Τα αγόρια και τα κορίτσια διαφέρουν στο παιχνίδι και στην κοινωνική συμπεριφορά, ιδίως κατά τα σχολικά χρόνια. Όλα ξεκινούν από το νηπιαγωγείο. Η παρατήρηση των παιδιών ηλικίας 2-4 ετών έχει αποδείξει ότι τα αγόρια τείνουν να παίζουν με παιχνίδια οχήματα, τουβλάκια και να κάνουν μείζονες κινητικές δραστηριότητες, όπως να ρίχνουν βολές και να κλοτσούν μια μπάλα. Τα κορίτσια από την άλλη, τείνουν να προτιμούν τις κούκλες, να καλλωπίζονται και να υποδύονται τις νοικοκυρές. Πολλές δραστηριότητες, ωστόσο, δεν δείχνουν προτίμηση φύλου σ ‘αυτή την ηλικία.
Ακόμα και στο νηπιαγωγείο τα παιδιά τείνουν να επιλέγουν συντρόφους του ίδιου φύλου για το παιχνίδι τους. Κι από τη στιγμή που τα παιδιά ξεκινούν τα ομαδικά παιχνίδια σε ηλικία 6 ή 7 ετών, ο διαχωρισμός βάσει το φύλο στην παιδική χαρά είναι μεγαλύτερος. Τα αγόρια προτιμούν το υπαίθριο παιχνίδι και τα ομαδικά, ενώ τα κορίτσια προτιμούν καθιστικές δραστηριότητες σε εσωτερικούς χώρους και συχνά παίζουν σε ζευγάρια. Τα αγόρια εμπλέκονται συχνά σε παιχνίδια πάλης. Τα κορίτσια τείνουν να είναι πιο ενσυναισθητικά. Σε μία μελέτη παιδιών που διεξήχθη σε παιδικές χαρές των ΗΠΑ, ανάμεσα σε παιδιά ηλικίας 10-11 ετών, διαπιστώθηκε ότι στα αγόρια άρεσε να παίζουν πιο ανταγωνιστικά παιχνίδια και που φαίνονταν να επιδεικνύουν τις πολοτικές δεξιότητες της συνεργασίας, του ανταγωνισμού και της ηγεσίας. Τα κορίτσια έδιναν μεγαλύτερη έμφαση στην οικειότητα και την αποκλειστικότητα στις φιλίες τους.
Εξηγήσεις των διαφορών φύλου
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι ορμόνες του φύλου έχουν κάποια επίδραση στη συμπεριφορά. Στη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου, οι ορμόνες του ανδρικού φύλου προδιαθέτουν τα αγόρια να γίνουν πιο δραστήρια σωματικά και να ενδιαφέρονται για το κυνηγητό. Ωστόσο, οι βιολογικοί παράγοντες δεν εξηγούν από μόνοι τους τη διαδικασία ταύτισης με τους ρόλους του φύλου, ούτε εξηγούν τις παραλλαγές των έμφυλων ρόλων σε διαφορετικές κοινωνίες. Τα παιδιά, σύμφωνα με τον Bandura, διαμορφώνουν τον έμφυλο ρόλο τους από την συμπεριφορά των ενηλίκων, ιδιαίτερα των γονέων και των εκπαιδευτικών. Αυτή η θεωρία της κοινωνικής μάθησης απαιτεί ότι οι γονείς και οι υπόλοιποι ενισχύουν κι επιβραβεύουν τη συμπεριφορά του παιδιού που είναι συμβατή με το φύλο. Τα παιδιά επίσης, δύνανται να μιμούνται συμπεριφορές, παρατηρούν τη συμπεριφορά των προτύπων του ίδιου φύλου και τη μιμούνται.
Όσο όμως επαναλαμβάνουμε στα παιδιά μας τι “πρέπει” να κάνουν ως αγόρια ή κορίτσια τα οδηγούμε να εσωτερικεύσουν αυτές τις εντολές και να τις κάνουν μέρος της ταυτότητας τους. Οι ορμόνες και τα γονίδια δεν είναι τόσο ισχυρά. Στην πραγματικότητα, ο τρόπος που μιλάμε στα παιδιά, τα επηρεάζει βαθύτερα. Έτσι, κάθε φορά που χαμογελάμε με το αγοράκι που παίζει με κούκλες και κάθε φορά που αγοράζουμε άλλη μία κούκλα για κοριτσάκι, βάζουμε ένα ακόμα λιθαράκι στην επικράτηση των στερεότυπων. Άλλοτε από φόβο προς το διαφορετικό και άλλοτε προς βαθιά επιθυμία συμμόρφωσης με την κοινωνία, δεν θέλουμε να σκεφτούμε πέρα από τα στερεότυπα.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω σχετίζονται άμεσα με την θέση των δυο φύλων. Η πίεση που δέχονται τα αγόρια να είναι “ανδράκια” είναι τόσο έντονη που είναι μάλλον σπάνιο να τους επιτραπεί να παίξουν με “κοριτσίστικα” παιχνίδια. Ακόμα και στην εποχή μας, κανείς άνδρας δεν θέλει να τον αποκαλούν “γυναικούλα”, ενώ συχνά είναι καμάρι για ένα κορίτσι να είναι “αγοροκόριτσο” ή “αντράκι”. Πιο εύκολα θα γράψει ένας γονιός την κόρη στο ποδόσφαιρο παρά τον γιο στο μπαλέτο, παρότι υπάρχουν διάσημοι, υπέροχοι άνδρες χορευτές που χαίρουν σεβασμού και αναγνώρισης.
Στην εποχή μας, οι περισσότεροι κατανοούν την ανάγκη της συνεργασίας του ζευγαριού και της ισότιμης συμβολής στην φροντίδα των παιδιών. Όμως, πως περιμένουμε οι ενήλικες άνδρες να μαγειρεύουν, να καθαρίζουν και να ταΐζουν μωρά αν από νήπια τους διδάσκουμε ότι αυτά είναι κοριτσίστικα ζητήματα; Πως θα δείχνουν συναισθήματα αν τα παιχνίδια τους κατά βάση προάγουν την βία και την επιβολή; Άραγε, πως θα μεγαλώσουμε ανεξάρτητα κορίτσια που θα θέλουν να γίνουν αστροναύτες αν η κυρίαρχη τάση είναι τα παιχνίδια για ομορφιά και φροντίδα παιδιών; Αν το κοριτσάκι δεν παίζει με παιχνίδια επιστημονικού ενδιαφέροντος πως θα εισαχθούν περισσότερες φοιτήτριες σε σχολές θετικών επιστημών;
Τα παιχνίδια είναι για διασκέδαση, για μάθηση, για άσκηση της φαντασίας και της δημιουργικής σκέψης. Επιπλέον, προσφέρουν ερεθίσματα στα παιδιά και τα κινητοποιούν για να ασχοληθούν με ό,τι τους ενδιαφέρει. Όσες περισσότερες εμπειρίες έχει ένα παιδί, τόσες δεξιότητες θα αποκτήσει μεγαλώνοντας και θα γαλουχηθεί ως ανεξάρτητος, ελεύθερος άνθρωπος που δεν υποκύπτει στα στερεότυπα αλλά διεκδικεί την ισότητα. Φυσικά, η αλλαγή θα έρθει και μέσα από τις εταιρείες παιχνιδιών και τα πολυκαταστήματα Ήδη, εταιρείες όπως η σουηδική Toys “R” Us, to Hamsleys, τα Harrods έχουν αλλάξει τις συσκευασίες, τους καταλόγους αλλά και την κατηγοριοποίηση των παιχνιδιών. Τα παιχνίδια είναι ίδια με πριν, αλλά πλέον δεν υπάρχει έμφυλη διαφοροποίηση. Λέμε “Ναι” λοιπόν, στο παιχνίδι για κάθε παιδί, στο ίδιο παιχνίδι, σε εκείνο που πραγματικά το ευχαριστεί!
Πηγή που χρησιμοποιήθηκε:
Εισαγωγή στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία Alan Slater Gavin Bremmer, 3η έκδοση, εκδόσεις Τζιόλα.
