Σύγχρονος ναρκισσισμός
Ελληνική μυθολογία, ο προάγγελος πολλών ανθρωπιστικών επιστημών, ο καθρέφτης των
ανθρωπίνων κινήτρων και επιθυμιών. Η παραπάνω δήλωση αντανακλάται φανερά στην επιστήμη
της κλινικής ψυχολογίας. Ανάμεσα σε συμπλέγματα και διαταραχές, βαπτισμένες προς τιμήν της
γιαγιάς, ελληνικής μυθολογίας, διακρίνουμε τον όρο ”νάρκισσος”. Συνοπτικά, μεταξύ ποικίλων
εκδοχών, ο νάρκισσος κατά την ελληνική μυθολογία, αφότου αντίκρυσε το είδωλό του στα νερά
μίας λίμνης, εντυπωσιάστηκε σε τέτοιο βαθμό, που έσπευσε να το αγγίξει, γεγονός που επέβη και η
αυτοκαταστροφή του καθώς πνίγηκε. Αυτή η αναδρομή, πιθανόν να μας εμπνεύσει συνειρμικά έναν
παραλληλισμό με τη σύγχρονη εποχή και πιο συγκεκριμένα με το ναρκισσισμό στα social media.
Πασιφανή παρατήρηση αποτελεί πλέον η ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου για αυτοπροβολή, στο βωμό της οποίας παρακάμπτει και παραγκωνίζει την αξιοπρέπεια και τις αξίες του. Οι οθόνες των social media αντικατοπτρίζουν τα νερά που με μανία, οικειοθελώς βουτάμε το είναι μας, το καλλωπίζουμε, το διαμορφώνουμε, και το εκθέτουμε, όταν πλέον με δική μας φροντίδα, ανήκει και αυτό στα κουτάκια αποδοχής. Φυσικά,αυτή η έμμεση αυτοκτονία, η καταπίεση του είναι μας, υποκινείται από ένα ολόκληρο σύστημα που μας ωθεί στα ίδια νερά, βαπτίζοντας μας ”προϊόντα” υπό τους ψαλμούς του καπιταλισμού.
Αντικειμενοποίηση του είναι μας
Πριν από κάθε ”τοποθέτηση προϊόντος” ελλοχεύει ένας σπόνσορας μέσα σε ένα σύστημα
αισχροκέρδειας, στο οποίο το επενδυτικό αντικείμενο είναι οι ανασφάλειές μας. Αφού λοιπόν,
δημιουργηθεί το πρόβλημα, ένα σαρδόνιο χαμόγελο καταφτάνει να σου προσφέρει και τη λύση, να
σου πουλήσει τη κοινωνική αποδοχή σε τιμή ευκαιρίας. Ποιος είναι το προϊόν όμως;
Οριοθετούμε τις ψυχές μας σε άψυχα, υλικά κουτιά. Η εικόνα, αυτή η ψευδαίσθηση, τα τελευταία χρόνια
θρυμματίζει το ανθρώπινο και δίνει το πιο ισχυρό έναυσμα στο ναρκισσισμό και τις ανασφάλειες
να εκμαυλίσουν κάθε κύτταρο της κοινωνίας μας. Και εμείς, θαμμένοι σε δαύτες τις ριμάδες τις
ανασφάλειες, τα κενά μας, ξεχνάμε να αγαπήσουμε, να αισθανθούμε και να συναισθανθούμε,
ξεχνάμε να ”ανθρωπίσουμε”. Άραγε πότε έκανες κάτι από τα βάθη της ψυχής σου; Επειδή το
ζήταγε το είναι σου; Λυπούμαι, διότι επιβιώνουμε ασφυκτιώντας μπροστά σε ένα σκόπιμο ντόμινο
για να πέσουμε ο ένας εις βάρος του άλλου, δίχως χρόνο να αντιληφθούμε τη πηγή της αρχικής
δύναμης. Αντικριστήκαμε σαν εχθροί μέχρι που αυτομισηθήκαμε, γιατί πολύ απλά αυτό μας
απέμεινε.
Κοινωνική αποξένωση μέσω της κοινωνικής δικτύωσης (;)
Οι ανθρώπινες αξίες πνέουν τα λοίσθια όσο αναμασάμε το δηλητηριασμένο
απογευματινό των real?ity shows και η εσωτερική άνθιση χάνει τη μάχη με την επιτακτική μας
ανάγκη για την επίδειξη μιας εσκεμμένης περιβολής. Έχουμε απορροφηθεί σε τέτοιο βαθμό από
τον εαυτό μας, την εικόνα μας και την εκμαίευση αποδοχής από τους πολλούς, διότι πλέον αυτός ο
τρόπος αποτελεί μέσο κοινωνικής δικτύωσης και κοινωνικοποίησης. Ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί πιο
σημαντικό να φωτογραφίσει ένα ηλιοβασίλεμα έτσι ώστε να το ποστάρει για να λάβει θαυμασμό,
παρά να το απολαύσει. Οι ναρκισσιστικές μας ανάγκες οξύνονται, οι προσωρινές ενδορφίνες των
likes αντικαθιστούν την ευτυχία και μας εθίζουν στην έκθεση του εαυτού μας και της ζωής μας.
Μιλάμε για σύνδεση σε εφαρμογές και αποσυνδεόμαστε από τον εαυτό μας και τους γύρω μας,
γεγονός που διαιωνίζει το κενό μας. Το αίσθημα της εσωτερικής μας ανεπάρκειας δε προέρχεται
από εκεί που μας έπεισαν πως προέρχεται, δε σχετίζεται με το πόσο όμορφος/η είσαι σύμφωνα με
τα πρότυπα ομορφιάς, ούτε με την αποδοχή που λαμβάνεις στο διαδίκτυο, προέρχεται από την
έλλειψη ανθρωπισμού, επικοινωνίας και ζωής. Όσο και αν καταφέρει κανείς να ανταποκρίνεται για
παράδειγμα στα δόγματα που κηρύττει η βιομηχανία ομορφιάς και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα εξακολουθεί να βιώνει το
αίσθημα ανεπάρκειας, το οποίο ενεργοποιεί την ανάγκη μας για κατανάλωση. Το συναισθηματικό
κενό δεν καλύπτεται με την ύλη, έχει άυλη, ψυχική υπόσταση και χρήζει ψυχοθεραπείας.
Η πληρότητα πηγάζει από μέσα σας
Τα social media ή η τηλεόραση δε χρωματίζονται με άσπρο ή μαύρο σαν δημιουργίες. Το
χρώμα το καθορίζουν οι προθέσεις και η ευσυνειδησία μας. Η εποχή μας έχει ως κέντρο το
”φαίνεσθαι” και οι επιχειρήσεις φροντίζουν να το πουλήσουν και να το διαμορφώσουν για εσένα.
Εκεί που σου φυτεύουν την ανάγκη της αυτοπροβολής, ταΐζουν χειριστικά το ναρκισσισμό σου και
μετά τον λιμοκτονούν. Σου υπενθυμίζουν πως δεν είσαι αρκετός/ή, αλλά φυσικά, σου παραχωρούν
το προνόμιο να καλύψεις αυτή την ”ανεπάρκεια” μέσω του εμπορίου.
Είναι όμως ποτέ τίποτε αρκετό; Πότε έρχεται το αίσθημα πληρότητας; Μας έχει εισχωρήσει η ανάγκη να προβαλλόμαστε ακατάπαυστα, προσδοκώντας από τους άλλους αυτό που πιστεύουμε πως δεν μπορούμε να μας προσφέρουμε οι ίδιοι, την εσωτερική επάρκεια. Το σώμα μας, το πρόσωπό μας, η ζωή μας, οι στιγμές μας, ανήκουν σε εμάς και δεν τα καθορίζουν οι απόψεις του περίγυρου. Η αίσθηση της μοναδικότητας μιας στιγμής που ξέρεις πως δεν θα ξαναβιώσεις , δε θα τη ξαναδείς, είναι ένα μυστικό δικό σου, φέρει ένα χαρμάνι νοσταλγικότητας που εκστασιάζει και σου ζωγραφίζει ένα χαμόγελο στη θύμιση.
