Σχεδόν έναν αιώνα πριν, η τεχνητή νοημοσύνη έκανε την πρώτη της εμφάνιση στον κινηματογράφο. Μια εποχή που τεχνολογικά η δημιουργία μιας αυτόνομα σκεπτόμενης μηχανής αποτελούσε μακρινό όνειρο. Πλέον, η επιστήμη έχει διαγράψει μεγάλη πρόοδο, κάνοντας πολλά σενάρια επιστημονικής φαντασίας να μοιάζουν απτά. Μια μεγάλη γκάμα ταινιών έχουν αναλύσει το θέμα από διαφορετική κάθε φορά σκοπιά. Κάποιες παρουσίασαν την ιδέα του A. I. μέσα από χαρακτήρες με ανθρώπινη μορφή ή απλά μεταλλικές κατασκευές· μηχανές που εξυπηρετούν τον άνθρωπο ή που στόχος τους είναι να τον αφανίσουν. Άλλες προσέγγισαν το ζήτημα, από την ηθική, την πρακτική, τη φιλοσοφική ή ακόμη και την ρομαντική του πλευρά.
Είναι ενδιαφέρον να δούμε πως με τον καιρό, τα σενάρια εξελίσσονται και διαμορφώνουν τον τρόπο που ο θεατής αντιλαμβάνεται την έννοια της τεχνητής νοημοσύνης. Ίσως γιατί μας συνεπαίρνει η σκέψη πως το τέλος της ανθρωπότητας θα μπορούσε να έρθει από το δικό της δημιούργημα, ίσως πάλι γιατί συνειδητοποιούμε τι είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους, πάντως η τεχνητή νοημοσύνη εξιτάρει το νου και σταθερά γεμίζει αίθουσες και σπάει ταμεία. Ας δούμε λοιπόν 10 ταινίες που καινοτόμησαν και τους A. I. χαρακτήρες τους που ξεχώρισαν.
«Metropolis» (1927)
Αν και η ταινία κυκλοφόρησε πριν το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αποδείχθηκε προφητική σε πολλά πράγματα εκτός (—ευτυχώς!) από το κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης. Σε ένα κόσμο διχασμένο ανάμεσα στους πλούσιους και τους εργάτες, ο εφευρέτης Rotwang δημιουργεί ένα ρομπότ με τη μορφή γυναίκας. Σε ένα κόσμο διχασμένο ανάμεσα στους πλούσιους και τους εργάτες, ο εφευρέτης Rotwang δημιουργεί ένα ρομπότ με τη μορφή γυναίκας. Σε μια εποχή χωρίς την ευκολία των CGI και με χρήση ενός πολύ άβολου κουστουμιού ζωντάνεψε η Maria. Μια γυναίκα προγραμματισμένη να επιφέρει το χάος στη Metropolis.
«2001: A Space Odyssey» (1968)
Για πολλούς, ο Hal 9000 ήταν το καλύτερο κομμάτι του αριστουργήματος του Kubrick και πως άμα το σενάριο είχε επικεντρωθεί εκεί, ίσως είχαμε ένα ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα. Η μόνη οπτική επαφή του θεατή μας με το συγκεκριμένο χαρακτήρα ήταν μέσω μέσω της πλέον χαρακτηριστικής κάμερας με ένα κόκκινο λαμπάκι. που με τόση χάρη έδωσε ζωή ο Douglas Rain, στον θεατή εμφανιζόταν μέσω μιας κάμερας με ένα κόκκινο λαμπάκι.Ένας υπολογιστής απεριόριστων δυνατοτήτων που κατάφερε να χειραγωγήσει τους αστροναύτες. Με το ταλέντο και την υπέροχη φωνή του, ο Douglas Rain έδωσε ζωή και προσωπικότητα σε έναν υπολογιστή, που άμα είμαστε ειλικρινείς ήταν ο πιο καλογραμμένος χαρακτήρας της ταινίας.
«Blade Runner» (1982)
Οι replicants αποτελούν ρομπότ με εξαιρετικά ανθρωπινή μορφή. Από τους ανθρώπους χρησιμοποιούνται για κάθε είδους δυσάρεστης εργασίας. Ανάμεσα στις καινοτομίες που σημείωσε το «Blade Runner» ήταν και η πρώτη φορά που μας προκάλεσε να σκεφτούμε, τι εστί άνθρωπος και που βρίσκονται τα όρια σε αυτόν τον ορισμό. Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες που ξεχώρισαν για το στυλ και τον συμβολισμό τους ήταν Rachael. Υποδυόμενη από την Sean Young που συνέδεσε το όνομά τη συγκεκριμένη ηρωίδα, αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τους φαν της ταινίας. Η Rachael διέφερε από τους υπόλοιπους replicants γιατί είχε μνήμες, αισθήματα και δε γνώριζε τη φύση της.
«The Terminator» (1984)
Το «The Terminator», επέλεξε να ακολουθήσει κάπως διαφορετική πορεία και πάλι παρουσιάζοντας ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ, αλλά αυτή τη φορά χωρίς ίχνος αισθήματος. Μια κλασική ταινία δράσης όπου τα Α. Ι. αποτελούν απειλή και βρίσκονται σε πόλεμο με τον άνθρωπο. Όσο για τον Schwarzenegger, στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι πολύ καλός ως μια ατρόμητη, επικίνδυνη και άτρωτη μηχανή.
«Ghost In The Shell» (1995)
Στην άλλη άκρη του Ειρηνικού, προβάλλεται ένα anime με τη δική του εκδοχή του θέματος τεχνητή νοημοσύνη. Η Major είναι ένας αυτοματοποιημένος τεχνητός οργανισμός, με ανθρώπινο εγκέφαλο. Η ηρωίδα δουλεύει ως αστυνομικός και γνωρίζει πως μετά από ένα ατύχημα, διασώθηκε και αποτελεί την πρώτη του είδους της.
«The Matrix» (1999)
Το «The Matrix» ήταν μια ταινία που η κυκλοφορία της άλλαξε τα δεδομένα για όλες τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Η ιδέα ενός κόσμου όπου η τεχνητή νοημοσύνη έχει κυριαρχήσει και ο άνθρωπος έχει υποβαθμιστεί σε μια λανθάνουσα κατάσταση, απλά και μόνο για να συντηρεί το «οικοδόμημα», προκάλεσε μεγάλη αίσθηση. Το φαινομενικά παράλογο φουτουριστικό σενάριό της, μετά από σκέψη έμοιαζε αρκετά λογικό και αυτό ήταν που έκανε το αντίκτυπό της τόσο ηχηρό.
«Bycentennial Man» (1999)
Το 1999, μάλλον ήταν η χρονιά των καινοτομιών. Αφού για πρώτη φορά κυκλοφόρησε ταινία, με πρωταγωνιστή ένα Α. Ι. Ένα ρομπότ που ονειρευόταν και επιδίωκε να γίνει άνθρωπος. Ο Robin Williams ενσάρκωσε τον Andrew, κάνοντάς τον συμπαθή και προσιτό. Ο θεατής κατανοούσε τη θέση του και συνέπασχε με τον αγώνα του, καταλήγοντας σε μια εξαιρετική τρυφερή ιστορία.
«The Iron Giant» (1999)
Την ίδια χρονιά που το «The Matrix» έγραφε ιστορία προβαλλόταν και η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων με τεχνητή εξωγήινη νοημοσύνη, από τη Warner Bros. Σε αντίθεση με αρκετές από τις υπόλοιπες προσθήκες της λίστας, ο εν λόγω χαρακτήρας ήταν φιλικός, συμπαθής και κυρίως, χωρίς τάσεις κυριαρχίας και αφανισμού.
Το 2005, ήρθε η Twentieth Century Fox με το «Robots», μια ταινία αποκλειστικά με ρομπότ και χρόνια μετά η Disney, μαζί με την Pixar, δημιούργησαν τον αξιολάτρευτο «WALL-E», που είναι και εμπορικά η πιο επιτυχημένη από της τρεις.
«Her» (2013)
Το «Her» ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη αλλά είναι με μοναδικό τρόπο. Συγκεκριμένα, ένα καινούριο «άτομο», έρχεται στη ζωή του Theodore, και μαζί θα ανακαλύψουν τον έρωτα και τον κόσμο. Η Samantha, είναι ένα A. I. Ουσιαστικά, έχουμε μια ιστορία αγάπης. Έχουμε μια εκδοχή που πειραματίζεται με το πως η τεχνολογία, μια μέρα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και λιγότερο πρακτικές ανθρώπινες ανάγκες. Πώς θα έμοιαζε ένας κόσμος, όπου η μοναξιά, η συντροφικότητα, η ανάγκη για επαφή και επικοινωνία θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί από έναν μη έμβιο οργανισμό;
«Ex Machina» (2014)
Μια ιδιοφυής, ενδιαφέρουσα και καθηλωτική ταινία, που κινείται στην πιο φιλοσοφική πλευρά. Η Ava είναι ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ, με εξαιρετικές επικοινωνιακές ικανότητες και έναν εγκέφαλο, τόσο περίπλοκο, σχεδόν ανθρώπινο. Μέσα από την απολαυστική ερμηνεία της Alicia Vikander αποκαλύπτεται η προσωπικότητα, τα ενδιαφέροντα, οι στόχοι και κυρίως τα κίνητρα που δίνουν νόημα στις κινήσεις της.
Περισσότερες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την τεχνητή νοημοσύνη στο σινεμά μπορείτε να βρείτε εδώ.
