Τις τελευταίες δεκαετίες, ο σύγχρονος κόσμος έχει έρθει αντιμέτωπος με πλήθος οικονομικών πιέσεων, οι οποίες είναι τόσο έντονα αισθητές στην καθημερινή του ζωή όσο η ακρίβεια και ο πληθωρισμός. Αυτά τα δύο φαινόμενα, αν και η οικονομική θεωρία τα διαχωρίζει, επηρεάζουν βαθιά και αλληλένδετα τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις αγορές και διαχειρίζονται το εισόδημά τους.

Η διαρκής άνοδος των τιμών, σε συνδυασμό με την ανελαστική αύξηση των μισθών και τη γεωπολιτική αστάθεια, επιδεινώνει την οικονομική κατάσταση πολλών νοικοκυριών. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες που άλλοτε θεωρούσαμε δεδομένα, πλέον έχουν γίνει δυσπρόσιτα για ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού, δημιουργώντας ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον. Οι συνέπειες αυτής της νέας πραγματικότητας δεν είναι απλώς αριθμοί σε στατιστικές αναφορές, αλλά καθημερινές εμπειρίες που διαμορφώνουν τις προτεραιότητες, τις ανάγκες και πολλές φορές, τις επιλογές των πολιτών.

Παλαιότερα, οι αγορές στο Σούπερ-Μάρκετ αποτελούσαν μια απλή και συνηθισμένη διαδικασία, αλλά πλέον έχουν μετατραπεί σε μια πρόκληση για τη διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού. Οι συνεχείς αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και άλλων απαραίτητων ειδών έχουν μειώσει σημαντικά την αγοραστική δύναμη των πολιτών. Η άνοδος στις τιμές των βασικών προϊόντων, όπως τα τρόφιμα, το λάδι, τα γαλακτοκομικά και τα καθαριστικά, αναγκάζουν τα νοικοκυριά να μειώσουν το περιεχόμενο του καλαθιού τους ή να επιλέξουν φθηνότερες λύσεις. Αυτή η συνθήκη συνδέει ευρύτερα φαινόμενα. Πολλοί παράγοντες, όπως η παγκόσμια αύξηση του κόστους των πρώτων υλών, των καυσίμων, η ενεργειακή κρίση και οι γεωπολιτικές αναταράξεις, οδηγούν σε αυτή την κατάσταση. Αυτή η οικονομική πίεση είναι ιδιαίτερα αισθητή στην Ελλάδα, όπου τα εισοδήματα παραμένουν σχετικά χαμηλά, ενώ οι αυξήσεις στις τιμές καταναλωτικών αγαθών είναι δυσανάλογες.

Οι πωλήσεις των σούπερμάρκετ σημείωσαν αύξηση 2,2% κατά την περίοδο των 11 μηνών του 2023, παρά την παράλληλη ανοδική πορεία των τιμών των προϊόντων κατά 7,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Circana, οι αυξήσεις στις πωλήσεις σε αξία προκύπτουν κυρίως από τις τιμές,  Ωστόσο, οι καταναλωτές διατηρούν σταθερή την κατανάλωση.

Αναλύοντας τις κύριες κατηγορίες προϊόντων, οι προτιμήσεις των καταναλωτών ενισχύουν τις πωλήσεις στα τρόφιμα κατά 2,3% στα είδη προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς κατά 1,7%, και στα προϊόντα του σπιτιού κατά 0,5%. Μοναδικές εξαιρέσεις στην πτώση του όγκου πωλήσεων είναι τα υλικά και βοηθήματα μαγειρικής, που μειώνουν κατά 2%, και τα κατεψυγμένα τρόφιμα, που παρουσιάζουν οριακή πτώση 0,2%. Αντίθετα, στις περισσότερες υποκατηγορίες υφίσταται αύξηση, με τα αλκοολούχα ποτά να εκτοξεύονται κατά 4,8%, τα μη αλκοολούχα ποτά και αναψυκτικά κατά 4,7%, και τα σνακ επίσης κατά 4,7%.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι τιμές των αλκοολούχων ποτών ανέβηκαν κατά 3,3%, των μη αλκοολούχων κατά 6,5% και των σνακ κατά 8,5%. Τα καθαριστικά για το σπίτι είχαν την μεγαλύτερη αύξηση τιμής ανά μονάδα προϊόντος, με 11,6% (παράλληλα, οι πωλήσεις τους σημείωσαν άνοδο κατά 0,7%), ενώ ακολούθησαν τα υλικά και βοηθήματα μαγειρικής με ανατιμήσεις 9,7% και τα σνακ με 8,5%. Σημαντικές ήταν επίσης οι αυξήσεις στα κατεψυγμένα τρόφιμα (8,2%), τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς (8,1%) και τα γαλακτοκομικά (8%).

Στο μεταξύ, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας συνεχίζουν να κερδίζουν έδαφος στους καταναλωτές, με το μερίδιο τους επί των συνολικών πωλήσεων να φτάνει το 26,3%, σε σύγκριση με 25,8% το 2022. Οι πωλήσεις τους σε αξία κατέγραψαν άνοδο κατά 11,6% μέσα σε έναν χρόνο, σε αντίθεση με την αύξηση 8,8% των επώνυμων προϊόντων. Τα τρόφιμα έχουν τη μεγαλύτερη διείσδυση στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, με μερίδιο 26,8%, τα είδη για το σπίτι με 25,6% και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας με 20,9%, με την τελευταία κατηγορία να σημειώνει άνοδο κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σύγκριση με το 2022.

Πηγές   

 Σούπερ μάρκετ: Σε ποια προϊόντα αυξήθηκε η κατανάλωση παρά τις ανατιμήσεις,  www.cnn.gr ( τελευταία πρόσβαση 20/09/2024 )

Πληθωρισμός και ποιες οι συνέπειες του, taxvoice.gr ( τελευταία πρόσβαση 20/09/2024 )

What is inflation? Economics explained / www.youtube.com ( τελευταία πρόσβαση 24/09/2024 )