Η πανδημία του κορονοϊού αποτελεί τις τελευταίες μέρες αντικείμενο συζητήσεων αλλά και αντικείμενο μελέτης πλέον για την πλειοψηφία των επιστημόνων. Καθημερινά, γίνεται ‘αγώνας δρόμου ‘ ώστε να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για την παθογένεια του ιού. Αυτό θα βοηθήσει στην ανάπτυξη μιας πιθανής θεραπείας. Ανάμεσα στις πληροφορίες και στα νέα που κυκλοφορούν, ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα είναι ο ρόλος της νικοτίνης στον κορονοϊό.
Μία υπόθεση για το ρόλο της νικοτίνης στον κορονοϊό από Γάλλους ερευνητές
Αρχικά, μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ένα νοσοκομείο του Παρισιού από τον καθηγητή Zahir Amoura, έδειξε ότι ο αριθμός των καπνιστών ανάμεσα στους ασθενείς που νοσούν σοβαρά από COVID-19 ήταν αρκετά χαμηλός. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για το Γάλλο νευροβιολόγο Jean-Pierre Changeux, ο οποίος προσπάθησε να εξηγήσει το παράδοξο αυτό φαινόμενο. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τη μελέτη του, προτείνει τον προστατευτικό ρόλο της νικοτίνης. Το βασικό συστατικό που συναντάται στα τσιγάρα είναι η νικοτίνη, η οποία προσδένεται στους νικοτινικούς υποδοχείς της ακετυλοχολίνης (nAChR). Αν η νικοτίνη είναι η ουσία που δρα ενάντια στο SARS-CoV-2, γίνεται η υπόθεση ότι το χολινεργικό σύστημα εμπλέκεται στην εμφάνιση της ασθένειας και ο ιός αλληλεπιδρά άμεσα ή έμμεσα με τους συγκεκριμένους υποδοχείς. Η νικοτίνη ίσως ανταγωνίζεται για πρόσδεση στον ίδιο υποδοχέα, προσδένεται σε αυτόν τελικά και δρα προστατευτικά καθώς εμποδίζει τη δράση του ιού. Είναι άλλωστε γνωστό, ότι ο κορονοϊός προκαλεί κυρίως αναπνευστική λοίμωξη, αλλά σε πολλές περιπτώσεις έχουν αναφερθεί συμπτώματα που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα, όπως η απώλεια οσμής και γεύσης.
Αποτελέσματα ελληνικής μελέτης
Ο κορονοϊός αποτελεί το αντικείμενο μιας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ‘Toxicology Reports’ από Έλληνες ερευνητές. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται δεδομένα σχετικά με την προσβολή από τον ιό και τη χρήση της νικοτίνης ως δυνητικά θεραπευτικού παράγοντα. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης εξέτασαν τις αλληλουχίες αμινοξέων που παράγονται από τον ιό και παρατήρησαν ότι ορισμένα τμήματα ήταν ίδια με πρωτεΐνες που συναντάμε στο δηλητήριο φιδιών και είναι γνωστό ότι μπλοκάρουν τους νικοτινικούς υποδοχείς της ακετυλοχολίνης.
Ακόμη, περιγράφουν διάφορα συμπτώματα των ασθενών και εξηγούν πως θα μπορούσαν να προκύψουν λόγω απορρύθμισης του νικοτινικού χολινεργικού συστήματος. Πιο συγκεκριμένα, σε βαριά νοσούντες ασθενείς από κορονοϊό, εμφανίζεται μια υπερφλεγμονώδης αντίδραση που προκαλείται από την απελευθέρωση φλεγμονωδών κυτοκινών. Το χολινεργικό όμως νευρικό σύστημα έχει αποδειχθεί ότι δρα μειώνοντας τη φλεγμονή. Άρα, γίνεται η υπόθεση ότι προσβολή από τον ιό ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Καθώς ο κορονοϊός πολλαπλασιάζεται, αλληλεπιδρά με τους υποδοχείς και μπλοκάρει την ενεργοποίηση του μονοπατιού για την καταπολέμηση της φλεγμονής. Όσο περισσότερο πολλαπλασιάζεται ο ιός τόσο μεγαλύτερο μέρος του χολινεργικού συστήματος αδυνατεί να δράσει κι έτσι προκαλείται αυτή η υπερφλεγμονώδης αντίδραση που οδηγεί σε σοβαρές παρενέργειες. Αντίθετα, η νικοτίνη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά ώστε να αποκαταστήσει τη λειτουργία αυτού του συστήματος και να ρυθμίσει την παραγωγή των κυτοκινών.
ΔΕΝ συστήνεται το κάπνισμα για αποφυγή του ιού
Πρέπει να τονιστεί ωστόσο, όσο ενθαρρυντικά και να φαίνονται τα αποτελέσματα των μελετών για θεραπεία, ότι σε καμιά περίπτωση η έναρξη ή συνέχιση του καπνίσματος δεν αποτελεί σύσταση. Οι ερευνητές τονίζουν ότι το κάπνισμα λειτουργεί ως πρόσθετος κίνδυνος καθώς επιβαρύνει τους πνεύμονες, οι οποίοι προσβάλλονται από τον κορονοϊό. Επιπρόσθετα, το κάπνισμα επιβαρύνει τον οργανισμό με άλλες επιβλαβείς ουσίες, οι οποίες έχουν ακόμη και καρκινογόνο δράση. Ακόμη, θα πρέπει να γίνει περαιτέρω μελέτη πάνω στην ασφάλεια των φαρμακευτικών σκευασμάτων νικοτίνης τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για θεραπευτικό σκοπό.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Changeux, J., P., Amoura, Z., Rey, F., A., Miyara, M., (2020). A nicotinic hypothesis for Covid-19 with preventive and therapeutic implications. Comptes Rendus Biologies. Académie des sciences, Paris, Volume 343, issue 1.
Farsalinos, K., Niaura, R., Le Houezec, J., Barbouni, A., Tsatsakis, A., Kouretas, D., Vantarakis, A., & Poulas, K. (2020). Editorial: Nicotine and SARS-CoV-2: COVID-19 may be a disease of the nicotinic cholinergic system. Toxicology reports, 10.1016/j.toxrep.2020.04.012. Advance online publication.
www.dw.com/en/does-nicotine-help-against-the-new-coronavirus/a-53260336
