Σύνδρομο χαρούμενης μαριονέτας: σύνδρομο Angelman (AS)

     Το σύνδρομο Angelman (AS) ή σύνδρομο χαρούμενης μαριονέτας, είναι μια νευρογενετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σοβαρή νοητική υστέρηση και ευδιάκριτα δυσμορφικά χαρακτηριστικά προσώπου. 

Γενετική θεώρηση

      Ο επιπολασμός της νόσου είναι 1/15.000 γεννήσεις ζώντων και στο 50% των περιπτώσεων εντοπίζεται ορατό (στο μικροσκόπιο) έλλειμμα στο 15p12, ενώ σε επιπλέον 25% των περιπτώσεων, ανιχνεύεται έλλειμμα μόνο με τη χρήση της FISH (Fluorescent in situ hybridization) ή της ανάλυσης DNA με ανιχνευτές, από την περιοχή του ελλείμματος.

Advertisements

     Σε αντίθεση με το σύνδρομο Prader – Willi, το οποιο παρουσιάζει παρόμοιο κυτταρογενετικό μικροέλλειμμα, το ελλιπές χρωμόσωμα 15 του συνδρόμου Angelman είναι μητρικής προελεύσεως. Ο κίνδυνος επανεμφάνισης του συνδρόμου σε οικογένειες με ένα de novo έλλειμμα είναι χαμηλός, αλλά έχουν περιγραφεί τέτοια οικογενή περιστατικά, όπου στα προσβεβλημένα παιδιά δε διαπιστώθηκε έλλειμμα στην ανάλυση DNA.

Σε ένα επιπλέον 5% των ασθενών, με την ανάλυση DNA, αποκαλύπτεται πατρική μονογονεϊκή δισωμία, ενώ η μοριακή παθολογία στο υπόλοιπο 20% είναι άγνωστη.

Σύνδρομα τα οποία μπορεί να προκαλούνται από ορατά χρωμοσωμικά μικροελλείμματα

Κλινικά χαρακτηριστικά

• Σε νεογνά, βρέφη και παιδιά:
  • Δυσκολίες σίτισης και υποτονία (πρώτοι 6 μήνες της νεογνικής περιόδου)
  • Ψυχοκινητική καθυστέρηση (6μηνών – 12 ετών)
  • Σοβαρή νοητική υστέρηση
  • Φτωχός λόγος
  • Απότομες κινήσεις
  • Παροξυσμοί απρόσφορου γέλιου
  • Δυσμορφικό προσωπείο: μικροκεφαλία, μακροστομία, υποπλασία άνω γνάθου, προγναθισμός
  • Βάδισμα δίκην μαριονέτας
  • Αταξία
  • Επιληπτικές κρίσεις
  • Παθολογικό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ: τριφασική δ δραστηριότητα με ένα μέγιστο πάνω από τις μετωπιαίες περιοχές)
  • Διαταραχές ψυχικής σφαίρας: αναίτια χαρούμενη συμπεριφορά, υπερκινητικότητα χωρίς επιθετικότητα, σύντομο εύρος συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, μειωμένη ανάγκη για ύπνο
  • Αυξημένη ευαισθησία στη ζέστη
• Στους ενήλικες: 
  • Σκολίωση της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (40% ασθενών με AS, κυρίως θηλέων)
  • Προβλήματα κινητικότητας
  • Επιληπτικοί σπασμοί
  • Βελτίωση υπερκινητικότητας, χρονικού εύρους συγκέντρωσης, προβλημάτων ύπνου

Παρακολούθηση

• Οπτικής λειτουργίας
• Βάρους σώματος (τάση προς παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή)
• Κινητικότητας – ικανότητας βάδισης (αποφυγή αναπηρικής καρέκλας)

Θεραπεία

• Φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία
• Αντιεπιληπτική αγωγή
• Ηρεμιστικά (σε ασθενείς με σοβαρές διαταραχές ύπνου)

Το προσδόκιμο επιβίωσης των πασχόντων δεν διαφοροποιείται από αυτό του γενικού πληθυσμού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Angelman Syndrome Foundation

Connor M. Ferguson-Smith M. Βασικές αρχές ιατρικής γενετικής. Θεσσαλονίκη: Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδης; 2004: 180-181.