
Μέσα στα πρώτα είκοσι λεπτά του Frances Ha, βλέπουμε την Greta Gerwig να τρέχει στους δρόμους της Νέας Υόρκης, με το Modern Love του David Bowie να παίζει στο background. Για εμένα, αυτή είναι μία από τις πιο όμορφες σκηνές της ταινίας. Για λίγα δευτερόλεπτα σε διακατέχει μία αίσθηση απόλυτης ελευθερίας, και νιώθεις ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα. Δεν ξέρεις τι θα φέρει το μέλλον, αλλά ανυπομονείς να το συναντήσεις.
Πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι η Frances (Greta Gerwig), μία 27χρονη επίδοξη χορεύτρια, που δουλεύει ως μαθητευόμενη σε μία σχολή χορού. Η Frances μένει μαζί με την κολλητή της, τη Sophie, την οποία γνωρίζει από το πανεπιστήμιο. Οι δυο τους ζουν μία ήρεμη, ευχάριστη ζωή, απολαμβάνοντας η μία την παρέα της άλλης. Για τη Frances όμως, η ήρεμη αυτή καθημερινότητα διαταράσσεται όταν η Sophie της ανακοινώνει ότι θα μετακομίσει σε μία καλύτερη γειτονιά με μία άλλη φίλη της. Η Frances, μην έχοντας την οικονομική δυνατότητα να ζήσει μόνη της, αναγκάζεται να βρει νέο τόπο κατοικίας. Παράλληλα, τη βλέπουμε να έρχεται αντιμέτωπη με τη σταδιακή απομάκρυνση από την κολλητή της και τη στασιμότητα στο επάγγελμά της.

Tο γεγονός ότι το Frances Ha είναι γυρισμένο εξ ολοκλήρου σε ασπρόμαυρο, του προσδίδει έναν ανέμελο αέρα, θυμίζοντας μας ταινία του γαλλικού νέου κύματος. Η τεχνική αυτή δένει πολύ ωραία με τη γενικότερη αισθητική, χωρίς η χρήση της να φαίνεται επιτηδευμένη. Αντίθετα, καθιστά τη θέαση ακόμα πιο απολαυστική. Ένα ακόμα στοιχείο που καθιστά το Frances Ha μία τόσο ευχάριστη ταινία είναι η αβίαστη ροή της. Αυτή η γρήγορη, κοφτή διαδοχή στιγμιοτύπων από την καθημερινή ζωή των χαρακτήρων κρατάει τους θεατές σε εγρήγορση, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας.
Η εναλλαγή των σκηνών δεν ακολουθεί απαραίτητα μία ‘λογική’ σειρά. Για παράδειγμα, τη μία στιγμή βρισκόμαστε στο σπίτι της Frances και της Sophie, και την αμέσως επόμενη είμαστε στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Όπως η ταινία, έτσι και η πραγματική ζωή αποτελείται από μία σειρά τυχαίων, διαφορετικών μεταξύ τους στιγμιοτύπων. Τα περισσότερα γεγονότα είναι απρόβλεπτα και πέρα από τον έλεγχό μας. Δεν υπάρχει εγγύηση ότι τα πράγματα θα κυλήσουν όπως το περιμένουμε. Το μόνο σίγουρο όμως, είναι ότι όλα κάποια στιγμή θα περάσουν και κάτι καινούργιο θα έρθει να τα αντικαταστήσει.
Frances και Sophie: Η κινητήρια δύναμη της ταινίας
Η ταινία αρχίζει με ένα μοντάζ χαρούμενων στιγμών ανάμεσα στη Frances και τη Sophie, δείχνοντάς μας μία συνηθισμένη μέρα στη ζωή τους. Περιπλανιούνται στους δρόμους της Νέας Υόρκης, ‘παλεύουν΄στο πάρκο, η Sophie παίζει μουσική και η Frances χορεύει. Στο τέλος της ημέρας γυρίζουν σπίτι, καπνίζουν καθισμένες στο παράθυρο και χαλαρώνουν μαζί στο ίδιο κρεβάτι. Οι σκηνές αυτές μας δίνουν μία ιδέα για το πόσο εναρμονισμένες είναι η μία με την άλλη.
Μάλιστα, η ίδια η Frances όποτε αναφέρεται στη σχέση τους, λέει, “We are literally the same person”. Αυτό είναι ένα από τα πιο τρυφερά σημεία της ταινίας. Όταν μία φιλία επιβιώνει στο βάθος του χρόνου, νιώθεις ότι εσύ και το άλλο άτομο αποτελείτε μία ενότητα. Η αγάπη που του έχεις είναι τόσο μεγάλη, που αδυνατείς να σκεφτείς τον εαυτό σου χωρίς παράλληλα να σκεφτείς και το άλλο άτομο. Το βλέπεις σαν μια προέκταση του ίδιου σου του εαυτού, νιώθοντας πως είναι αδιανότητο να το αποχωριστείς.
Τι γίνεται όμως όταν έρχονται τα πάνω κάτω, και ο αποχωρισμός είναι αναπόφευκτος; Η απάντηση είναι απλή. Νιώθεις ότι κόσμος σου καταρρέει. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση της Frances, όταν η Sophie της ανακοινώνει ότι θα μετακομίσει. Δυστυχώς, η απόσταση ανάμεσά τους θα συνεχίσει να μεγαλώνει, με αποκορύφωμα τη μόνιμη μετακόμιση της Sophie και του συντρόφου της στην Ιαπωνία. Η πορεία της σχέσης τους αποτελεί ένα αρκετά ρεαλιστικό παράδειγμα του πώς εξελίσσονται ορισμένες φιλίες με την πάροδο του χρόνου.
Κάποιες φορές απομακρυνόμαστε από τα αγαπημένα μας πρόσωπα, χωρίς απαραίτητα να φταίει κάποια από τις δύο πλευρές. Απλώς έρχεται η στιγμή, όπου ακολουθούμε διαφορετικό δρόμο, και οι ζωές μας δεν είναι πλέον ‘συμβατές’. Ακόμα κι έτσι όμως, υπάρχει η ελπίδα της επανένωσης. Συχνά, η αγάπη και οι αναμνήσεις που μοιράζονται δύο άτομα είναι τόσο δυνατές, που στο τέλος ξαναβρίσκουν το ένα το άλλο, όπως η Frances και η Sophie. Και για αυτόν ακριβώς το λόγο, το Frances Ha αποτελεί πρωτίστως μία ωδή στην πλατωνική αγάπη και την αφοσίωση μεταξύ των φίλων.

“Feeling lost in your 20’s”: Μια οικουμενική εμπειρία
Σε ένα σημείο, η Frances απευθυνόμενη σε ένα φίλο της, λέει, “I feel so embarassed. I am not a real person yet”. Αυτή είναι ίσως μία από τις πιο αληθινές ατάκες στην ταινία. Όλα μας έχουμε διανύσει μια περίοδο αβεβαιότητας κάποια στιγμή στη ζωή μας. Το χάος που επικρατεί μας κάνει να φοβόμαστε ότι δεν είμαστε έτοιμα ή ικανά να αντιμετωπίσουμε τη ζωή κατά μέτωπο. Αναπόφευκτα λοιπόν, αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε ακόμα μία πλήρη αντίληψη του εαυτού μας ως “πραγματικού” ατόμου. Αυτό ακριβώς ισχύει και για την Frances.
Η ίδια βρίσκεται σε μία αβέβαιη κατάσταση όσον αφορά το μέλλον της. Δεν έχει δικό της σπίτι, η επαγγελματική της εξέλιξη δεν είναι αυτή που περίμενε και η σχέση της με την Sophie δεν είναι πλέον η ίδια. Το άγχος και η ανασφάλεια που αισθάνεται γίνονται ακόμα πιο έντονα όταν βλέπει τους γύρω της να έχουν -φαινομενικά- περισσότερο σταθεροποιημένες ζωές. Στο δικό της μυαλό, οι συνομήλικοί της έχουν λύσει τα περισσότερα προβλήματά τους, -αν όχι όλα-, και έχουν το ‘προνόμιο’ να κάνουν ένα βήμα πίσω και να χαλαρώσουν. Αντίθετα, εκείνη βρίσκεται πάλι στο σημείο μηδέν, ούσα υποχρεωμένη να κάνει υπερπροσπάθεια, προκειμένου να βρει μία ισορροπία στη ζωή της.
Αυτό όμως δεν είναι πάντα εύκολο. Συχνά καταλήγουμε να αισθανόμαστε ότι έχουμε βυθιστεί σε ένα τέλμα, ενώ όλοι οι υπόλοιποι προχωράνε κανονικά με τη ζωή τους. Τα ‘twenties’ είναι μία περίοδος κατά την οποία αυτά τα συναισθήματα είναι ιδιαίτερα έντονα. Επικρατεί συνεχώς η αίσθηση ότι τίποτα δεν πηγαίνει σωστά, ανεξαρτήτως του πόσο σκληρά προσπαθούμε. Εκεί που πιστεύαμε πως είχαμε όλες τις απαντήσεις σχετικά με το ποιοι είμαστε και τι θέλουμε, ξαφνικά συνειδητοποιούμε, ότι στην πραγματικότητα ξέρουμε λιγότερα απ’ ότι στα δεκαοχτώ. Δεν έχει σημασία αν είμαστε 27 και μας έχει τύχει μία αναποδιά, ή αν είμαστε 22, έχοντας μόλις τελειώσει τις σπουδές, χωρίς την παραμικρή ιδέα του τι ακολουθεί.
Η αίσθηση ότι δεν ξέρουμε προς ποια κατεύθυνση να κινηθούμε είναι οικουμενική. Αυτός είναι άλλωστε και ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η Frances αποτελεί έναν χαρακτήρα με τον οποίο μπορούμε όλα να ταυτιστούμε.

Η Greta Gerwig έχει μεγάλο ταλέντο στο να δημιουργεί γυναικείους χαρακτήρες που βρίσκονται σε μία ‘κρίσιμη’ περίοδο της ζωής τους, όπου πρέπει να λάβουν σημαντικές αποφάσεις. Επιπλέον, απεικονίζει με πολύ όμορφο τρόπο τις πλατωνικές σχέσεις μεταξύ γυναικών, επισημαίνοντας πόσο σημαντική είναι η φιλία στη ζωή μας. Για αυτό λοιπόν το Frances Ha αποτελεί την κατάλληλη ταινία να δείτε μαζί με τα αγαπημένα σας άτομα, ενώ κάθεστε αναπαυτικά στον καναπέ.