Ο ναός του Παρθενώνα
Ο ναός του Παρθενώνα που δεσπόζει στο βράχο της Ακρόπολης αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα αρχαία μνημεία που οικοδομήθηκαν στην Αθήνα. Ο ναός του Παρθενώνα κατασκευάστηκε κατά την εποχή του Περικλή σε μια εποχή, που Αθήνα βρισκόταν σε περίοδο μεγάλης ακμής προς τιμή της θεάς Αθηνάς. Οι αρχές των οικοδομικών εργασιών ξεκίνησαν το 447 π.Χ. και ολοκληρώθηκαν μέσα σε μόλις εννέα χρόνια το 438. Τα σχέδια του ναού επιμελήθηκαν δυο σπουδαίοι αρχιτέκτονες της εποχής ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης, ενώ η διακόσμηση και τα γλυπτά ο Φειδίας.
Η σημερινή κατάσταση του ναού δεν έχει πολλά κοινά με την αρχική μορφή που κατασκευάστηκε κατά την εποχή των κλασσικών χρόνων, λόγω των αλλεπάλληλων καταστροφών που υπέστη ο ναός με την πάροδο του χρόνου. Παρόλα αυτά, είναι κοινά αποδεκτό πως ο Παρθενώνας αποτελεί ένα τοπόσημο διεθνούς σημασίας αναγνωρισμένο παγκοσμίως. Κάθε επισκέπτης, όταν σκέφτεται την Αθήνα, συνειρμικά φέρνει στο μυαλό του το βράχο της ακρόπολης.
Γενικά στοιχεία για το ναό του Επικούριου Απόλλωνα
Στην Πελοπόννησο οικοδομήθηκε ο «ο μικρός αδερφός» του Παρθενώνα, καθώς μοιράζονται τον ίδιο «πατέρα» τον Ικτίνο. Πρόκειται για το ναό του Επικούριου Απόλλωνα. Ο συγκεκριμένος ναός κατασκευάστηκε προς τιμήν του θεού Απόλλωνα. Αποτελεί ένα μνημείο που ελάχιστοι γνωρίζουν και έχουν επισκεφτεί.
Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα βρίσκεται στη Φιγαλία του νομού Ηλείας σε υψόμετρο 1.100 μέτρων. Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. Αρχιτέκτονας του θεωρείται ο Ικτίνος, ο οποίος κατόρθωσε να συνδυάσει πολλά αρχαϊκά χαρακτηριστικά, όπως επέβαλλε η συντηρητική θρησκευτική παράδοση των Αρκάδων, με τα νέα γνωρίσματα της κλασικής εποχής. Μια καινοτομία του συγκεκριμένου ναού είναι πως ως υλικό κατασκευής χρησιμοποιήθηκε ο ασβεστόλιθος που βρίσκεται σε αφθονία στη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ για κάποια μέρη της οροφής του χρησιμοποιήθηκε μάρμαρο.
Η αρχιτεκτονική του ναού
Ένα άλλο μοναδικό στοιχείου του συγκεκριμένου ναού είναι πως αποτελεί αρχιτεκτονικό κατασκεύασμα τριών ρυθμών. Πιο συγκεκριμένα, εξωτερικά είναι δωρικού ρυθμού, εσωτερικά ιωνικού, ενώ τα κυονόκρανα είναι κορινθιακού ρυθμού. Δυστυχώς τα κιονόκρανα δεν διασώζονται μέχρι και σήμερα, καθώς έχουν αφαιρεθεί από αρχαιοκαπηλίες που συνέβησαν στο παρελθόν.
Το βασικότερο διακοσμητικό στοιχείο του ναού ήταν η μαρμάρινη ιωνική ζωφόρος, που υπήρχε πάνω από τους ιωνικούς ημικίονες μέσα στο σηκό. Είχε συνολικό μήκος 31 μ. και αποτελείτο από 23 μαρμάρινες πλάκες. Στις 12 απεικονίζεται η Αμαζονομαχία και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία. Κατά την ανασκαφή του 1812 οι πλάκες βρέθηκαν σκεπασμένες με αρχιτεκτονικά μέλη στο σηκό και το 1815 μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και εκτίθενται σήμερα. Γλύπτης της ζωφόρου ίσως ήταν ο Παιώνιος, που φιλοτέχνησε στην Ολυμπία το περίφημο άγαλμα της Νίκης.
Η ιστορία του ναού μέχρι σήμερα
Ο ναός παρέμεινε σε χρήση κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια όπως φαίνεται από τις επιδιορθώσεις που δεχόταν η κεραμοσκεπή. Με την κατάρρευση της στέγης λόγω της φθοράς των ξύλινων δοκαριών της επήλθε η πρώτη σημαντική καταστροφή. Η ανθρώπινη επέμβαση ήταν ένας άλλος φθοροποιός παράγοντας. Το 1765 ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher. Το 1812 διενεργήθηκαν οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές από τους J. Foster, C. R. Cockerell, K. H. von Hallerstein, G. Gropius, J. Linckh, O. M. Stackerlberg, και P. O. Brondsted και έφεραν στο φως τις πλάκες της ζωφόρου και το κορινθιακό κιονόκρανο.
Το 1902 ξεκίνησε συστηματική ανασκαφή της περιοχής από την πρώτη Αρχαιολογική Εταιρία Αθηνών υπό τους αρχαιολόγους Κ. Κουρουνιώτη Κ. Ρωμαίο και Π. Καββαδία. Περαιτέρω ανασκαφές έλαβαν χώρα το 1959, 1970 και 1975-80 υπό την διεύθυνση του Ν. Γιαλούρη. Το 1975 δημιουργήθηκε η Επιτροπή Συντηρήσεως του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνος, με καθήκοντα τον προγραμματισμό και τη σύνταξη μελετών συντήρησης και αναστήλωσης. Το 1982 η Επιτροπή ανασυστάθηκε και το Υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε την αποκατάσταση του μνημείου. Το σαθρό έδαφος στο οποίο είναι χτισμένος, οι ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και το ασβεστολιθικό υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος, επέβαλαν τη μόνιμη κάλυψη του με στέγαστρο από το 1987. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου το στέγαστρο, το αντισεισμικό ικρίωμα και οι άλλες εγκαταστάσεις θα απομακρυνθούν μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων επεμβάσεων. Μέχρι και σήμερα το στέγαστρο παραμένει.
Ολοκληρώνοντας ο Επικούριος Απόλλωνας αποτελεί ένα εξαίσιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς αντίστοιχο του Παρθενώνα που αξίζει περαιτέρω αναγνωσιμότητα και περισσότερες ροές επισκεπτών.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Temple of Apollo Epicurius at Bassae ανακτήθηκε από: whc.unesco.org
Ναός Απόλλωνος Επικουρίου Βασσών Φιγαλείας ανακτήθηκε από: ilia-olympia.org
