Κώστας Σταυρόπουλος: Ο εκφωνητής του έπους του ’40

Πηγή εικόνας: el.wikipedia.org | Κώστας Σταυρόπουλος, ο εκφωνητής του έπους του 1940.

Όλες και όλοι στην Ελλάδα έχουν γνωρίσει τη φωνή του, μέσα από επετειακά θέματα. Η φωνή του δε λείπει από ντοκιμαντέρ, ελληνικές πολεμικές ταινίες, ηχητικά ντοκουμέντα σχετικά με τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Όλες και όλοι γνωρίζουν τη θρυλική εισαγωγή «Εδώ ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών!» Ο λόγος για τον Κώστα Σταυρόπουλο. Ο Κώστας Σταυρόπουλος ήταν ο πρώτος αρχιεκφωνητής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών. Η φωνή του θα μείνει για πάντα στην ιστορία για το άκουσμα των ανακοινωθέντων του ελληνοϊταλικού και του ελληνογερμανικού πολέμου, την περίοδο 1940-1941.


Βιογραφικά στοιχεία του θρυλικού εκφωνητή

Ο Κώστας Σταυρόπουλος γεννήθηκε το 1904, στην Αίγυπτο. Ήταν εγγονός του εθνικού ευεργέτη, Πανταζή Βασσάνη. Προσλήφθηκε στην άρτι ιδρυθείσα Ελληνική Ραδιοφωνία, το 1939, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά. Η πρόσληψή του έγινε κατόπιν πανελληνίου διαγωνισμού για μια θέση εκφωνητή στον σταθμό. Από τους 180 υποψηφίους, βγήκε πρώτος, χωρίς κανέναν συναγωνισμό. Είναι ο πρώτος (ίσως και ο μόνος) εκφωνητής στην Ελλάδα που δημιουργεί δική του παράδοση, και «σχολή» εκφωνητών με το δικό του στυλ. Ο Κώστας Σταυρόπουλος εκφωνούσε στο ραδιόφωνο κυρίως τα βραδινά δελτία ειδήσεων, λόγους επισήμων και πιο υπεύθυνες εκπομπές. Η φωνή του ήταν χαρακτηριστική και αγαπητή στο κοινό.


Η παρουσίαση του Σταυρόπουλου από τον Λιδωρίκη

Έναν χρόνο μετά την πρόσληψή του, ο Κώστας Σταυρόπουλος ήταν ήδη γνωστός στο κοινό της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ή τουλάχιστον, η φωνή του. Όμως, στις 25 Ιουλίου 1940, εκδίδεται το άρθρο «Εδώ ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών…- Ελάτε να γνωρίσετε τους σπήκερς μας», στην εφημερίδα Ασύρματος. Το άρθρο υπογράφει ο γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας, Αλέκος Λιδωρίκης, ως «Λ». Με αυτό το άρθρο, ήθελε να «συστήσει» και να εκθειάσει τον Κώστα Σταυρόπουλο, στους αναγνώστες του και στο κοινό του ραδιοφώνου.

«Μπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος σπήκερ του σταθμού και ο αριθμών μεταξύ των ακροατών τα περισσότερα… «μπεγκέν». Μεταλλική και ολοκάθαρη η φωνή του- φωνή γνήσια ανδρική και υποβλητική- μας μεταδίδει επί το πλείστον τας πρακτορειακάς ειδήσεις του εξωτερικού, νέα εσωτερικά, τους λόγους του Αρχηγού της κυβερνήσεως, τους λόγους άλλων επισήμων.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Αρχοντικής οικογενείας, ο Σταυρόπουλος, εγγονός του Βασάνη, εγεννήθη εις την Αίγυπτον. Νέος ακόμη- 36 ετών- με εμφάνισιν σεμνήν, πρόσωπο συμπαθητικόν, έχει την ιστορίαν του. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του εργάστηκε εις την Αλεξάνδρειαν και εις τας επιχειρήσεις βάμβακος. Είναι ιατρός δι αλληλογραφίας! …Εσπούδασεν εις την Αίγυπτον, ερασιτεχνικώς και δια του συστήματος των γραπτών μαθημάτων, των επιστημών του Ιπποκράτους.

Εδιάβασε πολύ και η εγκυκλοπαιδική του μόρφωσις είναι πραγματικά ευρυτάτη. Μιλεί ωραία Γαλλικά και Αγγλικά και όσα “κείμενα” του δίδουν δεν έχουν μυστικά γι’ αυτόν. Η πρώτη ανάγνωσις των είναι οπωσδήποτε επιτυχής. Παίρνει τα ανακοινωθέντα, τους λόγους που του παραδίδουν και τους διαβάζει “πρίμα βίστα” στο ραδιόφωνον. Ζήτημα αντιλήψεως και ματιού! Μεταξύ 180 υποψηφίων εκφωνητών που εξητάσθησαν κατά τον σχετικόν διαγωνισμόν, είναι ο πρώτος εκλεγείς. Ζει εις τα Αθήνας από το 1933. Ελεύθερος-ο γάμος δεν τον έθιξε!-θέλγει με την φωνήν του, τους ακροατάς του ραδιοφώνου. Τον ξεύρει η Αθήνα καθώς και η επαρχία μας μόλις γυρίσουν το κουμπί: -Α! είναι ο Σταυρόπουλος…

Τίτλος τιμής ενδιαφέρων, εύσημον δια το επάγγελμά του, πράγματα που ευχαριστούν τον ευσυνείδητον εκφωνητήν, χωρίς να υπερηφανεύεται δι’ αυτά… Πιστεύει εις το καθήκον του και εργάζεται μετριόφρονα δι’ αυτό…».

Κώστας Σταυρόπουλος
Πηγή εικόνας: www.cnn.gr

Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος και το έπος του 1940 μέσα από τη φωνή του Σταυρόπουλου

Τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, η χαρακτηριστική φωνή του Κώστα Σταυρόπουλου θα μεταδώσει μια ιστορική είδηση: «Εδώ ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών. Η Ελλάς, από της 6:00 πρωινής της σήμερον, εβρίσκεται εις εμπόλεμον κατάστασην προς την Ιταλίαν. Μεταδίδομεν το πρώτον ανακοινωθέν του ελληνικού γενικού στρατηγείου. Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από τις 5:30 πρωινής της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους». Ο ελληνικός λαός και ο Ιωάννης Μεταξάς βροντοφωνάζουν «ΟΧΙ» στον Ιταλό φασίστα εισβολέα. Η Ελλάδα εισέρχεται στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Διαβάστε επίσης  Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Ο σκηνοθέτης που έχτισε το μύθο του με 13 ταινίες
Advertising

Την ίδια ημέρα, το βράδυ, ο Σταυρόπουλος ξαναεκφωνεί: «Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ιταλικαί δυνάμεις ποικίλης ισχύος, εξηκολούθησαν προσβάλλουσαι ημετέρας δυνάμεις, αμυνομένας σθεναρώς. Αγών ενετοπίσθη επί μεθορίου γραμμής. Παρά της εχθρικής αεροπορίας, εβλήθησαν στρατιωτικοί τίνες στόχοι, άνευ ζημιών. Βόμβαι ριφθείσαι επί της πόλεως Πατρών, έσχον θύματα εκ του αμάχου πληθυσμού». 

Από τη μέρα κήρυξης του πολέμου, μέχρι και τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, ο Κώστας Σταυρόπουλος εκφωνούσε κάθε βράδυ στις 23:20 το λακωνικό ανακοινωθέν του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου με τα νέα από το μέτωπο. Η φωνή του ήταν στήριγμα και παρηγοριά για κάθε σπίτι που αγωνιούσε για τους στρατιώτες του στο μέτωπο.

Κώστας Σταυρόπουλος
Πηγή εικόνας: www.sophia-ntrekou.gr | Οι Έλληνες στρατιώτες πάνε στο μέτωπο με το χαμόγελο στα χείλη.

Η φωνή του Σταυρόπουλου στον ελληνογερμανικό πόλεμο

Τον Απρίλιο του 1941, ο ελληνικός στρατός έχει προωθηθεί βαθιά στο αλβανικό έδαφος, ενώ οι Ιταλοί υποχρεώνονται σε βαριές ήττες και διαρκή υποχώρηση. Η επέμβαση της ναζιστικής Γερμανίας κατά της Ελλάδος είναι θέμα χρόνου. Ο Γ.Α. Βλάχος, συγγραφέας και δημοσιογράφος, σαν ύστατη προσπάθεια αποτροπής της γερμανικής επίθεσης, γράφει και δημοσιεύει τη γνωστή «Ανοικτή Επιστολή» προς τον Αδόλφο Χίτλερ. Στις 5 Απριλίου 1941, ο Κώστας Σταυρόπουλος εκφωνεί στο ραδιόφωνο όλο το περιεχόμενο της επιστολής προς τον Φύρερ.

Προφανώς, η επιστολή ήταν μια τρύπα στο νερό. Την επόμενη ημέρα, ο Σταυρόπουλος εκφωνεί: «Από της 5:15 ώρας της σήμερον ο εν Βουλγαρία γερμανικός στρατός προσέβαλλεν απροκλήτως τα ημέτερα στρατεύματα της ελληνικής μεθορίου. Αι δυνάμεις μας αμύνοναι του πατρίου εδάφους… Ισχυραί γερμανικά δυνάμεις, εφοδιασμέναι με τα πλέον σύγχρονα πολεμικά μέσα, με υποστήριξιν αρμάτων, αφθόνου βαρέος πυροβολικού και πολυαρίθμου αεροπορίας, προσέβαλον από της πρωίας της σήμερον επανειλημμένως τας θέσεις μας, ων αμύνονται μόνον ελληνικά δυνάμεις λίαν περιωρισμέναι. Καθ’ όλη την ημέραν διεξήχθη σφοδρότατος αγών εις τας κυριοτέρας ζώνας της παραμεθωρίου προς Βουλγαρίαν περιοχής ιδιαιτέρως δε εις την περιοχήν Μπέλες και την κοιλάδα του Στρυμόνος». Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδος, είχε ξεκινήσει στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης.

Διαβάστε επίσης  Θόδωρος Αγγελόπουλος: Ο σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης
Advertising

Κώστας Σταυρόπουλος
Πηγή εικόνας: www.imerodromos.gr | Οι Γερμανοί επιτίθενται κατά της Ελλάδος.

Η θρυλική τελευταία εκπομπή

Παρά τη σθεναρή ελληνική αντίσταση, μερίδα της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας συνθηκολόγησε με τους εισβολείς και το μέτωπο κατέρρευσε. Οι Γερμανοί εισέβαλλαν στη Μακεδονία, κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη και κινήθηκαν προς Αθήνα. Την παραμονή της εισόδου των Γερμανών στην Αθήνα, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών, θα εκμπέμψει την τελευταία του εκπομπή. Το τελευταίο ανακοινωθέν του Κώστα Σταυρόπουλου θα μείνει στην ιστορία για τον πατριωτισμό και τη συγκίνηση του.

«Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι. Έλληνες, οι Γερμανοί εισβολείς εβρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών. Αδέλφια, κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου! Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια. Έλληνες, ψηλά τις καρδιές! Προσοχή! Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών εντός ολίγου δε θα είναι ελληνικός. Θα είναι γερμανικός και θα μεταδίδει ψέματα. Έλληνες, μην τον ακούτε! Ο πόλεμός μας συνεχίζεται! Και θα συνεχιστεί μέχρι της τελικής νίκης! Ζήτω το έθνος των Ελλήνων!»

Πηγή εικόνας: left.gr | Οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αθήνα.

Η επαναφορά των ντοκουμέντων μετά τον πόλεμο

Μετά τον πόλεμο, ο Κώστας Σταυρόπουλος θα επανέλθει στο προσκήνιο για λογαριασμό του Γιώργου Κάρτερ, το 1966. Ο Κάρτερ ήταν λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου και τηλεόρασης, γνωστός και ως «ληξίαρχος και ιστορικός» της ελληνικής τηλεόρασης. Ο Κάρτερ ετοίμαζε ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Μεγάλος Πόλεμος» και ζήτησε από τον Σταυρόπουλο ένα remake των πολεμικών ανακοινωθέντων του 1940 – 1941.

Τα ηχητικά ντοκουμέντα που αναφέρονται στις μέρες εκείνες και ακούγονται σε επετειακά αφιερώματα της 28ης Οκτωβρίου είναι αυτά που ηχογράφησε ο Σταυρόπουλος το 1966. Δεν είναι η απευθείας μετάδοση των ανακοινωθέντων του πολέμου, καθώς εκείνη την εποχή ακόμα δεν υπήρχε ο απαραίτητος εξοπλισμός ηχογράφησης και φωνογραφίας. Όμως η επαναφορά τους από τον Σταυρόπουλο και τον Κάρτερ, σώζει το ραδιοφωνικό ιστορικό ντοκουμέντο.

Διαβάστε επίσης  Αlexandre Gustave Eiffel: Ο Γάλλος οξύνους μηχανικός
Advertising

Πηγή εικόνας: CNN.gr | Κώστας Σταυρόπουλος.

Αποτίμηση

Ο Κώστας Σταυρόπουλος πέθανε στην Αθήνα, το 1974. Η φωνή του πάντα θα προσφέρει μοναδική συγκίνηση και πάντα θα μεταδίδει το κλίμα των τρομερών ιστορικών στιγμών του ελληνικού έθνους στον πόλεμο. Χάρις σε αυτόν, το ακουστικό ντοκουμέντο θα μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.

Παρακάτω ακολουθεί βίντεο με το πρώτο και το τελευταίο πολεμικό ανακοινωθέν του Κώστα Σταυρόπουλου.


Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:

Advertising

Κώστας Σταυρόπουλος. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 15/10/2021)

1940: Κώστας Σταυρόπουλος, η φωνή της ελληνικής…ιστορίας. Ανακτήθηκε από iefimerida.gr (τελευταία πρόσβαση 15/10/2021)

Τα πρώτα δέκα πολεμικά ανακοινωθέντα του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Ανακτήθηκε από kolivas.de (τελευταία πρόσβαση 15/10/2021)

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

παγετώνας στην Ευρώπη

Ο νοτιότερος παγετώνας στην Ευρώπη 3 ώρες από την Αθήνα

Ο νοτιότερος παγετώνας στην Ευρώπη ή αλλιώς Επτάστομο, βρίσκεται στη
Τζο Πέσι

Τζο Πέσι: Ηθοποιός, μουσικός, αλλά πάνω από όλα καλλιτέχνης

Ο Τζο Πέσι είναι Αμερικανός ηθοποιός, κωμικός, αλλά και μουσικός.