Υπάρχουν στιγμές που θέλουμε να δούμε μια καλή ταινία, έχουμε την όρεξη και την προσοχή που απαιτείται αλλά όχι μόνο δεν έχουμε βρει ποια ταινία θα είναι αυτή, δεν έχουμε και αρκετό χρόνο για να τη δούμε. Διότι οι περισσότερες ταινίες που θα μας προτείνει ο περίγυρος μας όταν ρωτήσουμε για μια “καλή” ταινία θα είναι δύο, τρεις, ώρες, θα είναι είτε υπερβολικά παλιά ή υπερβολικά καινούρια. Η ακόλουθη λίστα προτάσεων, λοιπόν, εμπεριέχει, χωρίς σπόιλερ, όπως πάντα άλλωστε, ταινίες που δεν αγγίζουν τα 90 λεπτά, και πρόκειται να σας γεμίσουν ερεθίσματα και σκέψεις.
Τι είναι το arthouse?
Arthouse χαρακτηρίζονται οι ταινίες που συνήθως απευθύνονται σε ένα λιγότερο ευρύ κοινό, πιο εκπαιδευμένο στα φιλμ, και αφορούν την συνάντηση της υψηλής τέχνης με τον κινηματογράφο. Κάποιες έχουν συγκεκριμένα γνωρίσματα που χαρακτηρίζονται arthouse, όπως το ασπρόμαυρο, η αργή εξέλιξη της πλοκής και η ιδιαίτερα προσεγμένη διεύθυνση φωτογραφίας, που ενδεχομένως, να είναι πολυδιάστατη εκφράζοντας πολλά παραπάνω στοιχεία από όσα φαίνονται πραγματικά στις οθόνες μας. Κατόπιν τούτου, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι ταινίες που θα προταθούν είναι μεν λιγότερες από 90 λεπτά, σηκώνουν όμως πολλή σκέψη και αναλογισμό, πράγμα που βέβαια μπορεί να σας ακολουθήσει και στις ασχολίες σας μετά το πέρας της. Δεν έχουν ιδιαίτερα συγκεκριμένη θεματολογία, ως arthouse φιλμ, αλλά εάν αποφασίσετε να τις δείτε όλες, ενδεχομένως να παρατηρήσετε κοινά σημεία. Ο arthouse κινηματογράφος δεν είναι απαραίτητα βαρύς και συναισθηματικός, αλλά όπως και σε πολλά έργα ζωγραφικής, ο δημιουργός μας αφήνει να προσδώσουμε την δική μας ερμηνεία στα κάδρα που βλέπουμε.
1. Eraserhead (David Lynch, 1977)
Το ασπρόμαυρο μεγάλου μήκους ντεμπούτο ενός από τους καλύτερους εν ζωή σκηνοθέτες, δεν είναι τίποτα λιγότερο από εντυπωσιακό. ‘Ίσως και από τα καλύτερα κινηματογραφικά ντεμπούτα κατά την άποψη μου, αλλά και μια εξαιρετική ταινία για να εισαχθείτε στον παράξενο και σουρεαλιστικό κόσμο του Λύντς, αν δεν έχετε εισαχθεί ήδη. Μέσα σε ένα βιομηχανικό περιβάλλον που μονάχα ο Λύντς θα μπορούσε να κατασκευάσει, ένας άντρας αντιμετωπίζει την δυσκολία της καθημερινότητας του πνιγμένος από τις φωνές της συντρόφου του και το κλάμα του παραμορφωμένου του νεογέννητου. Ο γνωστός σκηνοθέτης παντρεύει τις κλασικές ταινίες τρόμου με την εμπειρία της απλής καθημερινότητας ενός εργαζόμενου πατέρα, βασιζόμενος σε ελάχιστο διάλογο και εκπληκτικά σκηνικά. Σχεδόν σαν να σατιρίζει απλές διαδικασίες, όπως και ο Χίτσκοκ επαναπαύεται σε ελάχιστα, απλούστατα πράγματα για να μας τρομάξει και να μας σοκάρει, γεμίζοντας μας παράλληλα με κοινωνικούς, φιλοσοφικούς προβληματισμούς. Ενδεχομένως η δυσκολότερη ταινία της λίστας, διατηρώντας ωστόσο την ανεκτίμητη αξία της και την αδιαμφισβήτητα μοναδική θέση της στην ιστορία του κινηματογράφου.
2. Le Bonheur (Agnès Varda, 1965)
Με μικρότερη διάρκεια από την παραπάνω, το γαλλικό έγχρωμο δημιούργημα της Ανιές Βαρντά μας κάνει να αναθεωρούμε για το πόση τέχνη βρίσκεται πραγματικά στις ταινίες που βγαίνουν σήμερα. Έχοντας ήδη καβαλήσει το κύμα του νέου γαλλικού κινηματογράφου, η Βαρντά μας δίνει ένα εξαιρετικά καδραρισμένο φιλμ, με εξαίσια δομή και προσεγμένη ροή που θα σας αφήσει εγγυημένα άναυδα με την αισθητική του. Η Γαλλίδα σκηνοθέτιδα εξετάζει με πάθος στο φιλμ της ένα σύνηθες θέμα του γαλλικού κινηματογράφου: τις ανθρώπινες σχέσεις, μέσω του έγγαμου βίου και των εξωσυζυγικών σχέσεων. Η σχέση ενός παντρεμένου ζευγαριού με παιδιά παίρνει διάφορες τροπές όταν ο άντρας ξεκινά να έχει σχέση με την υπάλληλο του τοπικού ταχυδρομείου. Τίποτα λιγότερο από τολμηρό, με τρεις ευδιάκριτες, ολοζώντανες πράξεις που μας σοκάρουν και μας κάνουν να προβληματιζόμαστε μέσα από τα υποβόσκοντα μηνύματα περί φεμινισμού, ηθικής και έρωτος. Η Βαρντά μας υπόσχεται μια αρκετά εύπεπτη και άνετη προβολή και ένα πολύχρωμο, προβοκατόρικο ταξίδι στην Γαλλία, που, όπως λέει και το catchphrase του φιλμ, “μόνο γυναίκα θα τολμούσε να φτιάξει”.
3. Goodbye, Dragon Inn (Tsai-Ming Liang, 2003)
Αφού πήγαμε στο βιομηχανικό κόσμο του Λύντς και στην εξοχή της Βαρντά, ταξιδεύουμε σε μια πιο πρόσφατη ταινία στην Ταϊβάν, και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσά της, Ταϊπέι. Με λήψεις και χρώματα που θυμίζουν Γουόνγκ Καρ-Γουάι, βλέπουμε τους δρόμους της Ταιπέι με κεντρικό άξονα ένα εμβληματικό σινεμά, την νύχτα της προβολής της τελευταίας του ταινίας πριν κλείσει (η οποία είναι ομώνυμη με τον τίτλο του φιλμ του Λιανγκ). Μια ταινία για το σινεμά, από το σινεμά, που σε υποτάσσει και σε μυεί στην κομψοτεχνία του. Με λιγοστό, αλλά ουσιαστικότατο σενάριο, το συγκεκριμένο φιλμ αγγίζει την καρδιά κάθε κινηματογραφόφιλου και μη, καθώς αποτελεί ένα καλλιτεχνικό αντίο στο σινεμά, αλλά και μια πανέμορφη, ωμή, ωδή σε αυτό. Στοχαζόμαστε πάνω στους παράγοντες που κλείνουν ένα σινεμά, και στους ανθρώπους που βιοπορίζονται από αυτό. Μελαγχολικό μέχρι το τέλος, με τις κινήσεις των υπαλλήλων του κινηματογράφου να σκιαγραφούνται αριστουργηματικά ταυτόχρονα με τον ήχο της βροχής, μέσα από τον φακό του Λιάνγκ, θρηνούμε κάτι που τελειώνει και αναρωτιόμαστε γιατί αγαπάμε τόσο την ‘Εβδομη Τέχνη. Η αλήθεια είναι, πως είναι εξαιρετικά δύσκολο μετά από αυτό το φιλμ, να μην την αγαπήσουμε ακόμα περισσότερο.
Καλή προβολή!