Η κορύφωση της πανδημίας, οι αλλεπάλληλες απειλές πολέμου και τα μέτρα εγκλεισμού φαίνεται πως έχουν γονατίσει τους πολίτες της χώρας. Ειδικότερα, στον απόηχο των αντισυνταγματικών μέτρων που εφαρμόστηκαν το τελευταίο τετραήμερο, ο λαός δείχνει την αγανάκτηση του. Η απαγόρευση κυκλοφορίας του έχει στοιχίσει τόσο την ελευθερία όσο και τις διαπροσωπικές επαφές του. Η Διεθνής Αμνηστία, μάλιστα, έχει αποκηρύξει τη διαταγή ως «παρέμβαση στα ανθρώπινα δικαιώματα της ελευθερίας και της συνάθροισης». Την Τρίτη 17 Νοεμβρίου, απαγορεύονται οι μετακινήσεις και οι καθιερωμένες πορείες εις μνήμην των πεσόντων του Πολυτεχνείου. Όλα αυτά για χάρη της προστασίας των ανθρώπων από την μάστιγα του κορωνοϊού. Οι πολίτες, όμως, δεν το δέχτηκαν, προκλήθηκαν έντονες αντιδράσεις και διαμαρτυρίες. Η αστυνομία από την πλευρά της δεν έκανε ούτε αυτή πίσω και επεισόδια ξέσπασαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Οι περισσότεροι παρομοίασαν την κατάσταση με το δικτατορικό καθεστώς του 1967-1974, όπου παρόμοια μέτρα είχαν επιβληθεί.
Τι πραγματικά είναι η απαγόρευση κυκλοφορίας;
Η απαγόρευση κυκλοφορίας μπορεί να είναι απόρροια αρκετών παραγόντων, κοινωνικοπολιτικών, περιβαλλοντικών ή γενικής ασφάλειας. Η επιβολή της αποσκοπεί κυρίως στον κατευνασμό κάποιας αναταραχής ή στην προστασία των πολιτών από κάποια απειλή. Τα εμπλεκόμενα μέρη τέτοιας απόφασης είναι η κυβέρνηση της εκάστοτε χώρας, χωρίς αυτό να αποκλείει και τη συμμετοχή του στρατού ή των δημοσίων αρχών. Πολλές φορές, απαγόρευση τέθηκε και σε πληγείσες περιοχές από φυσικές καταστροφές, όπως στη Χιλή μετά το μεγάλο σεισμό του 2010. Επίσης, κάποιες χώρες επιβάλλουν απαγόρευση για συγκεκριμένες ώρες σε ανήλικα παιδιά ως μέρος της νομοθεσίας τους. Ας ρίξουμε, επομένως, λίγο φως στην άγνωστη ιστορία των “απαγορεύσεων κυκλοφορίας” που έχουν επιβληθεί κατά καιρούς, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο.
Ηνωμένες Πολιτείες, 1942
Στις 19 Φεβρουαρίου 1942, ενώ ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος θερίζει κάθε χώρα, ο Αντιστράτηγος John L. DeWitt διατάζει δεκάωρη απαγόρευση κυκλοφορίας. Ωστόσο, δεν εκτείνεται σε όλο τον αμερικάνικο λαό. Ο περιορισμός απευθύνεται σε πολίτες ιαπωνικής, γερμανικής ή ιταλικής καταγωγής. Η παράλογη αιτιολογία ήταν πως «ο πόλεμος απαιτεί κάθε δυνατή προστασία από κατασκόπους και σαμποτέρ έναντι της εθνικής άμυνας». Κατά τη διαταγή αυτή, οι υπάγοντες σε αυτές τις ομάδες έπρεπε να παραμένουν στο σπίτι από τις 8 μ.μ μέχρι τις 6 π.μ. Οι παραβάτες τιμωρούνταν με πρόστιμο ύψους 5000 δολαρίων.
Ηνωμένες Πολιτείες, 1945
Λίγο πριν τη λήξη του πολέμου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιβάλλει μέτρα απαγόρευσης. Με σκοπό να «εξοικονομήσουν καύσιμα για αυτούς που μάχονταν στο μέτωπο», ορίστηκαν τα μεσάνυχτα ως ώρα κλεισίματος σε κέντρα διασκέδασης. Aυτή η διαταγή εξόργισε κάποιους πολίτες. Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, μάλιστα, μεταφέρει την ώρα κλεισίματος για την πολιτεία της Νέας Υόρκης στη μία μετά τα μεσάνυχτα. Η άρση της απαγόρευσης πραγματοποιείται με το τέλος του πολέμου.
Αίγυπτος, 2011
Χειμώνας του 2011. Ο λαός της Αιγύπτου ζητά με ένθερμες διαδηλώσεις την καθαίρεση του επί τριακονταετίας προέδρου Husni Mubarak. Οι εξεγέρσεις κορυφώνονται σε Κάιρο, Αλεξάνδρεια και Σουέζ. Ο πρόεδρος επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας μαζί με την βοήθεια της αστυνομίας. Ο λαός παρακαλεί τις στρατιωτικές δυνάμεις να σταθεί δίπλα του. Η κυβέρνηση καταστέλλει κάθε μορφή τηλεπικοινωνίας και διαδικτύου ώστε να αποφευχθούν οι προσχεδιασμένες πορείες. Μετά από αιματηρές συγκρούσεις και εκατοντάδες νεκρούς, στις 11 Φεβρουαρίου 2011, ο Mubarak παραιτείται.
Ισλανδία
Στην βορειότερη χώρα της Ευρώπης η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν είναι πρωτοφανές μέτρο λόγω της πανδημίας. Η Ισλανδία έχει εδραιώσει απαγόρευση κυκλοφορίας για τους ανήλικους πολίτες της. Συγκεκριμένα, από την 1η Σεπτεμβρίου μέχρι την 1η Μαΐου κάθε έτους, ανήλικοι μέχρι 12 ετών επιβάλλεται να μείνουν σπίτι από τις 8 μ.μ. Για ηλικίες από 13-16 το όριο εκτείνεται μέχρι τις 10 μ.μ. Εξαιρέσεις γίνονται μόνο σε περιπτώσεις σχολικής διοργάνωσης ή όταν συνοδεύονται από ενήλικες. Το καλοκαίρι, η απαγόρευση κυκλοφορίας των παιδιών αρχίζει δύο ώρες μετά τα χειμερινά ωράρια απαγόρευσης.
Ελλάδα, 1967
Τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967 καταλύεται το δημοκρατικό πολίτευμα με πραξικόπημα. Επιβάλλεται στρατιωτικός νόμος που απαγορεύει δραστηριότητες λογοκρισίας και ελευθερίας βούλησης. Η απαγόρευση κυκλοφορίας, συναθροίσεων σε κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους και το κλείσιμο των σχολείων είναι λίγα από αυτά. Οι πολίτες γίνονται έρμαια προπαγάνδας, στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου. Γείτονες ενάντια στους γείτονες, αδερφός ενάντια σε αδερφό. Μετά από οργανωμένες αντιστασιακές πράξεις και την κατάληψη του Πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου 1973, το καθεστώς τρομοκρατίας που έχει επισκιάσει τη χώρα ανατρέπεται με την τούρκικη εισβολή στα κυπριακά εδάφη.
Ελλάδα, η πραγματικότητα του 2020
Αναμφίβολα, η «χουντική» περίοδος παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τη σημερινή πραγματικότητα. Η μεν πηγάζει από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, η δε από ανάγκη για υγειονομική προστασία. Όσοι έχουν ζήσει την πρώτη περίοδο, φοβούνται πως διανύουμε μια δεύτερη ακόμα πιο σκληρή. Μία τέτοια δυσμενής εποχή, ωστόσο, δεν είναι σημαντικό απλά να “περάσει”. Το σημαντικό είναι εμείς να μείνουμε αυτοί που είμαστε. Οι αξίες μας διαστρεβλώνονται, η ηθική μας δοκιμάζεται, τα “πιστεύω” μας συσκοτίζονται. Η πανδημία θα περάσει. Η ζωή μας δεν πρέπει να “νοσήσει”.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό
Icelandic child curfew laws- how late can my child stay out? (29/10/2015), ανακτήθηκε από icelandmonitor.mbl.is
Egypt protests: Hosni Mubarak orders army to enforce curfew (29/01/2011), ανακτήθηκε από theguardian.com
Διεθνής Αμνηστία: Η απαγόρευση των συναθροίσεων παραβιάζει τις υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα (17/11/2020), ανακτήθηκε από lifo.gr
10 Times Curfews Were Imposed on NYC from 1638 to 2020 (6/02/2020) ανακτήθηκε από untappedcities.com
