Στις 21, 22 και 23 Σεπτεμβρίου η διάσημη ηθοποιός Μόνικα Μπελούτσι ανέβηκε στην σκηνή του Ηρωδείου για να ερμηνεύσει την δική μας Μαρία Κάλλας στην θεατρική παράσταση «Μαρία Κάλλας: Επιστολές και Αναμνήσεις». Πρόκειται για το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός που ήταν προγραμματισμένο για πέρυσι ίδια εποχή, αλλά λόγω των μέτρων προστασίας κατά του κορωνοϊού μεταφέρθηκε για φέτος. Το MAXMAG βρέθηκε στην παράσταση της 21ης Σεπτεμβρίου και σας μεταφέρει τις εντυπώσεις.
Η θεατρική παράσταση είναι η θεατρική μεταφορά της ταινίας – μνήμης «Μαρία Κάλλας: Η Μαρία εξομολογείται»( 2017) του Τομ Βόλφ στην Ελληνίδα πρίμα της όπερας. Ένα συναισθηματικό χρονολόγιο στην διεθνούς φήμης καριέρα της που διήρκησε από την δεκαετία του 1940 μέχρι και τα τέλη του 1970.
Σε ένα απείρως λιτό σκηνικό. Στο κέντρο του οποίου βρίσκεται ένας καναπές. Πίσω του οι θέσεις της ορχήστρας της βραδιάς και στα αριστερά τοποθετημένο το πιάνο της ίδιας της Μαρίας Κάλλας, κίνηση που παραχωρήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση. Σύντομα κάθε ένα από τα μέλη της ορχήστρας των φίλων της Μουσικής σε συνεργασία με την μουσική διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου βρίσκεται στην θέση του. Η Μόνικα Μπελούτσι, υπέρλαμπρη, σεμνή, σταθερή, εμφανίζεται μετά από λίγο σε αργό βηματισμό και με προσεγμένη ένδυση στο χρώμα του μαύρου ως ένδειξη σεβασμού.
Η παράσταση θα αρχίσει με την ορχήστρα σε εναλλαγή με τις ηχογραφημένες ερμηνείες της ίδιας της Κάλλας. Καθ’ όλη την διάρκεια της παράστασης εμφανίζονται ελληνικοί υπέρτιτλοι να μεταφράζουν τα λόγια της Μόνικα Μπελούτσι που διαβάζει – ερμηνεύει στα γαλλικά τα γράμματα που έστελνε η Μαρία Κάλλας προς τους φίλους και αγαπημένους της. Οι υπέρτιτλοι δίνουν τον τόνο της εποχής με ημερομηνίες και ονόματα προς τους απεσταλμένους.
Λίγο αργότερα, η γοητευτική μουσική ουσία της «Casta Diva» συγκλόνισε το κοινού του Ηρωδείου. Το ταξίδι είχε μόλις επικυρωθεί.
Με το χαρακτηριστικό «Mon chéri»(Πολυαγαπημένη/οι μου) που έγραφε η γνωστή ντίβα της όπερας και ύστερα από χειμαρρώδεις λέξεις και συναισθήματα έκλεινε τα γράμματα της, σχεδόν πάντα με την φράση «Ton/Votre Maria»(Η Μαρία soy-σας).
Σε αυτές τις δυο φράσεις έβρισκα τον εαυτό μου να επαναλαμβάνει την σκέψη, ότι σε αυτά τα δυο σημεία βρίσκεται η ουσία της παράστασης. Οι επιστολές της Μαρίας Κάλλας, έδειχναν συνεχώς την αθέατη πλευρά της. Τις στιγμές όπου μιλούσε για τα επαγγελματικά της σχέδια, τις ανησυχίες της, τις νίκες της, τις ήττες της, όμως πάνω από όλα μιλούσε ως η Μαρία και όχι ως η Κάλλας. Είχε την τύχη να γνωριστεί με την αφρόκρεμα της καλλιτεχνικής εποχής, χάρις στο πρωτόγνωρο και απεριόριστο ταλέντο της. Η αναδρομή ξεκινάει από τα δύσκολα παιδικά χρόνια στην Αμερική, με μια μουσική εκπαίδευση από την μητέρα της απείρως αυστηρή, αφού «έβλεπε» πως το κοριτσάκι της προοριζόταν για μεγάλα πράγματα.
Αργότερα βιώνουμε μέσα από τα κείμενα της, τις αντιξοότητες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, τα χάσματα γενεών για να έρθει μετά η πολιτική αναπνοή με τις κοινωνικές απελευθερώσεις μέχρι να φθάσουμε εν τέλει σε μια αποκλιμάκωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, λόγω βαθιάς ψυχικής και σωματικής κούρασης. Παράλληλα, μεγαλώνοντας και ζώντας τόσο ενεργά μουσικά τις χρυσές δεκαετίες του αιώνα μας, η Μαρία Κάλλας, βίωσε, τραγούδησε και αισθάνθηκε όλες τις αλλαγές της μουσικής συχνότητας, και πριν ακόμα να φανούν τα σημάδια της κούρασης στην φωνή της, είχε καταλάβει ότι είχαν αλλάξει πολλά στον μουσικό κόσμο.
Γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη, αλλά η Ευρώπη ήταν πάντα το πνευματικό της «σπίτι» και κυρίως η Ελλάδα, παρότι δεν έζησε για πολύ καιρό εκεί. Από τις ιστορίες της δεν θα μπορούσε να λείπει και η περίοδος της γνωριμίας της με τον διάσημο Έλληνα επιχειρηματία, Αριστοτέλη Ωνάση. Στα γράμματα της συναντάμε τους συναδέλφους – μέντορες της ζωής της, καρδιακούς συγγενείς, φίλους και τους δυο άνδρες της ζωής της.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως η ίδια η Μαρία Κάλλας φαινόταν να αναγνωρίζει αδιάκοπα το πόσο συχνά βρισκόταν μετέωρη ανάμεσα στους δυο κόσμους, του «αθέατου» και του «φαίνεσθαι». Παρότι έζησε πολύ μεγάλη ζωή, διαρκή της ανησυχία ήταν να νιώθει ευτυχισμένη. Όπως μια οποιαδήποτε αληθινή ψυχή, ανεξαρτήτου κοινωνικής τάξης.
Η Μόνικα Μπελούτσι ερμήνευσε επάξια με την σαγηνευτικά ερμηνευτική ιδιότητα που την διακρίνει, τις προσωπικές σκέψεις μιας άλλης γυναίκας με την πρέπουσα πιστότητα στον τόπο, τον χρόνο και το συναίσθημα. Η ηχητική τονικότητα ως όφειλε μεταμορφωνόταν ανάλογα με την συνθήκη στην οποία βρισκόταν η ιστορική μεταφορά, άλλοτε πιο γλυκιά και μητρική, άλλοτε πιο σίγουρη και αυστηρή, άλλοτε πιο συναισθηματική και απολογητική. Μα πάντοτε με τον αμέριστο συναισθηματισμό και την θηλυκότητα μιας δυνατής περσόνας. Η Μαρία Κάλλας έζησε μια ζωή γεμάτη επαγγελματικές επιτυχίες, πολλά ταξίδια, δυο μεγάλους έρωτες και αρκετά στρατηγικά/συναισθηματικά λάθη. Το σενάριο φρόντισε να μας αποδεικνύει συνεχώς μέσα από την ανάγνωσή των επιστολών: τα αποτελέσματα της ψυχικής μη ανθεκτικότητας, μέσα από συμπεριφορές ακρότητας, εξάντλησης και αργοπορίας αγάπη προς τον εαυτό. Από την άλλη μεριά, φρόντισε να μας υπενθυμίζει εξίσου, τα αποτελέσματα της παντοδυναμίας, της πληρότητας της αφοσίωσης όταν ξεπερνιούνται τα φυσικά όρια λόγω της αγάπης.
Η Μόνικα Μπελούτσι, σταθερή και σοβαρή πρόβαλε τις περισσότερες σκηνές καθισμένη στον καναπέ και άλλοτε κοντά στο πιάνο για μια στιγμή και άλλοτε, όσο ο χρόνος βάρυνε τα ψυχικά βλέφαρα ξαπλωμένη στον καναπέ. Η ποιητικότητα του απλού σκηνικού που είχε στηθεί, όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, είχε την τιμητική του ακριβώς για να εστιάσει στο συναίσθημα και όχι στην εμφάνιση.
Το ταξίδι στο συναισθηματικό χρονολόγιο της Μαρίας Κάλλας μέσα από τους κατάλληλους ήχους και τις εικόνες ήταν ιδανικό, αποτελεσματικό και καταπραϋντικό.
Όσοι βρεθήκαμε εκεί, γνωρίζουμε πως ζήσαμε κάτι πολύ τρυφερό.
Σας αφήνω με ένα μέρος από την διασημότερη αρία του 19ου αιώνα: Casta Diva, Νόρμα του Μπελίνι, Πράξη 1η.
Την Νόρμα αρχιιέρια των Δρυίδων κάνοντας προσευχή προς την αγνή Θεά για ειρήνη/ανακωχή στον πόλεμο με τους Ρωμαίους.
Ήταν στις 18 Δεκεμβρίου του 1958 με την ορχήστρα της Εθνικής Όπερας του Παρισιού και τον Georges Sebastian, που συγκλόνισε άπαντες και σφράγισε για πάντα την καριέρα της Μαρίας Κάλλας.
