Ανατρεπτικός, ασυμβίβαστος, αθυρόστομος, είναι μερικές από τις λέξεις που σου έρχονται στο μυαλό, όταν ακούς το όνομα Τζίμης Πανούσης. Ακούγοντας τα τραγούδια του, δύο είναι οι δρόμοι που μπορείς να ακολουθήσεις. Ή θα τον μισήσεις, ή θα τον λατρέψεις. Δεν υπάρχει μέση οδός, γιατί και ο ίδιος ήταν ένας άνθρωπος των άκρων. Ό,τι και να νιώθεις όμως γι’ αυτό τον καλλιτέχνη, το σίγουρο είναι πως ξέρεις πόσο αληθινός και ειλικρινής υπήρξε στη ζωή του.
Έλεγε όσα αισθανόταν χωρίς να φοβάται κανέναν και τίποτα. Κι είναι αυτή η αλήθεια στη σάτιρα του που θα μας λείψει. Γιατί, ρε Τζίμη, βιάστηκες να «απολυθείς».
Τα πρώτα χρόνια
Στις 12 Φεβρουαρίου του 1954 γεννιέται στην Αθήνα ο Τζίμης Πανούσης. Οι γονείς του, Θεόδωρος και Φωτεινή, ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες. Ο Τζίμης μεγάλωσε στον Χολαργό.
Δύο χρόνια πριν πέσει η χούντα, το 1972, στον Χολαργό λειτουργεί ο ΠΟΜΝΕ (Πολιτιστικός Όμιλος Νέων) και ο Τζίμης Πανούσης μαζί με μία ομάδα καλλιτεχνών στήνουν θεατρική ομάδα και παρακολουθούν μαθήματα με τον Γιάννη Χουβαρδά. Η θεατρική ομάδα ανεβάζει παραστάσεις με έργα του Σουρή στον κινηματογράφο «Αλόμα» μέχρι που κλείνει η ΠΟΜΝΕ. Η ομάδα μετονομάζεται σε «Καλλιτεχνική Εταιρεία» και μεταφέρεται σε άλλη γειτονιά του Χολαργού.
Ο πολυτάλαντος Τζίμης με την «Χαρούμενη Κουδουνίστρα» ανεβάζει την παράσταση «Κουλτούρα Ντίνερ», ένα μιούζικαλ με φασολάδα.
Το 1973, μέσα από μία αγγελία, βρίσκει δουλειά στον περιοδεύονται Μουσικό Θίασο Κρήτης, ένα μπουλούκι -βαριετέ και τους ακολουθεί σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα. Τραγουδάει με την κιθάρα του και κάνει τον βοηθό ταχυδακτυλουργού και τον κομπέρ του θιασάρχη Μανωλιού.
Με τη δημιουργία της «Θεατρικής Συντεχνίας», μίας ομάδας που αποτελούνταν από τους Χουβαρδά, Αρμάο, Αδαμάκη, κ.α., ο Τζίμης Πανούσης συμμετέχει ως ηθοποιός, μουσικός και τραγουδιστής. Ανεβάζουν πολλές παραστάσεις, όπως «Ο Αλέκος με τα κυδώνια», «Ο Ερωτοκρότικος» με τον Δήμο Αβδελιώτη, σε Ελλάδα και Ευρώπη. Στη συνέχεια συμμετέχει για ένα καλοκαίρι στο Θέατρο Καισαριανής, στην παράσταση «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», στην οποία παίζει τουμπερλέκι σε όλη τη διάρκεια του έργου επί σκηνής. Όταν η παράσταση πηγαίνει στην Πολωνία, δεν τον παίρνουν μαζί τους γιατί «δεν ήτανε κνίτης».
Έτσι εγκαταλείπει τον θίασο και πιάνει δουλειά στην Εθνική Τράπεζα. Το περιβάλλον, όμως, τον έπνιγε και τον καταπίεζε, με αποτέλεσμα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να παραιτηθεί, στέλνοντας στη Διεύθυνση μία μνημειώδη επιστολή.
Ο Τζίμης Πανούσης και οι Μουσικές Ταξιαρχίες
Μέσα της δεκαετίας του ’70 ο Τζίμης Πανούσης σχηματίζει τις «Μουσικές Ταξιαρχίες». Ο ίδιος αναλαμβάνει τα φωνητικά, τους στίχους και τη μουσική και μαζί του είναι οι Γιάννης Δρόλαπας (ηλεκτρική κιθάρα), Βαγγέλης Βέκιος (τύμπανα), Δημήτρης Δασκαλοθανάσης (μπάσο) και Σπύρος Πάζιος (κιθάρα, συνθεσάιζερ, έγχορδα), ενώ στη συνέχεια προστίθεται στο συγκρότημα και ο Βαγγέλης Σβάρνας (σαξόφωνο).
Η πρώτη τους εμφάνιση είναι το 1977 στο κλαμπ «Αρχιτεκτονική» επί της Πανεπιστημίου, στη «Στοά του Απότσου». Το 1978-79 κυκλοφορεί σε ανεξάρτητη παραγωγή η παράνομη κασέτα «Disco Tsoutsouni». Το καλοκαίρι του 1979 τους φωνάζουν στο «Skylab» στην Πλάκα για μία παράσταση και καταλήγουν να παίζουν επί έναν χρόνο κάθε μέρα, χωρίς ρεπό. Το 1981 εμφανίστηκαν στο «Αχ Μαρία» και στο θέατρο «Ριάλτο».
Πρώτη τους δισκογραφική δουλειά είναι ο δίσκος «Μουσικές Ταξιαρχίες» που κυκλοφόρησε από τη MINOS-EMI το 1982. Ο δίσκος ταράζει τα νερά και πουλάει μέσα σε δύο μήνες 40.000 αντίτυπα. Ο στίχος των τραγουδιών αιρετικός και ο εισαγγελέας παρεμβαίνει δίνοντας εντολή να κατασχεθεί.
Ο Βαγγέλης Βέκιος σε μία συνέντευξη που παραχώρησε το 2006 στην «Καθημερινή» είπε χαρακτηριστικά:
«Λίγες μέρες μετά την κυκλοφορία του δίσκου, βγήκα από το σπίτι μου κατά τις 10 ή 11 το πρωί, για να αγοράσω εφημερίδα και να πάω στο σπίτι των γονιών μου που έμεναν ακριβώς ένα τετράγωνο πιο κάτω. Πηγαίνοντας στο σπίτι, βλέπω απέξω το αστυνομικό αυτοκίνητο και τη μητέρα μου να μιλάει μαζί τους. Κάτι κατάλαβα, γυρνάω πίσω στο σπίτι μου, το γνωστό ασφαλίτικο ήταν απέξω και περίμενε. Επιστροφή στο περίπτερο, ελαφρώς αλαφιασμένος, παίρνω τηλέφωνο τον Τζιμάκο και τον Δρόλαπα, τους λέω τι συμβαίνει, δίνουμε ραντεβού με τον Τζίμη κοντά στον Άδονι στον Χολαργό και μαζί συναντάμε τον Γιάννη Δρόλαπα. Μαθαίνουμε ότι ο Γιώργος Πετσίλας έχει συλληφθεί (διευθυντής της EMI) και ο Μάνος Ξυδούς (παραγωγός) έχει εξαφανιστεί προς άγνωστη κατεύθυνση, μέχρι να περάσει το αυτόφωρο. Αλλά το αυτόφωρο δεν τελείωνε, γιατί το αδίκημα ήταν «περί τύπου» και άρα διαρκές. Φιλοξενηθήκαμε σε διάφορα σπίτια. Στα μεσοδιαστήματα από σπίτι σε σπίτι μας χαιρετούσαν διάφοροι ακροατές του group και χαζογελούσαν συνωμοτικά. Κάποια μέρα (δεν θυμάμαι πώς) έληξε η δίωξη, κάποτε έληξε και το συγκρότημα. Ωραία πάντως περάσαμε».
Πολλοί καλλιτέχνες εξοργίζονται με τις αρχές που έχουν δώσει εντολή να κατασχθεί ο δίσκος. Ο Διονύσης Σαββόπουλος με επιστολή του στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» διαμαρτύρεται έντονα και δηλώνει πως προσφέρεται για μάρτυρας υπεράσπισης, αν η υπόθεση φτάσει στις αίθουσες των δικαστηρίων.
Αυτή, όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που το συγκρότημα «Μουσικές Ταξιαρχίες» αντιμετωπίζει διώξεις εξαιτίας της αθυροστομίας των τραγουδιών του.
Το 1981 κατά τη διάρκεια συναυλίας στην Καρδίτσα, συλλαμβάνονται με την κατηγορία «της περιύβρισης κατά της αρχής και του κράτους και εξύβριση των θείων». Αρχικά καταδικάζονται από το Πλημμελειοδικείο σε συνολικά 54 μήνες φυλάκιση, αλλά στην συνέχεια στο Εφετείο της Λάρισας αθωώνονται.
Στο πλευρό των μελών του συγκροτήματος βρίσκονται καλλιτέχνες όπως ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Χάρρυ Κλυν, η Κατερίνα Γώγου, ο Δημήτρης Πουλικάκος, ο Νίκος Ζερβός, οι οποίοι καταγγέλουν «την παραβίαση του δικαιώματος της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης».
Το 1984 κυκλοφορεί ο δίσκος «Αν η Γιαγιά μου είχε Ρουλεμάν», στον οποίο κάποιες λέξεις κόπηκαν και αντικαταστάθηκαν με τον χαρακτηριστικό ήχο, αν και αρχικά η λογοκρισία αφορούσε ολόκληρο τον δίσκο.
Όταν ρωτήθηκε ο Τζίμης Πανούσης γιατί χρησιμοποιεί άσεμνες λέξεις στα τραγούδια του, απάντησε: «χρησιμοποιώ τις λέξεις με το όνομά τους σαν απάντηση στη χυδαιότητα των υπονοούμενων που κυριαρχούν στη ζωή μας».
Το 1983 το συγκρότημα συμμετέχει στον δίσκο «Made in Greece, Vol. 1», με το όνομα «Alamana’s Bridge», επειδή ο δίσκος κυκλοφορούσε από άλλη εταιρεία και τους δέσμευε το συμβόλαιο με την ΕΜΙ.
Το 1985, κυκλοφορεί ο δίσκος «Hard Core», ζωντανή ηχογράφηση από τις εμφανίσεις τους στο «Κύτταρο». Αυτός είναι και ο τελευταίος δίσκος του συγκροτήματος.
Την άνοιξη του 2015, 30 χρόνια μετά, οι «Μουσικές Ταξιαρχίες» επανενώθηκαν για μία σειρά εμφανίσεων, στο «Κύτταρο».
Σόλο καριέρα
Ο επόμενος δίσκος που κυκλοφορεί το 1986 «Κάγκελα Παντού» βρίσκει τον Τζίμη Πανούση χωρίς τις «Μουσικές Ταξιαρχίες», αποδεικνύοντας σε όλους ότι είναι μία ομάδα μόνος του.
Τον επόμενο χρόνο, το 1987, κυκλοφορεί ο τελευταίος δίσκος με τη δισκογραφική εταιρεία MINOS-EMI, «Χημεία και Τέρατα».
Ακολουθούν δύο δίσκοι από την εταιρεία «Music Box International», «Δουλειές του Κεφαλιού/The Greatest Kitsch Live» το 1990 και «Ο Ρομπέν των Χαζών» το 1992 (ζωντανή ηχογράφηση).
Το τραγούδι «Φυσική Ιστορία» από τον δίσκο «Ο Ρομπέν των Χαζών»
Το 1993 κυκλοφορεί από την «Warner» το «Vivere Pericolosamente» και εφτά χρόνια αργότερα, το 2000 ο δίσκος «Με Λένε Πόπη» (ζωντανή ηχογράφηση), από την ιδιόκτητη δισκογραφική εταιρεία του Τζίμη Πανούση «ΑΦΙΛΟΚΕΡΔΩΣ Α.Ε.».
Το 2002 κυκλοφορεί μαζί με το περιοδικό «Μετρό» το ολιγόλεπτο CD «Δείγμα Δωρεάν» με ακυκλοφόρητα τραγούδια από τις παραστάσεις του.
Στις 20 Ιανουαρίου του 2009 κυκλοφορεί ένα διπλό DVD με ζωντανή κινηματογράφηση της παράστασης «Της Πατρίδας μου η Σημαία», από το «Γυάλινο Μουσικό Θέατρο», το 2008.
Ο πολυτάλαντος Τζίμης Πανούσης
Τα πολλά ταλέντα του Τζίμη Πανούση δε θα μπορούσαν να τον περιορίσουν μόνο στον χώρο της μουσικής.
Είχε ασχοληθεί με το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ υπήρξε και συγγραφέας.
Ήταν για δεκαπέντε χρόνια ραδιοφωνικός παραγωγός στους ραδιοφωνικούς σταθμούς: «Top FM», «Κανάλι 15», «Ωχ FM», «Flash 9.65», «88 μισό Θεσσαλονίκης», «ΣΚΑΙ 100,3 FM» και «City FM 99,5».
Τελευταία του ραδιοφωνική εμφάνιση ήταν το 2011 με μία καθημερινή ημίωρη εκπομπή, στην οποία σατίριζε τα πολιτικά γεγονότα με εναρκτήρια ατάκα «Αμερικανοτσολιάδες, ελβετόψυχοι, αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι, ελεύθεροι πολιορκημένοι επαγγελματίες ήλθεν η ώραν σας – Αβάντι πόμολο» και μουσική υπόκρουση το «Αβάντι Πόπολο».
Το 1995 ετοίμασε την τηλεοπτική εκπομπή «Κορίτσια ο Τζίμης», για την ΕΤ2, η οποία τελικά κόπηκε.
Έχει όμως εμφανιστεί ως γκεστ στην τηλεοπτική σειρά του Λάκη Λαζόπουλου «Δέκα Μικροί Μήτσοι».
Στον κινηματογράφο έχει πρωταγωνιστήσει το 1981 στην ταινία «Ο δράκουλας των Εξαρχείων» του Νίκου Ζερβού, μαζί με το συγκρότημά του «Μουσικές Ταξιαρχίες». Επίσης, έχει εμφανιστεί στις ταινίες «Ηνίοχος» το 1995, του Αλέξη Δαμιανού, «Προστάτης Οικογενείας» το 1997, του Νίκου Περάκη, και «Safe Sex» το 1999, των Μιχάλη Ρέππα-Θανάση Παπαθανασίου.
Ο Τζίμης Πανούσης έχει εκδώσει έξι βιβλία.
Το 1989 κυκλοφόρησε το πρώτο με τίτλο «Η Ζάλη των Τάξεων» από τις εκδόσεις «Γνώσεις», το οποίο περιείχε 40 ιστορίες ραδιοφωνικής φαντασίας από την εκπομπή «Δούρειος Ήχος» του σταθμού «Top FM».
Ακολουθεί το βιβλίο «Πικρέ, Μικρέ Μου Αράπη» το 1990 από τις εκδόσεις «Opera», μία σαπουνόπερα 22 επεισοδίων, πάλι από την εκπομπή «Δούρειος Ήχος», ενώ το 1989 κυκλοφορεί «Το Κυνήγι της Γκόμενας», εκδόσεις «Opera», που περιλαμβάνει 30 σύντομες γυναικείες βιογραφίες.
Το 1996 κυκλοφορεί πάλι από τις εκδόσεις «Opera» το «Υγιεινή Διαστροφή», για τα 20 χρόνια της παρουσίας του. Στην έκδοση συμπεριλαμβάνεται σε CD το «Disco Tsoutsouni», καθώς και το σύνολο των στίχων των τραγουδιών του, συνεντεύξεις και γκάλοπ.
Τον Ιανουάριο του 2002 κυκλοφορεί με το περιοδικό «ΜΕΤΡΟ» ο εναλλακτικός καζαμίας 2002 με τίτλο «Μωρόν λαβέ», στον οποίο εμφανίζεται ντυμένος με μαντήλα τύπου Παλαιάς Διαθήκης, κρατώντας κούκλα βρέφος και τυλιγμένος με την αστερόεσσα. Στο αφιέρωμα αυτό εμφανίζεται και με στολή Άη Βασίλη με εξάρτυση Αφγανού τρομοκράτη φωνάζοντας το σύνθημα για την Καμπούλ «Μπόμπα-τσόντα και καμπάνα», ενώ αποκαλεί την ισλαμική μαντήλα μπούργκα «παραδοσιακό ταλιμπανιστήρι».
Το 2005 κυκλοφορούν ακόμη δύο βιβλία του από τις εκδόσεις «Opera», το «Μικροαστική Καταστροφή» και «Πούστευε και Μη Ερεύνα», ενώ το 2010 κυκλοφόρησε το έργο «Ο Στάλιν σκέφτεται για σένα στο Κρεμλίνο».
Το τέλος του Τζίμη Πανούση
Τα προβλήματα με την καρδιά του είχαν πρωτοπαρουσιαστεί τον Απρίλιο του 2004, αλλά στις αρχές Δεκεμβρίου του 2017 εκδηλώθηκαν τα σοβαρά μηνύματα.
Κατά τη διάρκεια της μουσικής παράστασης «Όλοι οι χαζοί μπορούμε» υπέστη καρδιακό επεισόδιο και κατέρρευσε επί σκηνής. Κατά τη διακομιδή του στο νοσοκομείο υπέστη και καρδιακή ανακοπή μέσα στο ασθενοφόρο και ανατάχθηκε με απινιδωτή.
Ενώ νοσηλευόταν στη μονάδα εμφραγμάτων, κυκλοφόρησαν φήμες ότι απεβίωσε. Ο ίδιος με γραπτή δήλωση στις 22 Δεκεμβρίου διακωμώδησε την κατάσταση:
«Λόγω αιφνιδίου θανάτου που αναβλήθηκε επ’ αόριστον, η παράσταση στις 30 Δεκεμβρίου δεν θα πραγματοποιηθεί. Ο βιονικός πλέον Τζίμης Πανούσης σας περιμένει τις Παρασκευές και τα Σάββατα του Μαρτίου για δυνατές συγκινήσεις και αναπάντεχα απρόοπτα».
Ο Τζίμης Πανούσης μετά από αρκετές μέρες νοσηλείας είχε επιστρέψει στο σπίτι του, όμως στις 13 Ιανουαρίου, υπέστη καρδιακή ανακοπή και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο, αλλά παρά τις προσπάθειες των γιατρών δεν τα κατάφερε και άφησε την τελευταία του πνοή.
Η είδηση του θανάτου του σκόρπισε θλίψη στον καλλιτεχνικό αλλά και στον απλό κόσμο που τον αγαπούσε.
Σε μία από τις τελευταίες του συνεντεύξεις, τρεις μήνες πριν από τον θάνατό του είχε πει:
«Το κοινό μας διαρκώς ανανεώνεται, προστίθενται «νέα μέλη» και φεύγουν και «παλαιότερα» εις άλλον κόσμο. Αλλά δεν τους χάνουμε αυτούς. Αυτοί μας δίνουν δύναμη και μας κρατάνε. Τι είμαστε; Σκουλήκια είμαστε, λίπασμα για τις ντομάτες. Δεν έχουμε και σε μεγάλη υπόληψη το είδος το δικό μας, το ανθρώπινο. Είμαι υπερβολικός στον λόγο, αλλά λέω πάντα αλήθεια. Πολεμάω το θάνατο καθημερινά από τότε που γεννήθηκα και αυτός ο αγώνας είναι ένα πινγκ πονγκ, κάνουμε πρόβες θανάτου στον ύπνο μας».
Η τελευταία συνέντευξη του Τζίμη Πανούση:
Πηγές:
https://el.wikipedia.org
http://popaganda.gr
http://www.eleftherostypos.gr
http://www.newsbomb.gr
http://news247.gr
