Η δεκαετία του 2020 είναι και επίσημα γεγονός. Οι ανθρωπιστικές καταστροφές και οι κρίσεις την δεκαετία που αφήνουμε πίσω ήταν πολυάριθμες και ολοένα αυξανόμενες. Μέσα στον περιρρέοντα σπαραγμό σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου, υπάρχει κάτι που παραμένει σταθερά δυσβάστακτο. Η κατάσταση στο Αφγανιστάν θα αποτελέσει και αυτήν την δεκαετία ένας κόμβος ανθρώπινης δυστυχίας αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά.
Τα δεινά που βιώνει το Αφγανιστάν έχουν τις ρίζες τους πολύ πιο παλιά. Την δεκαετία του ’70, έρχονται τα πάνω κάτω στην πολιτειακή τάξη της ασιατικής χώρας όταν ανατρέπεται το βασιλικό καθεστώς από φιλοσοβιετικές δυνάμεις. Σιγά σιγά, η χώρα μετατράπηκε σε ένα πεδίο ψυχροπολεμικής σύγκρουσης με την παρέμβαση της ΕΣΣΔ υπέρ της νεοσυσταθείσας εξουσίας και των ΗΠΑ υπέρ των ισλαμιστών ανταρτών. Ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίστηκε την δεκαετία του ’90, μέχρι που οι Ταλιμπάν αναδείχθηκαν νικητές και εγκαθίδρυσαν έναν βάναυσο ισλαμικό καθεστώς.
Οι ισλαμιστική τρομοκρατία γιγαντώθηκε μέσα από του χάος του Αφγανιστάν. Το αποκορύφωμά της, οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στους Δίδυμους Πύργους, όπου άλλαξαν του ρου της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας. Αυτό το γεγονός πυροδότησε μια σειρά από κλιμακωτές εξελίξεις, με αφετηρία αυτών τον πόλεμο των ΗΠΑ ενάντια στους Ταλιμπάν του Αφγανιστάν, οι οποίοι υπέθαλπαν τους τρομοκράτες της Αλ-Κάιντα. Ο Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας συνεχίστηκε σε όλο τον κόσμο δίχως αποτέλεσμα. Το ίδιο συνέβη και με την αμερικανική παρέμβαση στο Αφγανιστάν.
Οι Ταλιμπάν νικήθηκαν από τις δυτικές δυνάμεις και έχασαν την εξουσία στο Αφγανιστάν. Ο ανταρτοπόλεμος όμως συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, 18 χρόνια μετά. Οι ισλαμιστές έχουν διασκορπιστεί στην ιδιαίτερη γεωμορφολογικά χώρα και εξαπολύουν επιθέσεις τόσο στα αμερικανικά και νατοϊκά στρατεύματα, όσο και στον άμαχο πληθυσμό με μοναδικό στόχο να επανακτήσουν την εξουσία τους. Καθόλη αυτή τη διάρκεια, η κατάσταση στο Αφγανιστάν παραμένει ένα αγκάθι για την ειρήνη και τη σταθερότητα στον κόσμο. Και οι ανθρωπιστικές συνέπειες έχουν αφεθεί στο έλεος της μοίρας τους, παρόλο που οι ειρηνευτικές διαδικασίες βρίσκονται εν εξελίξει αυτή τη στιγμή.
Από έναν πόλεμο δεν εκλείπουν ποτέ οι φρικαλεότητες. Έτσι και στο Αφγανιστάν από το 2001, έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας αμέτρητες ιστορίες εγκλημάτων από αμφότερες τις πλευρές. Οι βασανισμοί, οι σφαγές αμάχων και οι καταστροφές περιουσιών είναι μόνο μερικές από αυτές. Οι εκτοπισμένοι άνθρωποι εντός της χώρας και οι πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο είναι εκατομμύρια. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, εκατομμύρια είναι και οι άνθρωποι που βασίζονται στην ανθρωπιστική βοήθεια τρίτων για να ζήσουν. Εκατομμύρια είναι και τα παιδιά που τρέχουν να ξεφύγουν από τις εμπόλεμες ζώνες και την απόλυτη φτώχεια.
Σήμερα, βρισκόμαστε στην αυγή της τρίτης δεκαετίας όπου ο παραπάνω από τον μισό πληθυσμός του Αφγανιστάν απειλείται από αυτές τις συνθήκες. Από τον προηγούμενο χρόνο, τα πράγματα άρχισαν να χειροτερεύουν. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν αυξηθεί δραματικά. Κάθε επίθεση που εισέρχεται σε τίτλους ειδήσεων περιλαμβάνει τριψήφιο ποσοστό νεκρών. Οι εκλογές που διενεργήθηκαν στη χώρα το 2018 αποτέλεσαν αφορμή για να ανανεωθεί ακόμη μια φορά ο κύκλος αίματος. Συνάμα, οι δυτικές χώρες που παρενέβησαν το 2001 προσπαθούν μάταια να συμβάλουν σε μια ουτοπική σταθερότητα. Το Αφγανιστάν έχει πάψει να αποτελεί προτεραιότητα εδώ και καιρό.
Η κόλαση έχει πολλές αποχρώσεις. Αν κάποιος Αφγανός πολίτης είναι αρκετά τυχερός για να επιβιώσει από την καθημερινό κίνδυνο του θανάτου, έχει να αντιμετωπίσει πολλά περισσότερα αν είναι γυναίκα ή ομοφυλόφιλος. Και οι δύο πληθυσμιακές ομάδες βάλλονται τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τους ισλαμιστές. Τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών είναι πλέον μια ρουτίνα που αποτελεί τον τελευταίο τροχό μιας σκοταδιστικής αμάξης. Ενώ κρατικά και μη πογκρόμ κατά των ομοφυλόφιλων έρχονται να συμπληρώσουν ένα απόκοσμο παζλ τρόμου.
Τίποτα δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο όλα αυτά τα χρόνια. Είναι μια ανθρώπινη τραγωδία που κρατάει εδώ και πάρα πολύ καιρό χωρίς καμία προοπτική. Μια ανθρώπινη τραγωδία που θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Ακόμα και αν λήξει ο εμφύλιος πόλεμος μέσα από τις εν εξελίξει ειρηνευτικές διαδικασίες, η ανοικοδόμηση και η επούλωση των τραυμάτων της αφγανικής κοινωνίας θα αργήσει. Προς το παρόν, οι δευτερογενείς επιπτώσεις αυτής της σύγκρουσης θα συνεχίσουν να τρυπάνε κάθε απέλπιδα προσπάθεια για ειρήνης και ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Τις τελευταίες μέρες, όλοι μας κάναμε έναν προσωπικό απολογισμό εν όψει του νέου έτους. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διαδικασίας, είναι να θέσουμε καινούριους στόχους με σκοπό να εξελιχθούμε. Με αφορμή αυτήν τη δυσμενή εξέλιξη καταστροφής και σπαραγμού στο Αφγανιστάν, έρχεται στο μυαλό ένας αέναος στόχος, βαθιά προσωπικός και συλλογικός ταυτόχρονα: Να καλυτερεύσουμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε με γνώμονα την ανθρωπιά και την ενσυναίσθηση. Μακάρι να βάλουμε ένα μικρό λιθαράκι σε αυτήν την κατεύθυνση με μια απλή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση.
Πηγές
- “Afghanistan|OCHA” ανακτήθηκε από unocha.org
- “Humanitarian Action for Children 2020 – Afghanistan” ανακτήθηκε από reliefweb.int
- “Afghanistan: Events of 2018” ανακτήθηκε από hrw.org
- “10 Conflicts to Watch in 2020” ανακτήθηκε από crisisgroup.org
