
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας μας προειδοποιεί να μένουμε σπίτι. Τι γίνεται, όμως, όταν το σπίτι δεν είναι ασφαλές για όλους/ όλες; Τι γίνεται όταν το “μένουμε σπίτι” σημαίνει να παραμείνουμε εγκλεισμένοι/ες με το άτομο που θέλουμε να αποφύγουμε; Για τις γυναίκες- θύματα έμφυλης βίας από τους ερωτικούς τους συντρόφους το “μένουμε σπίτι” δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής Και Ισότητας Φύλων σε ανακοίνωσή της προειδοποιεί ότι σε καιρούς κρίσης, όπως είναι κι αυτή η υγειονομική κρίση που περνάμε, είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν τα περιστατικά έμφυλης βίας. Η ενδοοικογενειακή βία είναι εύκολο να ενταθεί ή και να εμφανιστεί, όταν οι γυναίκες περιορίζονται στο σπίτι τους με έναν κακοποιητικό σύντροφο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αύξηση κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας παγκοσμίως: Ας μιλήσουμε με νούμερα
Σε πολλές χώρες, οι οποίες έχουν εφαρμόσει αυστηρά μέτρα καραντίνας, έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες και οι αναφορές για ενδοοικογενειακή βία, καθώς και γυναικοκτονίες, ενώ σε κάποιες άλλες παρατηρείται μείωση των καταγγελιών, καθώς η “αναγκαστική συγκατοίκηση” με τον δράστη εμποδίζει την έκκληση για βοήθεια. Στην Γαλλία από την πρώτη εβδομάδα της καραντίνας παρατηρήθηκε αύξηση των καταγγελιών κατά 32%. Στην Ισπανία τις δύο πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου η τηλεφωνική αναζήτηση βοήθειας αυξήθηκε κατά 12,4% σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα της προηγούμενης χρονιάς. Η Ισπανία σημειώνει, επίσης, 11 γυναικοκτονίες, ενώ η τηλεφωνική επικοινωνία με γραμμές υποστήριξης έχει αυξηθεί κατά 270%. Στην Αγγλία μέσα σε ένα μόλις σαββατοκύριακο αυξήθηκαν κατά 65% οι κλήσεις προς την Εθνική Γραμμή Βοήθειας, ενώ στην Αργεντινή το πρώτο δεκαήμερο της καραντίνας σημειώθηκαν 12 γυναικοκτονίες και 8 απόπειρες, αλλά παρατηρήθηκε μείωση των καταγγελιών για έμφυλη βία κατά 70%. Στη Χουμπέι της Κίνας, επίκεντρο της επιδημίας του κορωνοϊού, μέσα στον Φεβρουάριο οι καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία τριπλασιάστηκαν. Στη γειτονική Ιταλία, ωστόσο, τις πρώτες 22 μέρες της καραντίνας μειώθηκαν οι καταγγελίες, σύμφωνα με την ιταλική αστυνομία, κατά το ήμισυ. Η είδηση της δολοφονίας, όμως, της 27χρονης φοιτήτριας από τον σύντροφό της στην Σικελία τάραξε τα νερά, όπως είναι άλλωστε γνωστό. Στη χώρα μας, από την έναρξη των περιοριστικών μέτρων έχουν σημειωθεί 3 γυναικοκτονίες. Αυτές οι μετρήσεις, ωστόσο, είναι ένα μόνο μέρος της αλήθειας, καθώς πολλές γυναίκες αδυνατούν να ζητήσουν βοήθεια ή να καταγγείλουν την έμφυλη βία, αφού ο δράστης, ο σύντροφός τους, βρίσκεται συνεχώς στο σπίτι μαζί τους, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να υποφέρουν σιωπηρά.
Δεν είναι, βέβαια, μόνο οι γυναίκες αποδέκτες της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και τα παιδιά. Ένα στα δύο παιδιά έχει υποστεί κάποια μορφή σωματικής βίας τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του, ενώ ένα στα πέντε έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση, με τις περισσότερες περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης να μην έχουν καταγγελθεί.

Γιατί αυξάνονται τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας στην περίοδο της καραντίνας;
Ο Δρ. Τσίτσας Γεώργιος, συμβουλευτικός ψυχολόγος και μέλος του Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου μίλησε για την ενδοοικογενειακή βία στη διαδικτυακή εκπομπή του Δικτύου Νέων Ηπείρου, Epirus Youth Netalks. Σύμφωνα με τον κύριο Τσίτσα, οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν κάποιον σε εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς εντός του οικογενειακού πλαισίου είναι η οικονομική δυσπραγία, η “κανονικοποίηση” της βίας από την ίδια την κοινωνία που τροφοδοτείται από τα εγκαθιδρυμένα κοινωνικά πρότυπα και αντιλήψεις (π.χ. ρόλος άντρα), η έκθεση κατά την παιδική ηλικία σε κακοποιητικές εμπειρίες, η κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών και αλκοόλ, καθώς και η μη αυστηρή και ξεκάθαρη νομοθεσία. Επιπλέον, στην εποχή της κρίσης του κορωνοϊού, η οποία είναι από μόνη της μία αγχωτική και αβέβαιη κατάσταση, η αύξηση του στρες είναι αναμενόμενη, με αποτέλεσμα πολλές φορές να δημιουργούνται εντάσεις, οι οποίες συχνά εξελίσσονται σε βία. Ο εγκλεισμός μας φέρνει αντιμέτωπους με τα προβλήματα που ήδη υπάρχουν σε μία σχέση, αλλά δεν έχουν επικοινωνηθεί ή καλύπτονταν από την εργασιακή και κοινωνική ζωή.
Συνθηματικός κωδικός “Μάσκα-19” και φαρμακεία
Η Γαλλία ξεκίνησε μία σημαντική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας. Επειδή οι γυναίκες φοβούνται να καταγγείλουν τους συντρόφους τους μέσω τηλεφώνου, προτρέπονται να απευθύνονται στα φαρμακεία για να καταγγείλουν την κακοποίησή τους. Οι γυναίκες μπορούν να ειδοποιήσουν τον/την φαρμακοποιό με τη συνθηματική φράση “Μάσκα- 19” και ο/η φαρμακοποιός αναλαμβάνει να ειδοποιήσει την αστυνομία. Παρόμοια πρωτοβουλία έχει ξεκινήσει και η Ισπανία. Η Γαλλία έχει λάβει και άλλα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Διέθεσε 1,1 εκατ. ευρώ για την οικονομική στήριξη δομών και οργανισμών που βοηθούν κακοποιημένες γυναίκες. Το γαλλικό κράτος, επιπλέον, μίσθωσε ξενοδοχεία για την φιλοξενία θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Αντίστοιχα μέτρα λαμβάνουν κι άλλες χώρες. Η Ελλάδα, παρά τη σημείωση τριών γυναικοκτονιών μέχρι στιγμής, δεν έχει λάβει κανένα μέτρο, κάτι το οποίο είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Η φεμινιστική συλλογικότητα “Καμία Ανοχή”, με σύνθημα “Το σπίτι δεν είναι καταφύγιο για όλες”, έχει ξεκινήσει μία εκστρατεία συλλογής υπογραφών για τη στήριξη των επιζωσών έμφυλης βίας, απαιτώντας αύξηση της χρηματοδότησης για δράσεις κατά τις έμφυλης βίας, καθώς και τη λειτουργία περισσότερων συμβουλευτικών δομών.
Πώς μπορούμε να προστετευτούμε από την ενδοοικογενειακή βία;
Αυτό που επισημαίνουν οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι η ύπαρξη “προσωπικού χώρου” για το κάθε μέλος της οικογένειας, γεγονός που δεν απομακρύνει, όπως συχνά πολλοί πιστεύουν, αλλά ενώνει περισσότερο τα άτομα, όπως δηλώνει κι ο συμβουλευτικός ψυχολόγος, κύριος Τσίτσας. Η ύπαρξη “προσωπικού χώρου” μας βοηθάει να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και να ασχοληθούμε με ό,τι μας ευχαριστεί, με αποτέλεσμα να μη μεταφέρουμε τα προβλήματά μας και τις ανασφάλειές μας στους άλλους, δημιουργώντας εντάσεις. Η κατανόηση των πιθανών συναισθημάτων που βιώνουν οι άλλοι, καθώς και η εγκαθίδρυση μιας ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ του ζευγαριού, αλλά και των γονέων με τα παιδιά, κρίνονται απαραίτητα.
Το “μένουμε σπίτι” δε σημαίνει ότι σιωπάμε, αλλά αναλαμβάνουμε δράση! Αν γνωρίζουμε κάποιο περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, είτε είμαστε εμείς οι ίδιοι θύμα, το καταγγέλλουμε ή απευθυνόμαστε σε κάποια γραμμή στήριξης. Πέρα από την ατομική ευθύνη του καθένα, ο κρατικός μηχανισμός είναι αυτός που πρέπει να ενεργοποιηθεί άμεσα και να λάβει μέτρα προστασίας για τα επιζώντα άτομα ενδοοικογενειακής βίας.
Γραμμές και Σημεία Αναφοράς της Ενδοοικογενειακής βίας:
- Στο 197 (24ωρη γραμμή Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης)
- Στον Συνήγορο του Πολίτη – Συνήγορο του Παιδιού, τηλ.: 213 1306744, 213 1306710, 213 1306703 (γραμματεία)
- Στην 24ωρη Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας 1107 του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης
- Στη γραμμή 11525 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί», Δευτέρα έως Παρασκευή 9:00-21:00
- Στην 24ωρη Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά 1056 του Συλλόγου «Χαμόγελο του Παιδιού»
- Στη Γραμμή SOS 15900, υπηρεσία εθνικής εμβέλειας, που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες θύματα βίας ή σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άμεσα με έναν φορέα αντιμετώπισης της έμφυλης βίας. Υπάρχει δυνατότητα και ηλεκτρονικής επικοινωνίας στο email sos15900@isotita.gr
- Στη γραμμή 10306, που ξεκίνησε το Υπουργείο Υγείας και οργανώνεται υπό τις επιστημονικές κατευθύνσεις και την εποπτεία της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών».
- Στις εισαγγελικές αρχές, ή στο τοπικό αστυνομικό τμήμα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Κορωνοϊός: Ο εγκλεισμός εντείνει την ενδοοικογενειακή βία – Θύματα στην Ελλάδα, ανάκτηση από lifo.gr
Η ενδοοικογενειακή βία έχει ανοσία στον κορωνοϊό, ανάκτηση από athensvoice.gr
Κορωνοϊός: Οι γυναίκες καταγγέλλουν συνθηματικά την ενδοοικογενειακή βία στα φαρμακεία, ανάκτηση από cnn.gr
Περίοδοι κρίσης και ενδοοικογενειακή βία, ανάκτηση από isotita.gr
Epirus Youth Netalk #1, ανάκτηση από facebook.com/epirusyouthnetwork/
#Home is not safe for all, ανάκτηση από facebook.com/KamiaAnohi/