Από τις 11 Φεβρουαρίου 2021, εν μέσω σκοτεινών εποχών, το ελληνικό τραγούδι έμεινε ακόμα πιο φτωχό. Ο λόγος είναι η απώλεια του τραγουδιστή Αντώνη Καλογιάννη. Ο Καλογιάννης, «έφυγε» σε ηλικία 86 (κατ’ άλλους 81) ετών από ανακοπή καρδιάς. Υπήρξε μια σημαντική μορφή του ελληνικού τραγουδιού. Η ιδιαίτερη φωνή του τίμησε τόσο τους αντιδικτατορικούς αγώνες του ελληνικού λαού όσο και τον έρωτα.
Αντώνης Καλογιάννης: Γέννημα θρέμμα της Καισαριανής
Ο Αντώνης Καλογιάννης γεννήθηκε στις 3 Αυγούστου 1935 (κατ’ άλλους το 1940) και μεγάλωσε στην Καισαριανή. Από μικρός ήρθε σε επαφή με καταστάσεις όπως ο πόλεμος, ο μόχθος, οι στερήσεις, η φτώχεια αλλά και η ζεστή καρδιά και ο τρόπος ζωής των λαϊκών ανθρώπων της Καισαριανής που δεν εγκατέλειψε ποτέ. Μεγαλώνοντας, ξεκίνησε να εργάζεται για το μεροκάματο ως τσαγκάρης. Όλα αυτά μέχρι το 1966, οπότε και θα άλλαζε η ζωή του άρδην.
Ο τραγουδιστής Καλογιάννης ως ανακάλυψη του Μίκη Θεοδωράκη
Ο Αντώνης Καλογιάννης το 1966 εργαζόταν ως τσαγκάρης σε υπόγειο εργοστάσιο υποδημάτων στην περιοχή της Δεξαμενής, στο Κολωνάκι. Παράλληλα όμως αγαπούσε το τραγούδι. Τραγουδούσε είτε κατά τη διάρκεια βραδινών εξόδων με φίλους ή με τους συναδέλφους του στη δουλειά. Για καλή του τύχη, μια μέρα που τραγουδούσε στο υπόγειο εργοστάσιο, περνούσε από πάνω ο Μίκης Θεοδωράκης, ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης. Ο Θεοδωράκης γοητεύτηκε από την ιδιαίτερη φωνή του Καλογιάννη. Κατέβηκε κάτω στο υπόγειο να μάθει και να βρει αυτόν που τραγουδούσε. Η συνάντηση αυτή θα άλλαζε τη ζωή του Καλογιάννη για πάντα.
Ο Θεοδωράκης, προς έκπληξη του ίδιου του Καλογιάννη, ζήτησε να ξεκινήσουν τις πρόβες. Οι πετυχημένες πρόβες έφεραν σχεδόν αμέσως μια άλλη ονειρεμένη πρόταση: Να ακολουθήσει ο Καλογιάννης τον Μίκη Θεοδωράκη και την ορχήστρα του σε περιοδείες στο εξωτερικό, εγκαταλείποντας για πάντα το τσαγκαράδικο και τη βιοπάλη. Ο Καλογιάννης δέχτηκε και μια λαμπρή καριέρα ήδη ξεκινούσε.
Το ξεκίνημα της λαμπρής πορείας
Από τα τσαγκαράδικα της Αθήνας, ο Καλογιάννης βρέθηκε σε περιοδεία στη Σοβιετική Ένωση να ερμηνεύει τραγούδια σε σπουδαίους συναυλιακούς χώρους. Τραγουδούσε αρχικά μελοποιημένους στίχους σπουδαίων Ελλήνων ποιητών όπως του Άγγελου Σικελιανού, του Γιάννη Ρίτσου και του Γιώργου Σεφέρη, υπό τη διεύθυνση και την καθοδήγηση του Μίκη Θεοδωράκη. Σύντομα ακολούθησαν και άλλες σπουδαίες εμφανίσεις σε Ευρώπη και Αμερική.
Ο αντιδικτατορικός Αντώνης Καλογιάννης
Στις 21 Απριλίου 1967, στην Ελλάδα εγκαθιδρύθηκε το δικτατορικό καθεστώς της Χούντας των συνταγματαρχών. Πολλοί Έλληνες εκδιώχθηκαν, συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εκτοπίστηκαν για τις πεποιθήσεις τους που ήταν αντίθετες με το καθεστώς. Μεταξύ αυτών, ήταν και ο Μίκης Θεοδωράκης. Το αυταρχικό αυτό κλίμα, ώθησε τον Καλογιάννη να φύγει στο εξωτερικό με την τραγουδίστρια Μαρία Φαραντούρη.
Στο εξωτερικό, ο Καλογιάννης μαζί με τη Φαραντούρη δημιούργησαν λαϊκή ορχήστρα, πραγματοποιώντας σε όλη την Ευρώπη εμφανίσεις. Τραγουδούσαν άσματα με πολιτικό και επαναστατικό χαρακτήρα. Τα τραγούδια αυτά είχαν ως στόχο της αφύπνηση και ενημέρωση των ανθρώπων του εξωτερικού για την κατάσταση στην Ελλάδα και την εμψύχωση των Ελλήνων εντός και εκτός Ελλάδος. Οι Έλληνες που ζούσαν εντός Ελλάδος φυσικά άκουγαν κρυφά τους ραδιοφωνικούς σταθμούς του εξωτερικού που εξέπεμπαν τα τραγούδια αυτά, λόγω της λογοκρισίας και των ποινών του καθεστώτος. Με τα τραγούδια αυτά, ο Καλογιάννης συμμετείχε με τον τρόπο του, στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Το 1970, ο διωκόμενος Μίκης Θεοδωράκης αποφυλακίστηκε και έφυγε για το εξωτερικό για να βρει τον Καλογιάννη, τη Φαραντούρη και τους υπόλοιπους καλλιτέχνες. Μαζί συνέχισαν την αντίσταση δια της μουσικής σε πάνω από 500 περιοδείες σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία. Τα πιο γνωστά αντιδικτατορικά τραγούδια που ακούστηκαν από τον Καλογιάννη είναι το Είμαστε Δυό, και το Σφαγείο. από σπουδαία δισκογραφικά άλμπουμ αντιστασιακών τραγουδιών όπως Τα Τραγούδια του Αντρέα και Σε κατάσταση Πολιορκίας.
Το 1972, ο Αντώνης Καλογιάννης επέστρεψε στην Ελλάδα. Ξεκίνησε να εμφανίζεται και να τραγουδά σε μπουάτ στην Πλάκα. Όμως στοχοποιήθηκε από το δικτατορικό καθεστώς καθώς στις μπουάτ τραγουδούσε στίχους αριστερών ποιητών όπως του Μανώλη Αναγνωστάκη. Έτσι, συνελήφθη και φυλακίστηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ – ΕΣΑ (Ελληνικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας) για αρκετό . Όμως το πνεύμα του δεν κάμφθηκε και ο ίδιος δεν πτοήθηκε.
Το 1974, μετά την πτώση της Χούντας, ο Καλογιάννης θα δώσει το παρών μαζί με τον Θεοδωράκη και άλλους καλλιτέχνες σε μια μεγαλειώδη αντιδικτατορική συναυλία στο Στάδιο Καραϊσκάκη αλλά και αλλού. Έτσι, κάτω απ’ όλες αυτές τις συνθήκες, ο Καλογιάννης αναδείχθηκε σε μια χαρακτηριστική φωνή του αντιδικτατορικού αγώνα.
Η σπουδαία καριέρα και η στροφή στο ερωτικό τραγούδι
Ο Αντώνης Καλογιάννης έμεινε γνωστός ως στρατευμένος τραγουδιστής αλλά δεν ύμνησε μόνο την αντίσταση. Τα επόμενα χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας, έκανε μια στροφή στο ερωτικό τραγούδι, εξυμνώντας την αγάπη, τον έρωτα και τη γυναίκα. Συνεργάστηκε με σπουδαίες μορφές του μουσικοσυνθετικού χώρου εκτός του Θεοδωράκη, όπως ο Μάριος Τόκας, ο Τάκης Μουσαφίρης, ο Αργύρης Κουνάδης, ο Δήμος Μούτσης, ο Ηλίας Ανδριόπουλος, ο Μίμης Πλέσσας, ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ο Σπύρος Παπαβασιλείου και ο Λάκης Τεάζης. Συνεργάστηκε και με σπουδαίες φωνές του τραγουδιού όπως της Μαρίας Φαραντούρη, της Βίκυς Μοσχολιού, της Μαρινέλας και της Άλκηστης Πρωτοψάλτη. Η πιο παραγωγική δεκαετία του Καλογιάννη ήταν αυτή του 1980. Είναι η δεκαετία που στράφηκε από το πολιτικό, στο ερωτικό τραγούδι. Παρακάτω ακολουθούν τα δισκογραφικά άλμπουμ στα οποία υπάρχουν τα τραγούδια του:
- Κάτι φταίει
- Τα πρώτα μου τραγούδια
- Ερωτικά
- Σε κατάσταση πολιορκίας (1970)
- Συνοικισμός Α’ (1972)
- Για μια σταγόνα αλάτι (1973)
- Τα λιοτρόπια (1974)
- Τι ώρα να ναι
- Τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη
- Γράμματα στον Μακρυγιάννη (1979)
- Τα σημερινά (1981)
- Μικραίνει ο κόσμος (1983)
- Μικρά ερωτικά (1984)
- Και που λες Ευτυχία (1985)
- Επικίνδυνα παιχνίδια (1990)
- Σε ανύποπτο χρόνο (1991)
- Αντίθετη Πορεία (1993)
- Ιστορίες αγγέλων (1997)
Τα πιο γνωστά τραγούδια του Αντώνη Καλογιάννη που είναι μέχρι σήμερα αγαπητά στο κοινό είναι τα εξής:
- Πνευματικό Εμβατήριο
- Οι Μοιραίοι
- Κράτησα τη ζωή μου
- Είμαστε Δυό
- Το Σφαγείο
- Άνοιξε το παράθυρο
- Do you like the Greece ?
- Αννούλα του Χιονιά
- Κάντε κουράγιο
- Και που λες Ευτυχία
- Σε αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη
- Θα σε ξαναβρώ στους μπαξέδες
- Σ’ αποθύμησα
- Όμορφή μου Κατερίνα
- Μια νυχτερίδα στη σκεπή
- Πηγή εικόνας: naftemporiki.gr
Η οικογένεια και η μεγάλη απώλεια του Καλογιάννη
Ο Αντώνης Καλογιάννης είχε την τύχη να παντρευτεί τη γυναίκα της ζωής του, Ελένη. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τη Δέσποινα και τον Βαγγέλη. Όμως ξαφνικά, το 2006, η οικογένεια Καλογιάννη βυθίστηκε στο πένθος. Ο Βαγγέλης Καλογιάννης, γιος του τραγουδιστή, «έφυγε» σε ηλικία 46 ετών, από ανεύρυσμα εγκεφάλου. Ο Καλογιάννης μίλησε μια φορά ανοικτά για αυτή τη μεγάλη του απώλεια, σε συνέντευξη στην εκπομπή Προσωπικά της Έλενας Κατρίτση:
«Είναι η πρώτη φορά που μιλάω για αυτόν και η τελευταία. Η απώλεια του γιου μου ήταν καθοριστική για τη ζωή μου. Ο γιος μου ήταν ένα αρσενικό 100%. Η απώλεια του γιου μου ήταν καθοριστική για τη ζωή μου. Δεν ήταν μόνο ένας γιος, ήταν ένας φίλος, ένας σύντροφος. Ήμασταν δύο άνδρες που μιλούσαμε ως άνδρας προς άνδρα. Πονάνε όλα αυτά, αλλά δε φοβάμαι τον πόνο».
Στην ίδια συνέντευξη, ο τραγουδιστής είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως φοβάται τον θάνατο γιατί φοβάται ότι θα του στερήσει τον ήλιο, τη θάλασσα και τους φίλους και αγαπημένους του: «Δεν τον χωνεύω δεν τον γουστάρω τον θάνατο».
Το τέλος του σπουδαίου τραγουδιστή
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Αντώνης Καλογιάννης τα πέρασε κατάκοιτος ενώ οι δημόσιες εμφανίσεις του ήταν ελάχιστες. Στις 11 Φεβρουαρίου 2021, «προδόθηκε» από την καρδιά του που υπέστη ανακοπή και άφησε την τελευταία του πνοή, βυθίζοντας το πανελλήνιο σε θλίψη και συγκίνηση. Άφησε πίσω του 55 χρόνια σπουδαίας καριέρας, αγώνων, αγάπης και πάνω απ’όλα σεμνότητας.
Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε στο νεκροταφείο της Καισαριανής, σε πολύ στενό κύκλο φίλων και συγγενών. Παρεβρέθηκαν και γνωστά πρόσωπα όπως ο Γιώργος Λιάνης και ο Γιώργος με την Άννα Νταλάρα. Στεφάνι στη μνήμη του έστειλαν ο Μίκης Θεοδωράκης, η Μαρία Φαραντούρη και άλλοι. Ο Αντώνης Καλογιάννης οδηγήθηκε στην τελευταία του κατοικία καθώς ακουγόταν το σπουδαίο άσμα Κράτησα τη ζωή μου, σε ερμηνεία του ιδίου, στίχους του Γιώργου Σεφέρη και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Ο Μίκης Θεοδωράκης είπε για τον χαμό του Καλογιάννη:
«Για τον Αντώνη Καλογιάννη
11.02.2021Με τον Αντώνη Καλογιάννη συνδέθηκα στενά.
Σημάδεψε κυριολεκτικά το έργο μου δίνοντας πραγματικά μοναδικές ερμηνείες σε έργα όπως τα «Επιφάνια Αβέρωφ», το «Πνευματικό Εμβατήριο», η «Κατάσταση Πολιορκίας», ο «Ήλιος και Χρόνος», τα «Τραγούδια του Ανδρέα», τα «12 Λαϊκά», η «Νύχτα Θανάτου», τα «Γράμματα απ’ την Γερμανία» και σε τόσα άλλα τραγούδια…
Εκτός όμως από την πανέμορφη φωνή του που με συγκινούσε αφάνταστα, ταίριαζαν πολύ και οι χαρακτήρες μας. Ήμασταν φίλοι!
Σκέφτομαι ότι είναι πολύ άδικο που έφυγε πρώτος και με άφησε πίσω του να ζω με τις ωραίες μας αναμνήσεις, γεμάτες μουσική και αγάπη.
Αθήνα, 11.2.2021
Μίκης Θεοδωράκης».
Παρακάτω ακολουθεί το τραγούδι του Αντώνη Καλογιάννη, Άνοιξε το παράθυρο, του 1974. Το τραγούδι «στόλισε» την σπουδαία ταινία «Ένας νομοταγής πολίτης» του Ερρίκου Θαλασσινού, με πρωταγωνιστή τον Σωτήρη Μουστάκα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Αντώνης Καλογιάννης. Ανακτήθηκε από: el.wikipedia.org (τελευταία σύνδεση 17/2/2021)
Από τσαγκάρης, διάσημος τραγουδιστής: Η μυθιστορηματική ζωή του Αντώνη Καλογιάννη. Ανακτήθηκε από: tvxs.gr (τελευταία σύνδεση 17/2/2021)
Αντώνης Καλογιάννης: Ο αντιστασιακός αγώνας, η σύλληψη και η πρώτη συναυλία στη Σοβιετική Ένωση. Ανακτήθηκε από: www.in.gr (τελευταία σύνδεση 17/2/2021)
Αντώνης Καλογιάννης: Το άγνωστο δράμα της οικογένειάς του. Ανακτήθηκε από: star.gr (τελευταία σύνδεση 17/2/2021)
Μίκης Θεοδωράκης για Καλογιάννη: Είναι πολύ άδικο που έφυγε πρώτος. Ανακτήθηκε από: kathimerini.gr (τελευταία σύνδεση 17/2/2021)
