Θεωρία των συγκινήσεων James-Lange

Η θεωρία των James-Lange υποστηρίζει πως οι άνθρωποι βιώνουν συναισθήματα επειδή τα αντιλαμβάνονται μέσω των φυσιολογικών απαντήσεων του οργανισμού τους. Το σώμα μας όταν έρχεται αντιμέτωπο με ένα εξωτερικό γεγονός, αντιδρά. Ειδικότερα, ενεργοποιείται άμεσα το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα. Για αυτό, δεν είναι λίγες οι φορές που όταν βρισκόμαστε σε ένταση αυξάνονται οι καρδιακοί μας παλμοί. Άλλες πάλι φορές, όταν έχουμε άγχος παρουσιάζουμε εφίδρωση. Υπό το κράτος του φόβου, παρουσιάζουμε μυική ένταση. Αυτά είναι μερικά από τα παραδείγματα που το σώμα μας αντιδρά στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος.

Γίνεται σαφές πως τα συναισθήματά μας προκύπτουν ως απόρροια των παραπάνω φυσιολογικών αντιδράσεων και όχι ως αιτία αυτών. Έτσι, η υποκειμενική διάσταση του συναισθήματος προκύπτει από την κατανόηση εις βάθους των μηνυμάτων που ”εκπέμπει” το σώμα μας. Η συγκίνηση, λοιπόν, είναι αποτέλεσμα των σωματικών αλλαγών που πραγματοποιούνται όταν το άτομο αντιλαμβάνεται κάποιο γεγονός που το διεγείρει. Όταν ο άνθρωπος προσλαμβάνει μέσω των αισθήσεών του ένα συμβάν, ταυτόχρονα λαμβάνουν χώρα αλλαγές στο σώμα του.

Οι απόψεις που διατύπωσαν οι James-Lange:

Ο James ανέλυσε την προαναφερθείσα θεωρία στο βιβλίο του Οι Αρχές της Ψυχολογίας και επισημαίνει -μέσω παραδειγμάτων- πως οι συναισθηματικές αντιδράσεις μας αποτελούνται από φυσικές απαντήσεις μας σε δυνητικά συναισθηματικές εκδηλώσεις του περιβάλλοντος. Την ίδια εποχή, ο Carl Lange στη Δανία διατύπωνε μία παρόμοια θεωρία. Τάχθηκε υπέρ της ύπαρξης διαφορετικών φυσιολογικών καταστάσεων που αντιστοιχούν σε διαφορετικές εμπειρίες συναισθημάτων. Παράλληλα, θεώρησε πως οι αγγειοκινητικές αλλαγές ταυτίζονται με συναισθηματικές καταστάσεις. Οι απόψεις τους, οι οποίες στα κλασσικά εγχειρίδια της ιστορίας της ψυχολογίας (π.χ. Murphy & Kovach, 1972) αναφέρονται ως η θεωρία των συγκινήσεων των James-Lange, κυριάρχησαν για πολλά χρόνια στην ψυχολογική ερευνητική και θεωρητική παραγωγή. Αν και αποτέλεσαν αντικείμενο αμφισβήτησης από πολλούς μεταγενέστερους μελετητές.

Διαβάστε επίσης Ευγνωμοσύνη: η αρετή-σύμμαχος στη μάχη με την κατάθλιψη

Advertising

Advertisements

Αναλυτικότερα:

Η ιδέα αυτή φαίνεται να σχετίζεται με την θεωρία που διατύπωσε ο Δαρβίνος. Εκείνος, έχοντας ως βάση το εξελικτικό παρελθόν, υποστήριξε πως οι συγκινησιακές αντιδράσεις μπορούν να τυποποιηθούν. Άποψη με την οποία πολλοί επιστήμονες ευθυγραμμίστηκαν κατά την διάρκεια των δύο προηγούμενων αιώνων. Ανεξάρτητα από τον αριθμό των στοιχείων ή των μηχανισμών που εκάστοτε ακολουθείται, φαίνεται να υπάρχει μια συνισταμένη. Οι συνειδητές γνωστικές διεργασίες έπονται της έκλυσης των συγκίνησης πηγάζει από τις σωματικές εναλλαγές που συμβαίνουν ακούσια και αντανακλαστικά.Ως εκ τούτου, ο εγκέφαλος αποτιμά γνωστικά τη φυσιολογική αντίδραση και έτσι το άτομο αναγνωρίζει συνειδητά το είδος του συναισθήματος που βιώνει.

Παρόλο που έχουν αναπτυχθεί πλήθος θεωριών για το συναίσθημα, η θεωρία James-Lange, έθεσε τις βάσεις για την μελέτη των συναισθημάτων. Από τη στιγμή που διατυπώθηκε, οι ερευνητές προσπάθησαν να κατανοήσουν με ποιον τρόπο οι διαφορετικοί τύποι των σωματικών αντιδράσεων σχετίζονται με τα συναισθήματα. Η θεωρία James-Lange έδωσε την ώθηση για να διεξαχθεί ένα σημαντικό μέρος της έρευνας σχετικά με τις συνδέσεις μεταξύ των οργάνων και των συναισθημάτων μας.