Η Σοφία Βόικου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Sophia Antipolis της Νίκαιας, στη Γαλλία, στον τομέα της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού των χωρών της Μεσογείου. Σπούδασε επίσης Ιστορία της Τέχνης στην École du Louvre στη Γαλλία. Έχει διδάξει Θεωρία της Επικοινωνίας και Ιστορία της Τέχνης στην ιδιωτική εκπαίδευση, ενώ για χρόνια διατηρούσε μόνιμη στήλη για τα εικαστικά δρώμενα σε διάφορα πολιτιστικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης. Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση βιβλίων και έχει γράψει δύο παραμύθια για παιδιά, ενώ από το 1997 δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον χώρο της διαφήμισης και επικοινωνίας. Έχοντας περάσει από τη θέση της κειμενογράφου, και καταλήγοντας διευθύντρια δημιουργικού, πολλές διαφημιστικές καμπάνιες φέρουν την υπογραφή της. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΗΜΑΔΙ, ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ, ΠΙΚΡΟ ΓΛΥΚΟ ΛΕΜΟΝΙ, ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ, ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ και ΨΙΘΥΡΟΙ ΤΟΥ ΒΑΡΔΑΡΗ.
Επιμέλεια Συνέντευξης: Κωνσταντίνος Παπαδάτος, Νίκη Δούκα, Νικολέτα Παπαδάκη
Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε που μας κάνετε την τιμή να μιλήσετε στο MAXMAG . Η πρώτη ερώτηση που θα θέλαμε να σας θέσουμε είναι:
- Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με την συγγραφή; Ήταν ένας στόχος που είχατε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού σας;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, είμαι περιτριγυρισμένη από βιβλία. Διάβαζα και διαβάζω πολύ. Παρά το γεγονός πως πάντα αποτύπωνα στο χαρτί διάφορα πράγματα, ποτέ δεν είχα σκεφτεί πως θα γινόμουν συγγραφέας. Θεωρούσα πως οι συγγραφείς ζούσαν σε έναν άλλον δικό τους κόσμο, μακριά από τα ανθρώπινα. Ωστόσο σε κάποια δύσκολη στιγμή της ζωής μου, ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο «Το κόκκινο σημάδι». Οι ζωές των ηρώων με βοηθούσαν να ξεφεύγω από τα προβλήματά μου. Κάπως έτσι ξεκίνησε η συγγραφή για μένα, χωρίς προκαθορισμένους στόχους και χωρίς μεγαλεπήβολα σχέδια.
- Ξεχωρίζετε κάποιο από τα βιβλία σας;
Αν και εννοείται πως τα αγαπώ όλα (ακούγεται κλισέ αλλά είναι αλήθεια), έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στο «Ταξίδι της φωτιάς» γιατί είναι το πιο εσωτερικό μου βιβλίο. Η Νηρηίς, η βασική ηρωίδα, περιέχει την περισσότερη «Σοφία ως άνθρωπο» μέσα της.
- Είναι φανερό πως σας αρέσει η ιστορία, καθώς στα βιβλία σας, πάντα στρέφεστε στο παρελθόν τι είναι αυτό που σας τραβάει στην ιστορία; Γιατί την αγαπάτε τόσο;
Γιατί πιστεύω πως αν δεν γνωρίζεις το παρελθόν σου, δεν μπορείς να δημιουργήσεις το μέλλον σου. Κινδυνεύεις πάντα να κάνεις λάθη που θα μπορούσες να αποφύγεις. Το παρελθόν είναι ένα ιδανικό σκηνικό για ν’ αφήσεις τη φαντασία σου ελεύθερη και να πλέξεις όμορφες ιστορίες. Τέλος, η ιστορία είναι το προσωπικό μου απωθημένο. Ήθελα να περάσω στο ‘Ιστορικό – Αρχαιολογικό’, πέρασα στη ‘Γαλλική Φιλολογία’. Αυτή την αγάπη μου λοιπόν για την έρευνα και την ιστορία, τη βγάζω τώρα στα μυθιστορήματά μου.
- Το κοινωνικό – ιστορικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση. Για ποιο λόγο πιστεύετε οι αναγνώστες το αγαπούν τόσο;
Δεν μπορώ να ξέρω, υποθέσεις μπορώ να κάνω μόνο. Ίσως γιατί οι Έλληνες όσο και να θέλουν, δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη βαριά ιστορική κληρονομιά τους. Ίσως γιατί είναι ένας ευχάριστος τρόπος για να μάθεις κάποια ιστορικά πράγματα. Ίσως γιατί το βιβλίο είναι ταξίδι και το παρελθόν αποτελεί πάντα έναν ωραίο και ενδιαφέρων προορισμό.
- Τι σας εμπνέει για να γράψετε ένα βιβλίο; Σκηνές, εικόνες, κάποιο καθημερινό συμβάν;
Τα πάντα μπορούν να λειτουργήσουν ως πηγή έμπνευσης για ένα συγγραφέα. Έχει τύχει να είναι ένα ιστορικό γεγονός αυτό καθαυτό, έχει τύχει να είναι μια ευχάριστη βραδιά στη Χαλκιδική όπου οι αντιστάσεις έπεσαν και λειτούργησε το υποσυνείδητο, έχει τύχει να είναι κι ένα στείρο χαρτί νομικού χαρακτήρα, όπως συνέβη με τους ‘Ψίθυρους του βαρδάρη’ για να ξεκινήσει το ταξίδι στην ιστορία της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης.
- Πριν γράψετε ένα βιβλίο, τι προεργασία κάνετε; Έχετε κάποιο «τελετουργικό»;
Το τελετουργικό μου λέγεται έρευνα. Να ξεψαχνίσω πρώτα όσες περισσότερες πηγές γίνεται για την ιστορική περίοδο πάνω στην οποία θα στήσω το μυθιστόρημα μου: επισκέψεις σε βιβλιοθήκες, επαφές με ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα όταν αυτό είναι εφικτό, ταξίδια στα μέρη όπου αναφέρω και επιλεκτικό σερφάρισμα στο ίντερνετ. Όλες τις πληροφορίες, τις σημειώνω σε ένα τετράδιο που κουβαλώ πάντα μαζί μου. Από κει και πέρα, δεν υπάρχει τελετουργικό. Είμαι εύκολη στη γραφή. Μπορώ να γράψω παντού: στο γραφείο, στο σπίτι, σ’ ένα καφέ, στην παραλία. Δεν με ενοχλεί η φασαρία, ούτε αποζητώ την απομόνωση.
- Τα βιβλία σας θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα χαρακτηρίζει πάντα μία έντονη κινηματογραφική αφηγηματικότητα. Θα θέλατε κάποια στιγμή να τα δείτε να παίζονται στην τηλεόραση ή και στον κινηματογράφο;
Θα ήταν πάρα πολύ ωραία να τα δω να δραματοποιούνται αλλά είμαι σίγουρη πως αυτό θα παραμείνει ένα ‘όνειρο θερινής νυκτός’. Πρόκειται για ιστορικά μυθιστορήματα με πολλούς χαρακτήρες, με πολλές και διαφορετικές τοποθεσίες. Για να γίνει μια σωστή παραγωγή, χρειάζονται πολλά χρήματα. Δεν νομίζω πως αυτό θα ήταν εφικτό στην Ελλάδα του σήμερα. Χόλυγουντ μ’ ακούς;
- Μπορείτε να μας πείτε κάτι σχετικά με την αποτύπωση της γυναίκας στα βιβλία σας;
Συνήθως οι ηρωίδες μου είναι γυναίκες δυναμικές που σπάνε τα κοινωνικά δεσμά της εποχής τους και τολμούν να ζήσουν τις δικές τους ζωές. Ακόμα και αν τους συμβαίνουν τα ‘μύρια όσα’ βασίζονται στις δικές τους δυνάμεις και δεν περιμένουν από τους άλλους. Δεν μεμψιμοιρούν. Κοιτάνε μπροστά και προχωράνε.
- Θα γράφατε ποτέ ένα βιβλίο με άνδρα πρωταγωνιστή;
Έχω ήδη γράψει. Στο «Πικρό γλυκό λεμόνι» ο βασικός ήρωας είναι ένας άντρας, ο Κωσταντής. Όμως πιστεύω πως σε όλα μου τα βιβλία οι άνδρες παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, δεν κινούνται απλώς γύρω από μια βασική ηρωίδα, όπως ο Άγγελος Αυγερινός στη «Σκιά του Αυγερινού» και ο Εμμανουήλ στους «Ψίθυρους του βαρδάρη».
- Στους ήρωες σας προσθέτετε στοιχεία του χαρακτήρα σας; Έχετε ταυτιστεί ποτέ με ήρωα ή ηρωίδα του βιβλίου σας;
Αναπόφευκτα όλοι οι ήρωες έχουν ‘κάτι’ από μένα. Λογικό είναι. Είναι όμως μία διαδικασία που γίνεται υποσυνείδητα. Δεν λες τώρα θα βάλω κάτι από μένα σ’ αυτόν τον ήρωα. Απλώς αργότερα όταν το διαβάζω ανακαλύπτω κομμάτια του εαυτού μου που ούτε τα φανταζόμουν ή άλλες φορές μου τα επισημαίνουν οι άνθρωποι που με γνωρίζουν. Όσο για να ταυτιστώ ολοκληρωτικά, δεν νομίζω. Ταυτίζομαι με κάποιες πράξεις τους, κάποια πιστεύω τους, αλλά μέχρι εκεί. Δεν γράφω αυτοβιογραφικά βιβλία.
- Στο βιβλίο σας Ψίθυροι του βαρδάρη μας ταξιδεύετε στην Θεσσαλονίκη του 1917, τι σας ενέπνευσε να στραφείτε προς αυτή την κατεύθυνση;
Να κάνω μία διόρθωση. Το βιβλίο δεν αναφέρεται στη Θεσσαλονίκη του 1917. Αναφέρεται στη Θεσσαλονίκη από την απελευθέρωσή της το 1912 μέχρι και την εξόντωση των Εβραίων κατοίκων της το 1943. Πιάνει όλο το πρώτο μισό του 20ου αιώνα με λίγες πινελιές σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Η έμπνευση ήταν ένα χαρτί νομικού χαρακτήρα που διεκδικούσε τα σπίτια πολλών Θεσσαλονικιών (μεταξύ αυτών και του δικού μου) με την αιτιολογία πως ήταν κτισμένα στο ρέμα του ‘Μπουγιούκ Ντερέ’. Ψάχνοντας να δω τι ήταν το Μπουγιούκ Ντερέ, βρέθηκα να ταξιδεύω σε μια ξεχασμένη υπέροχη πολυεθνική και πολυθρησκευτική Θεσσαλονίκη που ελάχιστα χνάρια της σώζονται μέχρι τις μέρες μας. Μια και είμαι γέννημα – θρέμμα Θεσσαλονικιά και λατρεύω την πόλη μου, θεώρησα υποχρέωσή μου να γνωρίσω τη μαγεία αυτής της πόλης και στους άλλους.
- Αν θα σας ζητούσαν να περιγράψετε το Ψίθυροι του βαρδάρη με τρεις λέξεις ποιες θα ήταν αυτές;
Ταξιδιάρικο, ιστορικό, νοσταλγικό.
- Μαζί με τα πολυάριθμα θετικά σχόλια, θα έχετε και κάποια αρνητικά. Πως σας επηρεάζουν; Τι σκέφτεστε αφότου τα διαβάσετε;
Θα ακουστεί εγωιστικό αλλά δεν με επηρεάζουν ιδιαίτερα. Γράφω πρωτίστως για μένα. Εάν αυτά που γράφω αγγίζουν και κάποιους άλλους ανθρώπους, σαφώς αυτό είναι χαρά για μένα. Δεν μπορούμε όμως να αρέσουμε σε όλους και ούτε είναι σωστό να αλλάζεις τις απόψεις των ανθρώπων. Εάν σε κάποιον δεν αρέσουν τα βιβλία μου, είναι πολύ θεμιτό, ας διαβάσει τους συγγραφείς που του αρέσουν. Δεν μπορώ να αλλάξω τα συναισθήματα τους. Σε αυτό που θα δώσω βάση, είναι αν διαβάσω αρνητικά σχόλια για επαναλήψεις σκηνών, ιστορικές ανακρίβειες ή γλωσσικά λάθη. Εκεί σαφώς και θα σταθώ και θα νευριάσω με τον εαυτό μου και την επιμελήτρια μου που δεν τα αποφύγαμε.
- Πιστεύετε ότι η εποχή μας, μια εποχή κρίσης πολιτιστικής και οικονομικής έχει επηρεάσει τον χώρο του βιβλίου; Αν ναι, με ποιο τρόπο;
Σαφώς τον έχει επηρεάσει. Έχει περιοριστεί δραματικά το εισόδημα όλων, πιο δύσκολα αγοράζει κανείς ένα βιβλίο. Αν και επιμένω πως όποιος θέλει να διαβάσει, βρίσκει τρόπους να διαβάσει (βιβλιοθήκες, φίλοι, προσφορές κλπ). Υπάρχει πολύς κόσμος που έχει τόσο ‘πεσμένη ψυχολογία’ που επίσης αρνείται να διαβάσει.
- Κλείνοντας και αφού σας ευχαριστήσουμε θερμά για τη συνέντευξη, θα θέλατε να μας μιλήσετε για τα επόμενα συγγραφικά σας πλάνα;
Να σας ευχαριστήσω κι εγώ από την πλευρά μου. Επειδή είμαι άνθρωπος που πιστεύει ακράδαντα πως ‘ποτέ δεν ξέρει κανείς τι μας ξημερώνει’, δεν κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια. Είμαι επίσης προληπτική και ποτέ δεν μιλάω για βιβλία που δεν έχουν γραφεί ακόμα. Σαφώς και γράφω, μονίμως γράφω αλλά αυτά που γράφω δεν σημαίνει πως θα γίνουν κι οπωσδήποτε βιβλίο. Το ξέρω σας μπέρδεψα αλλά στο κεφάλι ενός δημιουργού συνήθως επικρατεί το χάος!
Βιβλιογραφία:
(2009) Το κόκκινο σημάδι, Ψυχογιός
(2011) Το ταξίδι της φωτιάς, Ψυχογιός
(2012) Πικρό γλυκό λεμόνι, Ψυχογιός
(2013) Στη σκιά του Αυγερινού, Ψυχογιός
(2014) Το μυστικό της καταιγίδας, Ψυχογιός
(2016) Ψίθυροι του Βαρδάρη, Ψυχογιός
