Με αφορμή τη θανάτωση των δύο τζάγκουαρ «Τζένι» και «Σπότι» που δραπέτευσαν από τη “Φυλακή” τους, στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο…
Οι ζωολογικοί κήποι και τα δελφινάρια στη μορφή που έχει σήμερα επικρατήσει-εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις ακόμα και όταν περιστασιακά συνεισφέρει σε μεμονωμένες περιπτώσεις περίθαλψης και αποκατάστασης-δεν παύουν να είναι επιχειρήσεις που επιζητούν το κέρδος και τα παιδιά με την έμφυτη αγάπη τους για τα ζώα αποτελούν γι’ αυτούς τον εύκολο στόχο.
Η ευζωία πολλών από τα ζώα που διατηρούνται στην αιχμαλωσία, ακόμα και στους καλύτερους από τους χώρους αυτούς, είναι πολύ σοβαρά αμφισβητήσιμη. Πολυετείς έρευνες έχουν αποδείξει ότι για ορισμένα άγρια είδη, όπως για παράδειγμα οι ελέφαντες ακόμα και κάτω από τις καλύτερες δυνατές συνθήκες, η ευζωία τους είναι αδύνατον να επιτευχθεί.
Τα περισσότερα ζώα που αναπαράγονται στην αιχμαλωσία δεν είναι απελευθερώσιμα και οι περιπτώσεις απελευθέρωσης μετά από παραμονή σε ζωολογικούς κήπους είναι σπάνιες. Εάν ένα είδος μπορεί να επιζήσει μόνο μέσα στον ελεγχόμενο χώρο των ζωολογικών κήπων, αυτό το είδος λογίζεται ήδη εξαφανισμένο για το οικοσύστημα.
Πώς όμως βρέθηκαν στον συγκεκριμένο ζωολογικό κήπο ένα προς ένα τα είδη αυτά; Πώς ελέγχεται η προέλευση και η διακίνηση τους;
Κάποιος πρέπει να εξηγήσει στα παιδιά ότι τα άγρια ζώα δεν μπορούν να γίνουν ζώα συντροφιάς, ούτε αδέσποτα, γίνονται όμως πρόσφυγες αν εμείς καταστρέφουμε το «σπίτι» τους, αν τα «φυλακίσουμε» για να τα κρατήσουμε κοντά μας, σε αντίθεση με τα κατοικίδια τα οποία δεν μπορούν να ζήσουν μακριά από τους ανθρώπους αν εγκαταλειφθούν.
Και ενώ οι ζωολογικοί κήποι ξοδεύουν εκατομμύρια για να διατηρήσουν τα ζώα φυλακισμένα, τα φυσικά τους ενδιαιτήματα εξακολουθούν να καταστρέφονται και οι άγριοι σύντροφοι τους να ξεκληρίζονται, γιατί κανείς δεν αναλαμβάνει να πληρώσει το κόστος της αληθινής προστασίας.
Η προστασία των ειδών μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο στο φυσικό τους βιότοπο και εφόσον συνοδεύεται από παράλληλη προστασία ολόκληρου του οικοσυστήματος που τα φιλοξενεί. Σε καμία περίπτωση η απλή έκθεση στο κοινό μιας συλλογής από ζώα-στα οποία δεν παρέχεται η δυνατότητα να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες και να εκπληρώσουν τους δικούς τους σκοπούς-δεν μπορεί να θεωρηθεί εκπαιδευτική, καθώς πρόκειται απλώς για μία έκθεση μορφής και όχι λειτουργίας.
Οι ζωολογικοί κήποι δεν μπορούν να καταργηθούν από τη μία μέρα στην άλλη, όμως η απόλυτη διαφάνεια των συγκεκριμένων επιχειρήσεων, καθώς επίσης και η σταδιακή μετατροπή τους από συλλεκτικά εκθετήρια σε λειτουργικά καταφύγια, είναι αυτό που ζητούν ομόφωνα πολλές περιβαλλοντικές και φιλοζωικές οργανώσεις από ολόκληρο τον κόσμο.
Η διαφορά ανάμεσα σε ένα αληθινό καταφύγιο και σε ένα ζωολογικό κήπο, ενυδρείο ή δελφινάριο είναι τεράστια. Τα καταφύγια άγριας ζωής δημιουργούνται και λειτουργούν με μοναδικό σκοπό να προσφέρουν βοήθεια σε ζώα τραυματισμένα άρρωστα ή παραμελημένα. Στους χώρους αυτούς τον πρώτο λόγο έχει η ευζωία των ζώων και όχι δημόσια έκθεσή τους με σκοπό τη διασκέδαση του κοινού. Τα αληθινά καταφύγια προσφέρουν ασυλία και φροντίδα σε ζώα που έχουν βρεθεί σε δύσκολη θέση ή έχουν υποφέρει στα χέρια των ανθρώπων. Στα αληθινά καταφύγια τα ζώα δεν αγοράζονται, δεν ανταλλάσσονται, δεν νοικιάζονται, δεν δανείζονται και δεν αποτελούν στατικά εκθέματα για το κοινό.
Η φύση έχει ανάγκη από αληθινά καταφύγια άγριας ζωής, και η παιδεία από καταφύγια σωστής πληροφόρησης, αδιάβλητης κριτικής σκέψης και ηθικής.
Το τσίρκο καταδικάζεται ομόφωνα από ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο και στη χώρα μας απαγορεύεται δια νόμου. Εμφανίστηκαν νέες μορφές τσίρκου, χωρίς ζώα, οι οποίες δίνουν έμφαση στα ακροβατικά και συμπεριλαμβάνουν και άλλες μορφές τέχνης, όπως το θέατρο και ο χορός. Γιατί να μην αλλάξει και η σημερινή μορφή των Ζωολογικών Κήπων;
