Το τρας σινεμά έχει τις ρίζες του συνιφασμένες με την γένεση της ίδιας της κινηματογραφικής παραγωγής. Η έννοια “τρας” περικλύει μέσα της μεγάλο εύρος κινηματογραφικών έργων, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε περαιτέρω κατηγορίες, όπως b-movies, z-movies, mockbusters κ.α. Για τις ανάγκες αυτού του άρθρου, ωστόσο, ορίζουμε τον τρας κινηματογράφο ως κάθε ταινία που έχει στον πυρήνα της τον σκοπό να διασκεδάσει το κοινό, με απίστευτες, συνήθως, υποθέσεις, μικρό ως μηδαμηνό μπάτζετ και παίζοντας με τα όρια του κιτς. Σίγουρα πολλοί από εμάς έχουμε πιάσει τους εαυτούς μας να διασκεδάζουμε περισσότερο από όσο έπρεπε με ένα ομολογουμένως κακό φιλμ. Συχνά νιώθουμε ένοχοι για αυτό και παθαίνουμε μία κρίση πανικού όσον αφορά το γούστο μας στις ταινίες.
Πρέπει, ωστόσο να γίνεται κάτι τέτοιο; Πρέπει οπωσδήποτε να απορρίπτουμε κάτι αν βρίσκεται κάτω από ένα “στάνταρ” ποιότητας; Περαιτέρω, ποιος είναι αυτός που θα ορίσει αυτά τα στάνταρ; Σίγουρα δεν δύναται κάθε κινηματογραφιστής να είναι στο επίπεδο των μεγάλων auteurs, και ούτε χρειάζεται να είναι. Για κάθε Psycho, θα υπάρχει ένα Plan 9 from Outer Space., για κάθε There Will Be Blood θα υπάρχει ένα Sharknado, για κάθε Stanley Kubrick θα υπάρχει ένας Roger Corman. Καθεμία από τις παραπάνω περιπτώσεις ωθεί τα όρια του κινηματογράφου ως μέσου με τους δικούς του τρόπους. Από τη μία επαναπροσδιορίζοντας τους τρόπους αφήγησης αλλά και τις τεχνικές κινηματογράφισης. Από την άλλη, το πόσο μία απίστευτη πλοκή ή η μία κακή προσπάθεια θα γεμίσει την αίθουσα με κόσμο.
Σε κάθε περίπτωση, η απόλαυση ενός έργου γι’ αυτό που είναι, παρά της κακής ποιότητας του δεν πρέπει να είναι κάτι που μας κάνει να ντρεπόμαστε. Σίγουρα δεν είναι για όλους, μα έχουν και τέτοιου είδους ταινίες την θέση τους στον κινηματογραφικό χάρτη. Ας εξετάσουμε μαζί μερικούς από τους λόγους που μας έλκουν να βλέπουμε τέτοιου είδους έργα.
Η λογική του “Πρέπει να το δεις για να το πιστέψεις”
Είναι μία από τις πιο συνήθεις τακτικές που επιστρατεύουν οι “τρας” ταινίες. Χρησιμοποιούν τόσο απίστευτες υποθέσεις, που μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν πρόκειται πράγματι για φιλμ, ή απλώς για μία φάρσα. Σε αυτή την κατηγορία υπόκεινται συνήθως ταινίες με γιγαντιαία τέρατα και εξωγήινους, αλλά και ταινίες τρόμου. Ο τίτλος και οι διαφημιστικές αφίσες είναι συνήθως τόσο υπερβολικά, μέχρι και γελοία που σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό. Ενδεικτικά, Killer Clowns from Outer Space, I was a Teenage Werewolf, Η επίθεση του γιγαντιαίου Μουσακά (ναι, αλήθεια).
Η American International Pictures, γνώρισε κατά την δεκαετία του 50′ και του 60′ τεράστια επιτυχία παράγοντας “ταινίες δεύτερης κοπής”. Ιδιαίτερη έμφαση δινόταν στις αφίσες αλλά και τους τίτλους, τα οποία αποτελούσαν και το κέντρο γύρω από το οποίο στηνόταν το υπόλοιπο φιλμ.
Η παρεϊστικη αποδόμηση του τρας είναι πιο διασκεδαστική ακόμα και από την ίδια την ταινία
Είναι από τα καταλληλότερα είδη που προσφέρονται για παρακολούθηση με παρέα. Η αποτροπή, η γελοιότητα, η απορία που έχουν να προσφέρουν έργα τέτοιου είδους, πολλαπλασιάζονται μέσα σε μία παρέα. Κατά προτίμηση με την συνοδία αλκοόλ. Τέτοιου είδους ταινίες προωθούν την συζήτηση κατά την διάρκεια τους. Το ανύπαρκτο σενάριο και οι γελοίες καταστάσεις, σιγουρεύουν ότι δεν χάνεται κάτι στην υπόθεση αν δεν είσαι συγκεντρωμένος. Και στην τελική το πιο πιθανό είναι να είσαι τόσο μπερδεμένος, ώστε να είναι από μόνο του αδύνατο.
Εκτιμάμε την αυτογνωσία ενός γνήσιου, ατόφιου τρας διαμαντιού
Πολλές φορές θέλει κότσια να είσαι ο εαυτός σου. Λίγες είναι οι φορές που χρειάζεται να δείξεις περισσότερο κότσια από το να πεις ότι “είμαι τρας ταινία και το ξέρω”. Η αυτογνωσία είναι πολλές φορές δίκοπο μαχαίρι. Αμέτρητες είναι οι περιπτώσεις ταινίων που κατέρρευσαν υπό το βάρος της εικόνας που είχαν για τον εαυτό τους (*γκουχ* Batman VS Superman *γκουχ*). Μέσω της παραδοχής της έλλειψης σεναρίου αλλά και πρωτοπορίας, δίνονται σε φιλμ β διαλογής ανάσες φρεσκάδας και ελευθερίας.
Κάποιες φορές ο εγκέφαλος απλά θέλει να σβήσει ρε αδερφέ
Είναι Παρασκευή βράδυ, μετά από μία ιδιαίτερα δύσκολη εβδομάδα. Οι εναπομείναντες δυνάμεις περιορίζονται στο να επιλέξεις και να δεις μία ταινία. Αμφίβολο αν θα κατεφέρεις να την ολοκληρώσεις. Οποιαδήποτε προσπάθεια για κριτική σκέψη ή και ανάλυση φαντάζει τουλάχιστον άθλος. Θέλεις απλά να μειώσεις σταδιακά την εγκεφαλική σου δραστηριότητα. Κι εδώ ακριβώς έρχεται να σε καλύψει ο τρας κινηματογράφος. Η “απόσταση” που δημιουργείται μεταξύ του έργου αλλά και του θεατή, λόγω της υπόθεσης αλλά και της κατώτερης ποιότητας, είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος χαλάρωσης και ξεκούρασης.
Υπάρχουν και μερικά wholesome παραδείγματα (Who killed captain Alex)
Το Who Killed Captain Alex είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση όπου το πάθος για τον κινηματογράφο ξεπερνά όλα τα εμπόδια. Πρόκειται για μία ταινία δράσης, παραγωγής του 2010 από την μακρινή Ουγκάντα. Η ταινία γυρίστηκε εξ’ολοκλήρου σε ένα χωριό της χώρας. Οι ηθοποιοί είναι όλοι ερασιτέχνες, κάτοικοι του χωριού οπλισμένοι απλά με μεράκι και αγάπη για τον κινηματογράφο. Η διανομή της ταινίας έγινε μέσω της Wakaliwood Productions (αυτοαποκαλούμενοι ως αφρικανικό Hollywood), ενώ όλα τα γυρίσματα και το post production έγινε από έναν άνθρωπο. Το όνομα του Nabwana I.G.G. Σκηνοθεσία,σενάριο, μοντάζ, ειδικά εφέ, κινηματογράφιση.
Η ταινία που είναι μόλις 1 ώρα και 8 λεπτά, σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει οργανωμένο κινηματογραφικό πρότζεκτ. Μα αξίζει για το πάθος όλων αυτών που συμμετείχαν στα γυρίσματα. Για το αίσθημα της συλλογικότητας. Όλο το χωριό συμμετείχε στην αγορά του εξοπλισμού, ενώ μέχρι τα γυρίσματα της ταινίας, ο Nabwana δεν είχε πατήσει καν το πόδι του σε μία κινηματογραφική αίθουσα. Αν αυτό δεν είναι η αγάπη για τον κινηματοράφο στην πιο αγνή της μορφή, δεν μπορούμε να φανταστούμε τι είναι.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη την ταινία στο YouTube εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=KEoGrbKAyKE&t=130s
