Η μεσαιωνική εποχή:
Με βάση την ιστορία, η μεσαιωνική εποχή θεωρείται μία εποχή μεγάλων αλλαγών και ανακατατάξεων στην κοινωνία. Στον Μεσαίωνα ανακαλύφθηκαν πολλές νέες μέθοδοι που βελτίωσαν την ζωή των ανθρώπων. Μολονότι υπήρξαν αυτές οι νέες εφαρμογές, η μεσαιωνική εποχή θεωρείται μία εποχή που ο αναλφαβητισμός ήταν αρκετά διαδεδομένος. Πώς είναι δυνατόν όμως να υπάρξει τέτοια πρόοδος όταν η πλειονότητα του λαού ήταν αναλφάβητοι;
Τι είναι ο αναλφαβητισμός:
Αναλφαβητισμός με την κλασική έννοια του όρου, είναι η άγνοια των στοιχειωδών γραμμάτων, δηλαδή η αδυναμία ανάγνωσης και γραφής. Ένας αναλφάβητος άνθρωπος στον Μεσαίωνα, ήταν εκείνος που δεν είχε λάβει επίσημα μόρφωση. Επομένως μπορούσε να γράψει αλλά στην δημοτική.
Ο αναλφαβητισμός στον Μεσαίωνα:
Στην μεσαιωνική εποχή, η γνώση των γραμμάτων, η δυνατότητα δηλαδή να γράφει και να διαβάζει κάποιος, ήταν πολύ σημαντική. Ο Μεσαίωνας ήταν μία εποχή που χαρακτηριζόταν από την αναγκαιότητα ανάγνωσης βιβλίων ώστε να μεταφέρονται τα μηνύματα με μεγαλύτερη ευκολία. Η ίδρυση πανεπιστημίων και το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την φιλοσοφία και την θεολογία οδήγησαν σε πνευματική άνθηση και σαφώς σε αύξηση της πνευματικής κίνησης. Τα Μοναστήρια ήταν από τα λίγα ιδρύματα που προώθησαν την μόρφωση, αφού η γνώση γραφής και ανάγνωσης έπαιζαν σημαντικό ρόλο στον Χριστιανισμό και η άγνοια θεωρούταν ως η “ρίζα” του κακού. Παρόλα αυτά, η συσχέτιση των μοναστηριών με την μόρφωση δεν έλκυε άτομα που δεν ασχολούνταν με την θρησκεία, με αποτέλεσμα να μην συμπεριλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στην εκμάθηση γραμμάτων. Σαφώς, δεν αποτέλεσε την μόνη αιτία ύπαρξης αναλφαβητισμού το γεγονός ότι τα μοναστήρια προωθούσαν την μόρφωση, αλλά, η έλλειψη προσβάσιμων εκπαιδευτικών ευκαιριών όπως και η έλλειψη ενδιαφέροντος από τους ανθρώπους. Ένα μεγάλο βήμα προς την δημιουργία προσιτής εκπαίδευσης, ώστε να μειωθεί ο αναλφαβητισμός, έγινε όταν ο Robert de Sorbon, ίδρυσε το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και έδωσε την δυνατότητα σε άτομα των κατώτερων κοινωνικών τάξεων να φοιτήσουν σε αυτό.
Ένας αναλφάβητος άνθρωπος θα παρέμενε ενδεής λόγω της μόρφωσής του;
Από τον Μεσαίωνα μέχρι και σήμερα, θεωρείται ότι σε έναν αναλφάβητο άνθρωπο δεν του δίνονται οι ίδιες ευκαιρίες με έναν μορφωμένο. Επόμενο είναι, οι οικονομικές του απολαβές να είναι σχετικά περιορισμένες. Στην μεσαιωνική εποχή, τα άτομα που δεν είχαν την δυνατότητα να διαβάσουν και να γράψουν συχνά χρειαζόταν να περιορίζονται σε εργασίες σχετικές με την γεωργία. Εφόσον δεν μπορούσαν να εργαστούν σε επαγγέλματα που απαιτούσαν γνώση γραμμάτων “παγιδεύονταν“σε έναν φαύλο κύκλο που τους οδηγούσε στην ένδεια. Πολλές φορές οι αναλφάβητοι άνθρωποι χρειάζονταν να αρκούνται στους μορφωμένους για πολλά πράγματα, αφού οι μορφωμένοι θεωρούνταν οι “φύλακες της γνώσης”, δυσχεραίνοντας έτσι την δυνατότητα των αναλφάβητων να ελέγχουν την ίδια τους την ζωή.
Τότε και τώρα:
Ο αναλφαβητισμός δημιουργούσε ανέκαθεν δυσκολίες στις ζωές των ανθρώπων. Όπως φαίνεται οι αναλφάβητοι άνθρωποι στον Μεσαίωνα δυσκολεύονταν στην εύρεση εργασίας και γενικά δεν μπορούσαν να είναι κύριοι της ζωής τους, αφού εξαρτιόνταν σε πολλούς τομείς από τους μορφωμένους ανθρώπους. Στην σύγχρονη εποχή, στην εποχή που ζούμε οι αναλφάβητοι άνθρωποι έχουν αποκλειστεί από πολλές δραστηριότητες και πολλά επαγγέλματα. Ειδικά η εξειδίκευση των επαγγελμάτων που όσο περνάνε τα χρόνια εντείνεται, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την ζωή αυτών των ανθρώπων όσον αφορά την εύρεση εργασίας. Η έντονη διαφορά όμως της σημερινής κοινωνίας με αυτή της μεσαιωνικής εποχής, είναι ότι επειδή η μόρφωση είναι κατά βάση δωρεάν, έχει μειωθεί έντονα η εξάπλωση του αναλφαβητισμού.
Πηγές:
Mythbusting illiteracy in the Middle Ages, (2023), ανακτήθηκε από ηλεκτρονική διέυθυσνη: Mythbusting Illiteracy in the Middle Ages – Medievalists.net
