Οι παιδιόθεν βιωματικές αλήθειες του Τ. Ουίλιαμς απελευθερώνονται από τα δεσμά του τραγικού παρελθόντος τους και, έτσι απενοχοποιημένες, διατρέχουν τα έργα του, καθιστώντας τον έναν από τους κορυφαίους αμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς του εικοστού αιώνα. Μεγαλώνοντας σε ένα προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον-ο βάναυσος πατέρας, ο συντηρητικός καθωσπρεπισμός της μητέρας, η ηβηφρενής αδελφή – η σεξουαλική του ετερότητα, αλλά και οι κοινωνικές συνθήκες της Αμερικής της δεκαετίας του 1950 με τα αυστηρά, άκρως ασφυκτικά κοινωνικά στερεότυπα, θα αποτελέσουν το πεδίο δράσης αλλά κυρίως αντίδρασης των «ιδιόρρυθμων» και απροσάρμοστων ηρώων του. Πρόκειται για άνδρες και γυναίκες που ορθώνονται, συνειδητά ή ασυνείδητα, ενάντια σε κάποιο κοινωνικό στερεότυπο: του φύλου τους, του έτερου φύλου, του κοινωνικού και οικονομικού κατεστημένου της τάξης τους, των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, των σεξουαλικών τους προτιμήσεων. Ως επακόλουθο της στάσης αυτής επέρχεται ο κοινωνικός αποκλεισμός, ο παραγκωνισμός και η απαξίωση. Το αμερικανικό όνειρο που στέφεται από την οικονομική άνθηση που ακολούθησε τη λήξη του Βˊ Π.Π και όρισε, μεταξύ άλλων, τους στεγανούς ρόλους και τις συμπεριφορές των δύο φύλων, αποδομείται και καταρρέει στο έργο του Τ. Ουίλιαμς.
Στο τέλος της δεκαετίας του 1940 θα γνωρίσει την απόλυτη επιτυχία με το Γυάλινο Κόσμο και το Λεωφορείο ο Πόθος. Στο μεν πρώτο, συναντάμε μια αυτοβιογραφική κατάθεση, με την οποία καταλύει τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής και δίνει το στίγμα και τον προσανατολισμό του στο θεατρικό ορίζοντα της Αμερικής. Εκεί, ο απών πατέρας, η μητέρα-Αμάντα που βυθίζεται στο όνειρο ενός εξιδανικευμένου κόσμου με τον οποίο έρχεται σύντομα σε μετωπική σύγκρουση λόγω ανέχειας, η κόρη-Λώρα με τη σωματική της αναπηρία και τις ψυχικές ελλείψεις της επιλέγει το προστατευτικό κέλυφος της απομόνωσης και ο ονειροπόλος Τομ, που φαίνεται να συγκλίνει στη προσωπικότητα του ίδιου του συγγραφέα και που πάσχιζε να ανταποκριθεί στα πρότυπα της καπιταλιστικής κοινωνίας για οικονομική δύναμη και εξουσία. Τα πρόσωπα αυτά βρίσκονται στο περιθώριο του αμερικανικού ονείρου, που πολύ επιτυχώς, όμως, αντιπροσωπεύει ο επισκέπτης Τζιμ Ο Κόνορ, που έχει όνειρα και γνωρίζει τον τρόπο να τα επιτύχει. Στο Λεωφορείο ο Πόθος η ιστορία στηρίζεται στο τρίγωνο που σχηματίζεται ανάμεσα στην αφελή Στέλλα, που επιλέγει να συνδεθεί με το βίαιο και κυριαρχικό Στάνλεϊ, όπως ορίζει η σεξουαλική εξάρτηση της απ’ αυτόν και την αδερφή της, Μπλάνς που αρνείται να αποδεχτεί την οικονομική χρεοκοπία που συμπαρασύρει τον καθωσπρεπισμό και την ηθική της γυναίκας του Νότου, που καπνίζει, που αφήνεται στο αλκοόλ, ενώ ικανοποιείται μέσα από συνευρέσεις σε κακόφημα ξενοδοχεία με άγνωστους άντρες.
Από το 1948 έως το 1959, οι επιτυχίες διαδέχονται η μια την άλλη στο Broadway, όπως το «Καλοκαίρι και καταχνιά» (1948), το «Τριαντάφυλλο στο στήθος» (1951), το Καμίνο Ρεάλ (1953), Η Λυσσασμένη Γάτα (1955), το Orpheus Descending» το «Γλυκό πουλί της νιότης» (1959). Μέχρι το 1959 είχε κερδίσει δύο βραβεία Pulitzer, τρία New York Drama Critics Circle Awards και ένα βραβείο Tony.
Ο Τ.Ουίλιαμς πραγματεύεται την κοινωνική διάσταση των τολμηρών θεμάτων του. Το κοινό καλείται να παρακολουθήσει προσωπικές ιστορίες, μακριά από τη συνταγή της σέξι πρωταγωνίστριας και του ατρόμητου γοητευτικού πρωταγωνιστή, που εν τέλει καταλήγουν σε ένα “happy-end” Ουσιαστικά φέρει ένα πνεύμα αναγέννησης στον πνευματικό χώρο της Αμερικής, μις νέα αίσθηση, που δεν πέρασε απαρατήρητη. Η προσήλωσή του στην παράσταση και στην ερμηνεία τον έφερε σε αντιπαράθεση με τους κριτικούς των παραδοσιακών σχολών. Είχε την ικανότητα να μετασχηματίζει βαθιές έννοιες σε μια απλή και κατανοητή θεατρική γλώσσα.
Για μεγάλο μέρος της ζωής του, ο Ουίλιαμς υπέφερε από κατάθλιψη λόγω της συναισθηματικής διάστασης από την οικογένειά του, των χρόνιων προβλημάτων υγείας, του ότι ήταν ομοφυλόφιλος, καθώς και των επαγγελματικών αποτυχιών στο δεύτερο μισό της καριέρας του. Στις 25 Φεβρουαρίου του 1983, ο Τενεσί Ουίλιαμς βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιο που είχε νοικιάσει στο ξενοδοχείο Elysee στη Νέα Υόρκη, έχοντας σφηνωμένο στο λαιμό του ένα φελλό, υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών.
ΠΗΓΕΣ
- Δρ. Μαρία Χαμάλη, Το «άλλο» φύλο: στοιχεία ετερότητας του θηλυκού και του αρσενικού στη δραματουργία του Tennessee Williams, στο www.academia.edu
