Στη γκαλερί του δρόμου όλως τυχαία, σε τοίχους γκρίζους ξεπεσμένους, σε γκαράζ, σε πόρτες παλιωμένες, σκεϊτάδικα, στα λεωφορεία, τα τρένα, στο μετρό, συνήθως πλάι στο τσιμέντο βασιλεύει. Μέρη δε διακρίνει, παρά μόνο την νοιάζει να εκφράζεται. Είναι η τέχνη του γκράφιτι η λεγομένη και στον δρόμο μόνον έχει καταντήσει να καμώνεται.
Στο δρόμο γεννιέται & καμώνεται και πάλι στο δρόμο καταλήγει γεγονός που δείχνει ότι δεν αντιμετωπίζεται ως ένα συγκροτημένο καλλιτεχνικό είδος. Συγκροτημένο καλλιτεχνικό είδος ασφαλώς και δεν είναι, καθώς ούτε διδάσκεται σε καλλιτεχνικά εργαστήρια ούτε φιλοξενείται σε μουσεία και τα λοιπά. Γενικώς, όμως, το γκράφιτι δεν λαμβάνεται υπόψιν ως είδος τέχνης, αφενός γιατί πολλές φορές ασκείται επιπόλαια και απερίσκεπτα και αφετέρου επειδή προϊόν αυτής της επιπολαιότητας είναι συνήθως το αισθητικό & νοηματικό (π.χ. βωμολοχίες σε τοίχους) “βρώμισμα” του χώρου όπου ασκήθηκε.
Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις που θέλουν το γκράφιτι ως ένα είδος τέχνης. Δείχνουν ότι είναι δυνατόν να στολίσει έναν χώρο και να αποτελέσει μέσο δημόσιας αυτοέκφρασης & μετάδοσης ενός νοήματος. Μια πόλη, παραδείγματος χάριν, μπορεί να στολιστεί καλλιτεχνικά με το όμορφο – καλό σχέδιο, τα ζωηρά και λαμπερά χρώματα του. Μια πόλη μπορεί να στολιστεί και με το όμορφο νόημα του (π.χ. ο καλλιτέχνης ασκεί έξυπνη κριτική σε επίκαιρα/πανανθρώπινα ζητήματα, γελοιοποιεί διακριτικά κάποιο κοινωνικό δεδομένο, προβάλλει-υπενθυμίζει κάποια διαχρονική αξία).Μπορεί το γκράφιτι, δηλαδή, να προβάλλει μία ιδέα-ανησυχία, έναν προβληματισμό ή κάποιο διαχρονικό νόημα στους περαστικούς της. Συνιστά τεχνική και καλλιτεχνία αφενός, αποτελεί δείγμα τέχνης και έκφρασης αφετέρου.
Όταν λέμε να αναγνωριστεί το γκράφιτι ως επίσημο καλλιτεχνικό είδος, εννοούμε να δημιουργηθεί η κατάλληλη καλλιτεχνική κουλτούρα γύρω απ’ αυτό που θα του επιτρέψει να σταθεί ισάξιο δίπλα στα υπόλοιπα είδη της τέχνης (π.χ. ζωγραφική, γλυπτική κτλ).
Εννοούμε ότι θέλουμε οι τεχνικές του να γίνουν γνωστές στο ευρύτερο καλλιτεχνικό κοινό και αυτές να διδαχθούν μαζί με την τέχνη του. Θέλουμε να δούμε το γκράφιτι να διεισδύει σε περισσότερους καλλιτεχνικούς χώρους και να μην εξαρτάται από το δρόμο. Φανταζόμαστε τα δημιουργήματά του να φιλοξενούνται σε μουσεία και να προβάλλονται σε εκθέσεις ως κανονικά καλλιτεχνικά ευρήματα.
Το γκράφιτι ήρθε καιρός να απεγκλωβιστεί από το δρόμο και να αναπαραχθεί στους κατάλληλους χώρους με νόμιμο και εμφανή τρόπο. Είναι πιεστικό για τους καλλιτέχνες του να αποτυπώνεται μόνο παράνομα και κλέφτικα στους τοίχους. Θέλουμε να το δούμε και σε άλλες μεγάλες επιφάνειες: σε πίνακες και καμβάδες, σε τέντες και γυαλιστερά πατώματα , σε έπιπλα, σε ψηφιακές οθόνες. Φανταζόμαστε ένα δημόσιο εργαστήριο όπου υπάρχουν τα απαραίτητα υλικά και το γκράφιτι γίνεται νόμιμα. Ένα τέτοιο μέρος θα ήταν να ωραίο να στεκόταν πάντα ανοιχτό για όποιον γκραφιτά και μη θα ήθελε να εργασθεί εκεί.
Η απελευθέρωση και συγκρότηση της τέχνης του γκράφιτι μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει. H συγκρότηση του με τρόπο ώστε να δοθεί η δυνατότητα στον καθέναν να μορφωθεί γύρω απ’ αυτό μπορεί να προστατέψει τους τοίχους μιας πόλης από τις μουντζούρες των σπρέι. Οι ερασιτέχνες γραφίστες μπορούν να κάνουν πιο όμορφα γκράφιτι στους δρόμους αν εξασκούνται κατάλληλα. Αν μάλιστα έχουν στη διάθεση τους, πέραν από τους δημόσιους τοίχους, άλλες επιφάνειες για ζωγραφική τότε ίσως εργασθούν μ’ αυτές και το φαινόμενο του παράνομου γκράφιτι κατευνασθεί.
Η εμφάνισή του γκράφιτι, γενικώς, σε διάφορα καλλιτεχνικά μέρη πέραν των δημόσιων τοίχων πρόκειται να αποκαταστήσει την κακή φήμη γύρω από την κουλτούρα του και να το αποσυνδέσει από την εικόνα με τα “κακά παιδιά” του δρόμου που έχουμε στο νου μας.
Εν τέλει, αν το γκράφιτι από παράνομη πράξη αυτοέκφρασης που συνιστά, καταφέρει μέσω των κατάλληλων εναλλακτικών να νομιμοποιηθεί, αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα. Το μεγαλείο του θα έγκειται στο ότι μία μερίδα του κόσμου που καταπιεζόταν θα μπορέσει να εκφραστεί ελεύθερα.
Η αξία της ελευθερίας στην έκφραση και την τέχνη πρόκειται να μας τιμήσει.
