Κάποιες προσωπικότητες της ιστορίας, έμειναν στην ιστορία για τον διαβόητο χαρακτήρα τους και για τα τρομερά τους έργα. Αυτά τους τα έργα, τους έκαναν φανερούς ως την προσωποποίηση του κακού πάνω στη γη. Μια τέτοια διαβόητη προσωπικότητα ήταν ο Σοβιετικός αξιωματούχος Λαβρέντι Μπέρια. Ο Λαβρέντι Μπέρια ηγήθηκε των σοβιετικών υπηρεσιών ασφαλείας και έμεινε στην ιστορία για τη δράση του αλλά και τις διαβολικές του πράξεις.
Τα πρώτα χρόνια του Λαβρέντι Μπέρια
Ο Λαβρέντι Πάβλοβιτς Μπέρια γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1899, στο Σοχούμ, στη Γεωργία της τσαρικής Ρωσίας. Προερχόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια. Μεγαλώνοντας, σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν, απ’ όπου αποφοίτησε το 1917. Το 1917, η Ρωσία βρισκόταν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο Μπέρια κλήθηκε να υπηρετήσει στον τσαρικό στρατό. Βέβαια, απολύθηκε λίγους μήνες αργότερα λόγω θεμάτων υγείας και επέστρεψε ξανά στο Μπακού. Στο μεταξύ, η τσαρική Ρωσία έμπαινε πια στην τροχιά της Οκτωβριανής Επαναστάσεως και της επικράτησης των Μπολσεβίκων.
Η διείσδυση του Λαβρέντι Μπέρια στις τάξεις των Μπολσεβίκων
Από το 1917, μαινόταν στη Ρωσία η Οκτωβριανή Επανάσταση. Το 1919 ξεκίνησε και ο εμφύλιος μεταξύ των επαναστατών Μπολσεβίκων και των φιλοτσαρικών δυνάμεων. Το ίδιο έτος, ο εικοσάχρονος Λαβρέντι Μπέρια συνδέθηκε με τους Μπολσεβίκους και προσχώρησε στις τάξεις τους. Συγκεκριμένα εισήλθε στην Τσεκά (εν συντομία η Πανρωσική Έκτακτη Επιτροπή Καταπολέμησης της Αντεπαναστάσεως και του Σαμποτάζ παρά το Συμβούλιο Λαϊκών Επιτροπών της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας). Η Τσεκά εκτελούσε χρέη μυστικής αστυνομίας των επαναστατών και για λογαριασμό της, ο Μπέρια εισήλθε στην τοπική κυβέρνηση της Γεωργίας. Σκοπός του ήταν η ανατροπή της και η ανάδειξη της Γεωργίας σε σοβιετική δημοκρατία. Για αυτή του τη δράση κινδύνεψε να εκτελεστεί από το παραπαίον φιλοτσαρικό καθεστώς.
Κατά την επαναστατική του δράση, ο Μπέρια ερχόταν σε επαφή με τον συμπατριώτη του και τότε Κομισάριο των Μπολσεβίκων, Ιωσήφ Στάλιν. Ως υπεύθυνος για την ευρύτερη περιοχή του Καυκάσου, ο Μπέρια ήταν υπόλογος στον μέλλοντα Σοβιετικό ηγέτη. Διατηρούσε δε φιλικές σχέσεις με τον συνεργάτη του Στάλιν, Γκριγκόρι Ορντζονίκιτζε, τον οποίο χρησιμοποιούσε για να προωθηθεί σε κομματική θέση στη Μόσχα.
Ο Λαβρέντι Μπέρια ως κομματάρχης
Το 1922, οι Μπολσεβίκοι επικρατούν των αντιπάλων τους και ιδρύουν την Ένωση Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ). Έναν χρόνο νωρίτερα, ο Λαβρέντι Μπέρια είχε παντρευτεί την Νίνα Γκεγκεκόρι. Το 1924, είναι χρονιά σταθμός για εκείνον καθώς έρχεται στον κόσμο ο γιος τους, Σέργκο Μπέρια. Την ίδια χρονιά όμως ο Βλαντιμίρ Λένιν πεθαίνει, και την ηγεσία της νεοσύστατης Σοβιετικής Ένωσης αναλαμβάνει ο συμπατριώτης του Μπέρια, Ιωσήφ Στάλιν.
Στις αρχές του 1930, ο Μπέρια έγινε ηγέτης του κομμουνιστικού κόμματος της Γεωργίας και της κομματικής επιτροπής Υπερκαυκασίας. Ο γιος του αργότερα ανέφερε πως ήταν πολύ σκληρός αλλά έφερνε αποτελεσματικά εις πέρας τα πολιτικά και οικονομικά πλάνα της σοβιετικής ηγεσίας. Αρχικά προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τους αντιφρονούντες και τους αντιπάλους της κολλεκτιβοποίησης στον Καύκασο χωρίς βία.
Ο Μεγάλος Τρόμος
Η δεκαετία του 1930 είναι κομβικής σημασίας τόσο για την ΕΣΣΔ όσο και για τον ίδιο τον Μπέρια. Κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας, η Σοβιετική Ένωση θα ζήσει την εποχή του Μεγάλου Τρόμου. Ο Μεγάλος Τρόμος (1936 – 1938) ήταν οι εκκαθαρίσεις που πραγματοποίησε το καθεστώς του Ιωσήφ Στάλιν εντός της επικράτειας της ΕΣΣΔ. Οι εκκαθαρίσεις αφορούσαν τους φερόμενους ως αντιθέτους στο αυταρχικό καθεστώς του Στάλιν. Τεράστιος αριθμός ατόμων από τον λαό αλλά και από κρατικές υπηρεσίες, φυλακίστηκε, βασανίστηκε, εκτοπίστηκε ή θανατώθηκε στο όνομα της προστασίας του σταλινισμού. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Στάλιν απαλλάχθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Το έργο των εκκαθαρίσεων ανελάμβανε το NKVD (Εν Κα Βε Ντε, Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων, НКВД). Το NKVD ήταν η σοβιετική μυστική αστυνομία που εκτελούσε χρέη εσωτερικών υποθέσεων, δημόσιας τάξης, εσωτερικής ασφαλείας, αστυνόμευσης, συνοριοφυλακής και μυστικών υπηρεσιών. Κατά αυτές τις συνθήκες, ο Στάλιν απαλλάχθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Τη δεκαετία του 1930, ο Λαβρέντι Μπέρια ήταν ηγέτης του γεωργιανού κομμουνιστικού κόμματος και επιβλέπων του έργου της NKVD, από την οποία κινδύνεψε και ο ίδιος. Όμως, εσωτερικές ανακατατάξεις και διαμάχες τον έφεραν πιο ψηλά στην ιεραρχία. Προς τα τέλη του Μεγάλου Τρόμου κατείχε τη θέση του υπαρχηγού της NKVD. Με το πέρας των εκκαθαρίσεων και τις Δίκες της Μόσχας, ο Μπέρια ήταν ήδη αρχηγός της υπηρεσίας, πραγματοποιώντας δε εκκαθαρίσεις ακόμα και μέσα σε αυτή. Αν και ο Μπέρια, έχει μείνει γνωστός για τον αμφιλεγόμενο χαρακτήρα του, και για αιμοδιψή διάθεση, στατιστικά πραγματοποιούνταν λιγότερες διώξεις από ό,τι στη θητεία του προκατόχου του, Νικολάι Γιεζόφ. Έτσι, απέκτησε τεράστια δύναμη και επιρροή μέσα στον σοβιετικό κρατικό μηχανισμό.
Η δράση του Λαβρέντι Μπέρια και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Ο Λαβρέντι Μπέρια στάθηκε ο μακροβιότερος αρχηγός των μυστικών και εσωτερικών υπηρεσιών της ΕΣΣΔ, από το 1938 μέχρι το 1953. Το αποκορύφωμα της δράσης του ήταν την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πιο μετά το τέλος του. Στις 22 Ιουνίου 1941, ξεκινάει για τους Σοβιετικούς ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος, με την εισβολή των Γερμανών στην επικράτειά τους. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο αρχηγός της NKVD Μπέρια, έφερε τον τίτλο του ντε φάκτο Στρατάρχη της Σοβιετικής Ένωσης. Τα καθήκοντά του ήταν τα εξής:
-
- Διοίκηση μονάδων της NKVD που συμμετείχαν σε επιχειρήσεις του μετώπου.
- Ευθύνη και σχεδιασμός επιχειρήσεων κατά στασιαστών και ατόμων που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς εισβολείς στο Ανατολικό Μέτωπο.
- Διοίκηση και οργάνωση οπισθοφυλακής της NKVD που εκφόβιζε ή εκτελούσε στρατιώτες που αρνούνταν να πάνε στον πόλεμο. Θανατώθηκαν χιλιάδες «προδοτών, παραιτημένων, δειλών και μονίμως επικαλούμενων ασθένεια» υπό τις διαταγές του Μπέρια.
- Διοίκηση των στρατοπέδων συγκέντρωσης γκούλαγκ.
- Σύσταση και παρακολούθηση οργανισμών μυστικής άμυνας του μετώπου με το όνομα Σαράσκα.
- Σύσταση ανταρτικών ομάδων (Παρτιζάνων) που πραγματοποιούσαν σαμποτάζ στις γραμμές των εχθρών.
Ο «Σοβιετικός Χίμλερ»
Η δράση του Λαβρέντι Μπέρια ήταν διαβόητη τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου, όσο και αργότερα. Μια από τις μεγαλύτερες σφαγές του πολέμου, η σφαγή του Κατίν είναι έργο δικό του και της NKVD. Στις αρχές του πολέμου, Γερμανοί και Σοβιετικοί μοιράστηκαν την Πολωνία. Υπό αυτές τις συνθήκες, την περίοδο Μαρτίου – Απριλίου 1940, στο δάσος του Κατίν στην Πολωνία, θανατώθηκαν 22.000 Πολωνοί αξιωματικοί, αστυνομικοί, πολιτικοί κρατούμενοι και αιχμάλωτοι πολέμου εξαιτίας του Στάλιν και του Μπέρια.
Μεταξύ άλλων, ο Μπέρια ήταν και διοικητής του αχανούς δικτύου στρατοπέδων συγκέντρωσης, των διαβόητων γκούλαγκ. Στα στρατόπεδα αυτά, που η πλειονότητά τους βρισκόταν στη Σιβηρία, φυλακίζονταν και εκτελούσαν καταναγκαστικά έργα αντιφρονούντες και πάσης φύσεως εχθροί της ΕΣΣΔ. Στα γκούλαγκ πέθαναν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες πάρα πολλά άτομα, ως αιχμάλωτοι εχθροί του σταλινισμού.
Η σκληρότητα και το ασυμβίβαστο του χαρακτήρα του Λαβρέντι Μπέρια ήταν παροιμιώδης. Αυτό φαίνεται κι από ένα περιστατικό κατά τη Διάσκεψη της Γιάλτας, το 1945, στην οποία συνόδευσε τον Στάλιν. Ο Ιωσήφ Στάλιν σύστησε τον Μπέρια στον Πρόεδρο τον ΗΠΑ, Φραγκλίνο Ρούσβλετ λέγοντας: «Αυτός είναι ο δικός μας Χίμλερ!». Παρομοίασε έτσι τον Μπέρια με τον ναζί διαβολικό αρχηγό των γερμανικών SS, Χάινριχ Χίμλερ.
Ο χαρακτήρας του Μπέρια
Ο χαρακτήρας του Λαβρέντι Μπέρια ήταν αμφιλεγόμενος. Ήταν αποφασιστικός, σκληρός, αδίστακτος άνθρωπος. Ήταν απάνθρωπος. Δε δίστασε να κάνει καμία ενέργεια στο όνομα της υπηρεσίας, του κράτους, των ιδεωδών και του συμπατριώτη και αρχηγού του, του Στάλιν. Το πρόσωπο του Μπέρια συνδυάστηκε με το σκληρό και απάνθρωπο έργο των κρατικών υπηρεσιών εντός της ΕΣΣΔ, με αποτέλεσμα ο ίδιος ο Μπέρια να γίνει το πιο μισητό πρόσωπο στη χώρα του. Κυκλοφορούσαν πολλές φήμες και θρύλοι για το άτομό του. Περιλάμβαναν την εικόνα ενός έκφυλου και σαδιστικού ανθρώπου με σκελετούς στο υπόγειό του, υπαίτιο ακόμα και για σφαγές νηπίων. Κάποιες απ’ τις φρικτές ιστορίες επιβεβαιώθηκαν στη συνέχεια. Η κόρη του Στάλιν, Σβετλάνα Αληλούγιεβα, που αυτομόλησε στις ΗΠΑ αργότερα, είχε αναφέρει ότι ο Μπέρια ήταν πιο ύπουλος ακόμα και από τον πατέρα της.
Από τον γιο του, Σέργκο, γίνεται γνωστό ότι ο Λαβρέντι, ανεξάρτητα από τον σκληρό χαρακτήρα του, αγαπούσε τις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα. Όμως, αν και ανώτατος αξιωματούχος ενός κομμουνιστικού και αντιδυτικού κράτους όπως η ΕΣΣΔ, ο Μπέρια αγαπούσε τις πολυτέλειες και τον δυτικό τρόπο ζωής. Η συμπάθειά του προς τη Δύση, θα φανεί κι αργότερα, μετά τον θάνατο του Στάλιν.
Ο Μπέρια και οι γυναίκες
Η αγάπη του Μπέρια για τη χλιδή στάθηκε παροιμιώδης. Ακόμα πιο παροιμιώδης όμως ήταν η αγάπη του για τις γυναίκες, ιδιαίτερα τις νεαρές, τις οποίες προσέγγιζε και ας ήταν παντρεμένος. Θεωρείται υπεύθυνος για τον βιασμό και φόνο πολλών γυναικών. Στην ιστορία έχουν μείνει οι ανθοδέσμες που προσέφερε ο Μπέρια στα θύματά του, μετά τον βιασμό τους, μέσω των σωματοφυλάκων του. Αν οι άτυχες γυναίκες δεν αποδέχονταν τα λουλούδια, τότε συλλαμβάνονταν και θανατώνονταν ή εκτοπίζονταν. Πολλές δεκαετίες αργότερα, ανακαλύφθηκαν τυχαία θαμμένα στον κήπο του σπιτιού του οστά νεαρών γυναικών. Το 2003, η ρωσική κυβέρνηση αναγνώρισε λίστα με τις γυναίκες – θύματα του Μπέρια. Η λίστα αυτή θα δοθεί στη δημοσιότητα το 2028.
Το χαστούκι της Γκαρκούσα – Σιρσόβα
Μια χαρακτηριστική ιστορία των ορέξεων του Μπέρια είναι το περιβόητο χαστούκι που έφαγε από ένα υποψήφιο θύμα του. Επρόκειτο για την Ευγενία Γκαρκούσα Σιρσόβα, όμορφη και ταλαντούχα ηθοποιός του ρωσικού θεάτρου και κινηματογράφου από την Αγία Πετρούπολη. Η Σιρσόβα συνδεόταν ερωτικά και είχε μια κόρη με τον υδροβιολόγο και κομισάριο Πιότρ Σιρσόφ, αν και ο τελευταίος ήταν ήδη παντρεμένος αλλά είχε χωριστεί με την οικογένειά του λόγω του πολέμου.
Το 1946, σε μια δεξίωση Σοβιετικών αξιωματούχων, ο Λαβρέντι Μπέρια πρόσεξε την Σιρσόβα και ξεκίνησε να την φλερτάρει και να την παρενοχλεί. Η Σιρσόβα τότε χαστούκισε τον Μπέρια κι εκείνος έφυγε ντροπιασμένος προς μεγάλη έκπληξη όλων. Λίγες βδομάδες αργότερα, την επισκέφθηκε ο υπουργός κρατικής ασφαλείας Αμπακούμοφ για να της πει: «Μα, δεν δουλεύει το τηλέφωνο στο εξοχικό σας; Σας περιμένουν για πρόβα στο θέατρο». Η ηθοποιός που ήταν μόνη στο εξοχικό της, δεν υποψιάστηκε τίποτα και μπήκε στο αυτοκίνητο του υπουργού.
Το αυτοκίνητο αντί για το θέατρο, την πήγε στη φυλακή Λουμπιάνκα της Μόσχας. Οι άνδρες της NKVD την κατηγόρησαν για κατασκοπία και προδοσία. Την κατηγόρησαν ότι δεν εγκατέλειψε τη Μόσχα κατά τη διάρκεια του πολέμου, με την ελπίδα να συνδεθεί με τους επερχόμενους Γερμανούς κατακτητές. Φυσικά η ίδια δεν αποδέχθηκε τις κατηγορίες. Καταδικάστηκε σε θάνατο δια τουφεκισμού για εσχάτη προδοσία. Ο άνδρας της, Πιότρ Σιρσόφ παρακαλούσε για τη σωτηρία της γυναίκας του. Ο Ιωσήφ Στάλιν απάντησε αδιάφορα: «Θα του βρούμε άλλη σύζυγo».
Τελικά, η ποινή της Σιρσόβα μετατράπηκε σε οκτώ χρόνια εξορίας στη Σιβηρία. Εκτοπίστηκε στο χωριό Ομστάκ στο Μαγκαντάν. Πέθανε το 1948, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Υποστηρίχθηκε η εκδοχή της αυτοκτονίας με υπερβολική δόση χαπιών. Ο Σιρσόφ πέθανε το 1953. Οι πληροφορίες αυτές έγιναν γνωστές από την κόρη τους, Μαρίνα. Ήταν μια θλιβερή ιστορία που ξεκίνησε από την αλαζονική και διεστραμμένη επιθυμία του Λαβρέντι Μπέρια.
Η τριμελής τρόικα
Στις 4:00 το πρωί της 6ης Μαρτίου 1953, αναγγέλθηκε από τον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό: «Η καρδιά του συντρόφου ηγέτη και συνεχιστή της μεγαλοφυΐας του σκοπού του Λένιν, του σοφού ηγέτη και δασκάλου του Κομμουνιστικού Κόμματος και της Σοβιετικής Ένωσης, έπαψε να χτυπά». Ο Ιωσήφ Στάλιν ήταν πια νεκρός. Κατά τη διάρκεια της κηδείας του Στάλιν, ο Μπέρια ήταν εκείνος που μαζί με άλλους κρατούσε το φέρετρο ενώ εκφώνησε και σπουδαίο λόγο. Θεωρούνταν ως ο επικρατέστερος για τη διαδοχή του νεκρού στρατάρχη.
Τη διαδοχή στην εξουσία έλαβε η κυβερνώσα τρόικα, μια τριανδρία ισχυρών ανδρών που θα ασκούσαν την εξουσία. Οι άνδρες αυτοί ήταν οι ισχυρότεροι μετά τον Στάλιν, στην ιεραρχία του κράτους και του κομμουνιστικού κόμματός του. Ήταν ο Λαβρέντι Μπέρια ως υπουργός εσωτερικών και ασφαλείας, ο Γκεόργκι Μαλενκόφ ως πρωθυπουργός και γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος και ο Βιατσεσλάβ Μολότωφ ως υπουργός των εξωτερικών.
Το τέλος του «φιλελεύθερου» Μπέρια
Ο Λαβρέντι Μπέρια, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, εκτιμούσε τον δυτικό τρόπο ζωής και τις πολυτέλειες. Κυρίως αυτός στάθηκε ο λόγος να ξεκινήσει μια βραχύβια εκστρατεία «φιλελευθεροποίησης» του σοβιετικού κράτους, μιας που τώρα ανήκε στην ηγέτιδα τρόικα και ο αυταρχικός Στάλιν ήταν νεκρός. Όμως οι υπόλοιποι αξιωματούχοι φοβήθηκαν αυτή τη νέα προοπτική απ’ τον Μπέρια και την αυξανόμενη ισχύ του που θα τους εκτόπιζε.
Ο Μαλενκόφ και ο Μολότωφ τότε συνωμότησαν μαζί με τον Νικήτα Χρουστσώφ (τον επόμενο ηγέτη της ΕΣΣΔ) κατά του Μπέρια. Ο Μπέρια κατηγορήθηκε για κατασκοπία, συνεργασία με τους Βρετανούς εις βάρος της ΕΣΣΔ, αντεπαναστατική δράση, ακόμα και για δηλητηρίαση του Στάλιν. Τον Δεκέμβριο του 1953, δικάστηκε κεκλεισμένων των θυρών από στρατοδικείο στη Μόσχα. Ο προεδρεύων του στρατοδικείου, στρατάρχης Ιβάν Κόνιεφ, τον καταδίκασε σε θάνατο. Μάταια προσπάθησε να πείσει τους παλαιούς συντρόφους του για την αθωότητά του. Στις 23 Δεκεμβρίου 1953, εκτελέστηκε με μια σφαίρα στο μέτωπο. Λίγο πριν πεθάνει, παρακαλούσε τους εκτελεστές του, γονυπετής για έλεος.
Ο Λαβρέντι Μπέρια, μισήθηκε όσο λίγες διαβόητες προσωπικότητες. Το όνομά του, είτε για πραγματικούς είτε για παραμυθικούς λόγους, έγινε συνώνυμο του φόβου, της κρατικής βίας, της διαστροφής. Πάντα θα συναρπάζει τους ιστορικούς η πολυτάραχη ζωή του και οι συνθήκες οι οποίες έχτισαν σωστά ή λάθος το όνομά του.
Παρακάτω ακολουθεί βίντεο με ολιγόλεπτο αφιέρωμα στον Λαβρέντι Μπέρια.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Λαβρέντι Μπέρια. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία σύνδεση 20/12/2020)
Η γυναίκα που χαστούκισε τον Λαβρέντι Μπέρια. Ανακτήθηκε από liberal.gr (τελευταία σύνδεση 20/12/2020)
Το άδοξο τέλος του διαβόητου Λαβρέντι Μπέρια. Ανακτήθηκε από ptisidiastima.gr (τελευταία σύνδεση 20/12/2020)
Λαβρέντι Μπέρια: Ένας γνωστός – άγνωστος μεταξύ μυθιστορίας και πραγματικότητας. Ανακτήθηκε από katiousa.gr (τελευταία σύνδεση 20/12/2020)
Ιωσήφ Στάλιν. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία σύνδεση 20/12/2020)
