Στις 22 Νοεμβρίου 1890 γεννήθηκε στη Λιλ της Γαλλίας ο Σαρλ Ντε Γκωλ, ο Γάλλος στρατιωτικός και πολιτικός που σημάδεψε όσο λίγοι άλλοι την Ευρώπη του 20ου αιώνα.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Ντε Γκωλ μεγάλωσε σε οικογένεια με συντηρητικές και ελιτιστικές αξίες, καθώς ο πατέρας του ήταν διακεκριμένος ακαδημαϊκός και η μητέρα του βαθιά θρησκευόμενη λόγω των ιρλανδικών καταβολών της. Είχε τέσσερα αδέρφια, στα οποία ως παιδί φερόταν βίαια και καταπιεστικά. Γενικά, η συμπεριφορά του κατά τα νεανικά του χρόνια χαρακτηριζόταν από αλαζονεία και εγωκεντρισμό, χωρίς αυτό να αναιρεί την ευφυία και την ευστροφία του. Από νωρίς έδειξε το ενδιαφέρον του για την φιλολογία και την συγγραφή, όμως, καθώς ένιωθε βαθιά αποστροφή προς την πολιτική, αναπόφευκτα στράφηκε στην καριέρα του στρατιωτικού.
Η πρώιμη στρατιωτική σταδιοδρομία
Φοίτησε στην Στρατιωτική Ακαδημία του Σαιν-Συρ, όπου διακρίθηκε για τον ενθουσιασμό του και τον ζήλο του. Το 1910 μετατέθηκε στο 33ο Σύνταγμα Πεζικού του Αρράς, όπου ως διοικητής τελούσε ο συνταγματάρχης Φιλίπ Πεταίν. Ο Πεταίν γρήγορα απέκτησε τον ρόλο του μέντορα για τον νεαρό αξιωματικό και τον βοήθησε στην γρήγορη ανέλιξή του στον γαλλικό στρατό.
Όταν, το 1914, ξεσπάει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ο Ντε Γκωλ έχει τον βαθμό του ανθυπολοχαγού. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους είχε τον πρώτο του τραυματισμό, με αποτέλεσμα την προαγωγή του σε υπολοχαγό. Το επόμενο έτος τραυματίστηκε για δεύτερη φορά και στη συνέχεια προήχθη σε λοχαγός. Το 1916, στην αιματηρή μάχη του Βερντέν, τραυματίστηκε για τρίτη φορά και μετά το τέλος της μάχης αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς. Παρά τις πέντε απόπειρες απόδρασης που διενήργησε, παρέμεινε αιχμάλωτος μέχρι το τέλος του πολέμου.
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο
Λόγω της μακράς αιχμαλωσίας του δεν κατάφερε να αδράξει την ευκαιρία που προσφέρει ο πόλεμος για άνοδο στην στρατιωτική ιεραρχία. Έτσι, όταν η συμμαχική Πολωνία δεχόμενη επίθεση από την Σοβιετική Ένωση ζήτησε τη γαλλική βοήθεια, ο Ντε Γκωλ έσπευσε να αιτηθεί την συμμετοχή του στην αποστολή. Στην αναμέτρηση αυτή διακρίθηκε, με αποτέλεσμα την αρχή της ανοδικής του πορείας στο στράτευμα.
Με το πέρας αυτού του πολέμου, που έληξε με τη νίκη της Πολωνίας, επέστρεψε στην Γαλλία και ανέλαβε την θέση του καθηγητή Ιστορίας στη σχολή του Σαιν-Συρ, όπου παρέμεινε ως το 1920. Στη συνέχεια, αφού φοίτησε στην Ανώτερη Σχολή Πολέμου, του δόθηκε δυσμενής μετάθεση σε μια περιφερειακή διοίκηση. Εκεί παρέμεινε ένα έτος, μέχρι που επενέβη ο Στρατάρχης, πλέον, Πεταίν και τον μετέθεσε στο προσωπικό του γραφείο. Το 1927 προήχθη σε ταγματάρχης και ανέλαβε τη διοίκηση του 19ου Τάγματος Κυνηγών. Εξαιτίας της ιδιότροπης φύσης του εξόργισε τη γαλλική στρατιωτική ηγεσία, η οποία τον κατηγόρησε για προκλητική απείθεια απειλώντας τον με πρόωρη υποχρεωτική συνταξιοδότηση. Από τις κατηγορίες αυτές τον απάλλαξε ο Πεταίν.
Προσωπική ζωή
Το 1920 κατά τη διάρκεια μίας κοινωνικής εκδήλωσης στο Παρίσι, ο Ντε Γκωλ γνώρισε την Υβόνη Βαντρού, με την οποία παντρεύτηκαν στις 7 Απριλίου 1921. Μαζί απέκτησαν 3 παιδιά, τον Φιλίπ (προς τιμή του Πεταίν), την Ελιζαμπέτ και την Αν, τα οποία ο Ντε Γκωλ μεγάλωσε με την ηθική και την πειθαρχεία που είχε λάβει και ο ίδιος. Κατά την ταραγμένη δεκαετία του 1940, ενώ ο ίδιος εγκατέλειψε την κατακτημένη του πατρίδα για να συνεχίσει τον αγώνα, η οικογένεια του κατέφυγε στη Νότια Γαλλία.
Η τρίτη του κόρη, Αν, γεννήθηκε το 1928 και έπασχε από σύνδρομο Ντάουν. Σύμφωνα με αρκετές μαρτυρίες από το κοντινό περιβάλλον της οικογένειας, η Αν ήταν η αγαπημένη κόρη του Ντε Γκωλ και έκανε τον, κατά πολλούς, εγωιστή και αλαζόνα αξιωματικό καλύτερο άνθρωπο. Πατέρας και κόρη περνούσαν πολλές ώρες καθημερινά μαζί και το 1934 ο Ντε Γκωλ αγόρασε την ιστορική βίλλα του στο χωριό Colombey-les-deux-Églises, ώστε να περνούν χρόνο μαζί μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα. Η Αν πέθανε το 1948 σε ηλικία 20 ετών. Ο ίδιος ο Ντε Γκωλ είχε δηλώσει: «Χωρίς την Αν δεν θα είχα κάνει ποτέ αυτά που έκανα. Μου έδωσε θάρρος και έμπνευση»
Η ρήξη με τον Πεταίν
Το 1929 ο Ντε Γκωλ μετατέθηκε στο Επιτελείο του Στρατού της Ανατολής, στο Λίβανο, όπου παρέμεινε για έναν χρόνο. Με την επιστροφή του στη Γαλλία προήχθη σε αντισυνταγματάρχη και το 1934 εξέδωσε το βιβλίο του, με τίτλο «Προς έναν επαγγελματικό στρατό». Ο κεντρικός πυρήνας αυτού του βιβλίου αφορούσε την ανάγκη εγκατάλειψης του αμυντικού δόγματος, εκ μέρους του γαλλικού στρατού, και την μετατροπή των τεθωρακισμένων σε επιθετικό όπλο. Η πρότασή του αυτή βασιζόταν στην πεποίθησή του πως σε περίπτωση που η Γαλλία δεχθεί επίθεση, ένας επαγγελματικός στρατός 100.000 ανδρών θα αρκούσε για να αποκρούσει τον κίνδυνο.
Για τις απόψεις αυτές του ασκήθηκε σφοδρότατη κριτική, καθώς το αμυντικό δόγμα κυριαρχούσε ως άποψη στον γαλλικό στρατό, γεγονός που υπογραμμίζεται και από τα υπέρογκα ποσά που δαπανήθηκαν για την κατασκευή της αμυντικής γραμμής Μαζινό. Το σημαντικότερο, όμως, απότοκο της δημοσιοποίησης αυτών των απόψεών του, ήταν πως πυροδοτήθηκε η ρήξη με τον πάλαι πότε μέντορά του Πεταίν, ο οποίος ήταν ένθερμος υποστηριχτής του αμυντικού δόγματος.
Η οριστική ρήξη μεταξύ τους ήρθε το 1938, όταν ο Ντε Γκωλ, σε βαθμό πλέον συνταγματάρχη, εξέδωσε το νέο του βιβλίο «Η Γαλλία και ο στρατός της», στο οποίο προπαγάνδιζε ακόμα πιο έντονα τις θέσεις του ασκώντας ταυτόχρονα οξύτατη κριτική στο υπάρχον σύστημα. Σημαντικό παράγοντα της ρήξης αυτής αποτέλεσε, επίσης, η άρνηση του Ντε Γκωλ να αναφέρει την συμβουλευτική και επικουρική λειτουργία του Πεταίν στη συγγραφή του βιβλίου, καθώς η έμπνευση για την δημιουργία βιβλίου με θέμα τη γαλλική στρατιωτική ιστορία ήταν αρχικά δικής του προέλευσης.
Το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου
Παρά τις επίμονες προσπάθειες του Ντε Γκωλ η γαλλική ηγεσία συνέχισε να βασίζει την άμυνα της χώρας στη γραμμή Μαζινό, δεσμεύοντας σε αυτή περίπου ένα εκατομμύριο άνδρες. Τελικά, οι φόβοι του δικαιώθηκαν όταν τον Μάιο του 1940 γερμανικός στρατός εισέβαλλε στη Γαλλία μέσω των βορείων συνόρων της, παρακάμπτοντας την αμυντική γραμμή. Ο Ντε Γκωλ προήχθη άμεσα σε ταξίαρχο και οι αντεπιθέσεις που κατόρθωσε η μεραρχία του αποτελούν μία από της ελάχιστες επιτυχίες των Γάλλων κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης.
Στα μέσα Ιουνίου 1940, με τον πόλεμο να φαντάζει ήδη χαμένος, ο πρωθυπουργός Ρεϋνώ παραιτήθηκε, δίνοντας εντολή στον Στρατάρχη Πεταίν να σχηματίσει κυβέρνηση. Στις 17 Ιουνίου ο Ντε Γκωλ, με τον βαθμό πια του στρατηγού, εγκατέλειψε απογοητευμένος την πατρίδα του, ώστε να συνεχίσει τον αγώνα του από το Λονδίνο. Μία μέρα μετά την άφιξή του εκεί, εκφώνησε από τον ραδιοφωνικό σταθμό του BBC τον περίφημο λόγο του προς τον γαλλικό λαό. Στον λόγο αυτόν καλούσε όλους τους Γάλλους αξιωματικούς και στρατιώτες να έρθουν σε επαφή μαζί του και να κρατήσουν ζωντανή της φλόγας της γαλλικής αντίστασης.
Ενώ, ο Ντε Γκωλ συνέχιζε να προσπαθεί να μαζέψει δυνάμεις και να κερδίσει τη στήριξη των ηγετών των Συμμαχικών δυνάμεων, στις 22 Ιουνίου ο Πεταίν υπέγραψε την παράδοση της Γαλλίας στους ναζί. Η χώρα μοιράστηκε σε δύο ζώνες, με τη βόρεια να τελεί υπό καθεστώς πλήρους κατοχής και τη νότια να είναι η «ελεύθερη ζώνη». Η τελευταία θα μείνει γνωστή ως το καθεστώς του Βισύ, ενώ ως πρόεδρος του δοσιλογικού αυτού κράτους τελούσε ο Πεταίν. Αξίζει να σημειωθεί πως τον Αύγουστο του ίδιου έτους η κυβέρνηση του Βισύ καταδίκασε σε θάνατο τον Ντε Γκωλ εν απουσία του.
Η Ελεύθερη Γαλλία
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσώρτσιλ αναγνώρισε τον Ντε Γκωλ ως ηγέτη των Ελεύθερων Γάλλων και των Ελεύθερων Γαλλικών Δυνάμεων, χωρίς να του προσφέρει όμως μεγαλύτερη πολιτική αναγνώριση. Για αυτό μερίδιο ευθύνης έφερε και η στάση του Αμερικανού Προέδρου Ρούζβελτ, ο οποίος θεωρώντας τον Ντε Γκωλ σκληρό και ανελέητο άνθρωπο, συνέχισε να διατηρεί διπλωματικές σχέσεις με το καθεστώς του Βισύ. Ο κυριότερος φόβος του Ρούζβελτ ήταν πως αν προσέφερε πολιτική νομιμοποίηση στον Ντε Γκωλ αυτός θα την χρησιμοποιούσε ώστε να εγκαθιδρύσει μεταπολεμικά στρατιωτική δικτατορία.
Παρά τα εμπόδια στον δρόμο του ο Στρατηγός συνέχισε τις προσπάθειες, ώστε οι Ελεύθερες Γαλλικές Δυνάμεις να μην αποτελούν μόνο ένα εξόριστο αντιστασιακό σώμα, αλλά και μία πολιτική δύναμη. Η ευκαιρία του δόθηκε, όταν στις 24 Οκτωβρίου 1940 ο Πεταίν υπέγραψε σύμφωνο συνεργασίας με το ναζιστικό καθεστώς. Υποστηρίζοντας την αντισυνταγματικότητα αυτής της συμφωνίας ο Ντε Γκωλ κατήγγειλε την κυβέρνηση του Βισύ ως μη νόμιμη. Στη συνέχεια συγκρότησε το Συμβούλιο Άμυνας, το οποίο στις 3 Ιουνίου 1943 αναβαθμίστηκε σε Εθνική Επιτροπή και λειτούργησε ως ένα είδος εξόριστης κυβέρνησης με έδρα την Αλγερία. Ταυτόχρονα, και ενώ όλο και περισσότεροι καταγόντουσαν στις Ελεύθερες Γαλλικές Δυνάμεις, πίεζε τις Συμμαχικές δυνάμεις να συμπεριλαμβάνουν Γάλλους στις επιχειρήσεις τους. Με αυτό τον τρόπο κατόρθωσε η Γαλλία να θεωρηθεί ως μία εκ των νικητών και να έχει λόγο πάνω στις μεταπολεμικές εξελίξεις, παρά την ήττα της.
Η αρχή της πολιτικής του καριέρας
Μετά την απελευθέρωση του Παρισιού τον Αύγουστο του 1944 ο Ντε Γκωλ εισήλθε θριαμβευτικά στην πόλη με χιλιάδες κόσμο να τον επευφημεί. Στη συνέχεια, προχώρησε στο σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης, στην οποία ανέλαβε την προεδρική θέση. Το 1946 παραιτήθηκε, καθώς δεν εισακούστηκαν οι προτάσεις του για ισχυροποίηση της προεδρίας, ώστε να μην υποπέσει η Τέταρτη Γαλλική Δημοκρατία στα σφάλματα της Τρίτης. Λίγο καιρό αργότερα πραγματοποιήθηκε και ο σχηματισμός του Συντάγματος της Τέταρτης Γαλλικής Δημοκρατίας, η μορφή του οποίου του προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια.
Περνώντας, πλέον, στην αντιπολίτευση, το 1947 ιδρύει το κίνημα Συναγερμός του Γαλλικού Λαού. Το κίνημα αυτό είχε μεγάλη απήχηση και το 1951 μετασχηματίστηκε σε κόμμα, όμως λόγω διαφωνιών ο Στρατηγός το εγκατέλειψε το 1953. Τελικά, ο Συναγερμός διαλύθηκε το 1955.
Η επάνοδος στην πολιτική σκηνή
Αφότου εγκατέλειψε τον Συναγερμό, ο Ντε Γκωλ αποσύρθηκε από την πολιτική και ασχολήθηκε με την συγγραφή των απομνημονευμάτων του. Η αποχή αυτή διήρκησε μέχρι το 1958, ενώ μαινόταν εδώ και 4 χρόνια η επανάσταση της Αλγερίας. Η σημασία της Αλγερίας για τη Γαλλία ήταν μεγάλη, καθώς δεν επρόκειτο απλώς για μία αποικία, που επιζητούσε την απόσχιση, αλλά για έδαφος, που στο συλλογικό συνειδησιακό των Γάλλων αποτελούσε κομμάτι της μητροπολιτικής Γαλλίας. Η επανάσταση, λοιπόν, συγκλόνισε συθέμελα την γαλλική κοινωνία με αποτέλεσμα το 1958, μετά από αντεπανάσταση των Γάλλων της Αλγερίας που τασσόντουσαν κατά της ανεξαρτησίας, να υπάρχει ο κίνδυνος εμφυλίου πολέμου στη Γαλλία.
Η κατάσταση αυτή επέφερε την πτώση της Τέταρτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα αστάθειας ζητήθηκε από τον Ντε Γκωλ να επιστρέψει στο αξίωμα του προέδρου, όμως αυτός κατέστησε σαφές πως θα επέστρεφε μόνο αν εκλεγεί με δημοκρατικές διαδικασίες και αν γίνουν δεκτά όλα του τα αιτήματα. Έτσι, έγιναν οι απαραίτητες αλλαγές στο Σύνταγμα, οι οποίες εμπλούτιζαν τις προεδρικές αρμοδιότητες και στις 21 Δεκεμβρίου 1958 εξελέγη Πρόεδρος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας.
Η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία
Η πρώτη του κίνηση ως πρόεδρος ήταν να αναζητήσει άμεση λύση στο πρόβλημα της Αλγερίας. Προχώρησε στη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων σε Γαλλία και Αλγερία σχετικά με το μέλλον της εξεγερμένης αποικίας, όμως, παρά την ειρηνευτική του διάθεση, οι αναταραχές συνέχισαν και στις δύο χώρες. Κορύφωση αυτών των ταραχών αποτελεί η απόπειρα δολοφονίας κατά του Ντε Γκωλ από την ακροδεξιά παραστρατιωτική Οργάνωση Μυστικός Στρατός το 1962. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους ο Ντε Γκωλ διέταξε την συντριβή της οργάνωσης και στις 3 Ιουλίου 1962 η Αλγερία έλαβε επίσημα την ανεξαρτησία της.
Ο Ντε Γκωλ είχε, πλέον αντιληφθεί πως το μέλλον της Γαλλίας δεν θα ήταν η διατήρηση των αποικιών, αλλά η νέα ευρωπαϊκή πορεία. Μέσα στο ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής οραματιζόταν μία ισχυρή Ευρωπαϊκή κοινότητα, που θα αντιστάθμιζε την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων, απέναντι στις ΗΠΑ και την Σοβιετική Ένωση. Βάσει αυτής της λογικής δόθηκε ιδιαίτερη ώθηση στην ανάπτυξη της οικονομίας και της βιομηχανίας, ώστε η χώρα να μην εξαρτάται από το εξωτερικό, ενώ ενισχύθηκε αισθητά ο ρόλος της Γαλλίας στο διεθνές γίγνεσθαι. Σημαντικές κινήσεις προς την χάραξη πορείας ανεξάρτητης από αυτή των ΗΠΑ ήταν η αποχώρηση της Γαλλίας από το στρατιωτικό σκέλος του NATO και η οικοδόμηση διπλωματικών σχέσεων με την κομουνιστική Κίνα. Τέλος, ο Γάλλος πρόεδρος άσκησε πιέσεις προς την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου, όντας πεπεισμένος πως «Καμιά χώρα χωρίς ατομική βόμβα δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματικά ανεξάρτητη».
Το τέλος του Στρατηγού
Ο Ντε Γκωλ δεν έχαιρε εκτίμησης από την γαλλική αριστερά, καθώς τον θεωρούσε συντηρητικό και αυταρχικό, ενώ και ο ίδιος είχε προβεί κατά καιρούς σε αντικομουνιστική ρητορική. Έτσι, όταν το Μάιο του 1968 ξέσπασαν οι κινητοποιήσεις των φοιτητών και μαθητών, που σταδιακά επεκτάθηκαν οδηγώντας σε πολιτική και κοινωνική κρίση, ο Ντε Γκωλ αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να προκηρύξει εκλογές. Τις εκλογές αυτές τις κέρδισε και η κρίση αποσιωπήθηκε.
Στις 28 Απριλίου 1968, αφότου καταψηφίστηκαν σε δημοψήφισμα οι μεταρρυθμίσεις που είχε προτείνει, εγκατάλειψε την προεδρία και αντικαταστάθηκε από τον Ζωρζ Πομπιντού. Ένα χρόνο αργότερα, στις 9 Νοεμβρίου 1970, έφυγε από τη ζωή εξαιτίας ξαφνικού εγκεφαλικού. Ετάφη, όπως ο ίδιος είχε ζητήσει, δίπλα στην κόρη του. Αν σε λιτό μνήμα που έφερε μονάχα την επιγραφή Charles de Gaulle 1890-1970.
Ακολουθεί βίντεο για την στρατιωτική καριέρα του Σαρλ Ντε Γκωλ:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Αδάμ Ο. Ε. (χ.χ.). Ντε Γκωλ. Η στρατιωτική καριέρα μιας εξέχουσας προσωπικότητας. Ιστορικά θέματα, Τεύχος 29.
Ζαΐκος Ν., (27/02/2011). Πως απελευθερώθηκε το Παρίσι, ενώ ο Χίτλερ είχε δώσει εντολή να ισοπεδωθεί. Η προδοσία του στρατάρχη Πεταίν και η παρέλαση του στρατηγού Ντε Γκωλ μαζί με τον Τσόρτσιλ. Μηχανή του Χρόνου. Ανακτήθηκε από: www.mixanitouxronou.gr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Παπαθανασίου Μ., (2008-2022). Charles de Gaulle, 1890-1970 Γάλλος Πρόεδρος. Γνωμικολογικόν. Ανακτήθηκε από: www.gnomikologikon.gr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Πρώτο Θέμα, (09/11/2015). Σαρλ Ντε Γκωλ: 45 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Γάλλου ηγέτη. Ανακτήθηκε από: www.protothema.gr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Το Βήμα (17/06/2010). Η Αν έκανε καλύτερο άνθρωπο τον Ντε Γκωλ. Ανακτήθηκε από: www.tovima.gr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
BBC (χ.χ.). Charles de Gaulle (1890 – 1970). Ανακτήθηκε από: www.bbc.co.uk. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Chemins De Mémoire (χ.χ.). Charles de Gaulle 1890-1970. Ανακτήθηκε από:www.cheminsdememoire.gouv.fr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Élysée (χ.χ.). Charles de Gaulle 1959-1969. Ανακτήθηκε από: www.elysee.fr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Iefimerida, (16/09/2020). Ο στρατηγός Ντε Γκωλ είχε μια κόρη με σύνδρομο Down -Μια τραγική ιστορία που έγινε ταινία. Ανακτήθηκε από: www.iefimerida.gr. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
Irving D., (2005). Ο πόλεμος των στρατηγών. Στα ενδότερα των Συμμαχικών Δυνάμεων 1944-1945. Εκδόσεις Ιωλκός. Αθήνα, 2005.
Pickles M. D., (05/11/2022). Charles de Gaulle president of France. Ανακτήθηκε από: www.britannica.com. (Τελευταία πρόσβαση 19/11/2022).
