Πολύ συχνά οι γονείς δυσκολεύονται να πουν «όχι» στα παιδιά τους ή να βάλουν σε εφαρμογή τους κανόνες και τα όρια που θα ήθελαν. Ωστόσο, είναι αποδεδειγμένο πως τα όρια προσφέρουν στα παιδιά το αίσθημα της ασφάλειας και τα βοηθούν να ρυθμίζουν τη συμπεριφορά τους.
Λόγοι για τους οποίους οι γονείς δυσκολεύονται να θέσουν όρια:
- Θεωρούν ότι η επιβολή κανόνων έχει θέση μόνο σε μια καταπιεστική και αυταρχική διαπαιδαγώγηση.
- Έχουν αρνητικά βιώματα από την παιδική τους ηλικία και θεωρούν τους κανόνες ως κάτι «κακό», το οποίο δείχνει έλλειψη αγάπης και κατανόησης από την πλευρά των γονιών.
- Προσπαθούν με τα χατίρια να αναπληρώσουν τις ώρες που βρίσκονται μακριά από τα παιδιά τους.
- Πιστεύουν ότι δεν είναι ικανοί να θέσουν όρια και έτσι εγκαταλείπουν κάθε προσπάθεια.
Σημασία των ορίων στην ανάπτυξη και διαπαιδαγώγηση των παιδιών:
Όπως προαναφέρθηκε, η ύπαρξη κανόνων βοηθά τα παιδιά να νιώθουν ασφάλεια, καθώς μαθαίνουν ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και μέχρι που μπορούν να φτάσουν. Σε διαφορετική περίπτωση, η καθημερινότητα τους μπορεί να είναι χαοτική και συνεχώς να δοκιμάζουν τα όρια των γονιών και αργότερα των δασκάλων τους. Η αυτορρύθμιση κατακτάται όταν το παιδί μεγαλώσει και προχωρήσει σε εσωτερίκευση των κανόνων που έμαθε από τους γονείς και την ευρύτερη κοινωνία. Είναι σημαντικό το παιδί να κατανοήσει ότι οι γονείς δεν μπορούν να εκπληρώσουν κάθε του επιθυμία. Επομένως, όταν θα πουν «όχι» μαθαίνει να το αποδέχεται, χωρίς να βιώνει τραυματική εμπειρία από την άρνησή τους. Τέλος, μέσα από την ύπαρξη κανόνων τα παιδιά μαθαίνουν ποια είναι η συμπεριφορά που πρέπει να ακολουθούν και τι προσδοκίες έχουν οι γονείς τους από αυτά. Με αυτό τον τρόπο δεν μπερδεύονται σχετικά με το τι επιτρέπεται και τι όχι και αποκτούν σταθερότητα στη ζωή τους.
Τρόποι οριοθέτησης των κανόνων:
- Οι κανόνες οφείλουν να εναρμονίζονται με την ηλικία του παιδιού. Ένα παιδί νηπιακής ηλικίας είναι προφανές ότι δεν θα έχει τα ίδια όρια με έναν έφηβο.
- Είναι σημαντικό να δίνεται στα παιδιά μία λογική και πειστική εξήγηση για την ύπαρξη των κανόνων. Φράσεις όπως «Δεν θα κάνεις αυτό γιατί το λέω εγώ ή γιατί δεν μου αρέσει» δεν είναι κατάλληλες για να πείσουν ένα παιδί.
- Οι κανόνες πρέπει να τηρούνται με συνέπεια και σταθερότητα σε όλες τις περιστάσεις. Δεν γίνεται να αλλάζουν ανάλογα με τη διάθεση του παιδιού ή του γονέα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να γίνει αναθεώρηση των κανόνων, αφού όμως πρώτα συζητηθούν με το παιδί οι λόγοι αυτής της αλλαγής.
- Δεν χρειάζεται υπερβολική αυστηρότητα και απαγόρευση κάθε πιθανού παραπτώματος που θα κάνει το παιδί. Το παιδί πρέπει να νιώθει την άνεση να διαπραγματευτεί με τους γονείς και να μην φοβάται ότι θα τιμωρηθεί.
- Οι κανόνες πρέπει θα τίθενται και να εφαρμόζονται εξίσου και από τους δύο γονείς. Σε διαφορετική περίπτωση το παιδί θεωρεί ότι ο ένας έχει το ρόλο του καλού και ο άλλους του κακού-αυστηρού.
- Οι παρατηρήσεις απευθύνονται στις συμπεριφορές του παιδιού και όχι στο ίδιο το παιδί. Προτιμώνται φράσεις όπως «Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι σωστή γιατί…» αντί φράσεων όπως «Δεν είσαι σωστός, καλός κ.α.».
- Αποφεύγονται οι απειλές και η χρήση βίας. Αντίθετα, προτιμάται ένας ήρεμος και σταθερός τόνος φωνής που ωστόσο θα μεταδώσει στο παιδί το μήνυμα.
Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να τονιστεί πως η έλλειψη κανόνων και η παροχή πλήρους ελευθερίας στα παιδιά, με σκοπό να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους και να αποκτήσουν κριτική σκέψη οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα. Δημιουργεί παιδιά με ανάρμοστη συμπεριφορά στο σπίτι και στο σχολείο, τα οποία απαιτούν να κάνουν πάντοτε το δικό τους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Τέλος, η ύπαρξη ορίων είναι απαραίτητη προκειμένου τα παιδιά να μάθουν να διαχειρίζονται τις ματαιώσεις που θα βιώσουν στη ζωή τους.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Μαρκοπούλου, Ε. (2014). Η σημασία των ορίων στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Ψυχογράφημα. Ανακτήθηκε στις 02/11/2020 από: https://www.psychografimata.com/i-simasia-ton-orion-stin-diapedagogisi-ton-pedion/
