Η Λαίδη Τζέιν Γκρέι (Jane Gray), γνωστή και ως Λαίδη Τζέιν Ντάντλεϊ, υπήρξε η πιο βραχύχρονη βασίλισσα στην ιστορία της Αγγλίας καθώς κυβέρνησε μόλις για εννέα ημέρες. Ανέλαβε την εξουσία στην τρυφερή ηλικία των 17 ετών αλλά πολύ σύντομα καθαιρέθηκε και εκτελέστηκε.
Παιδικά χρόνια
Ήταν κόρη του Χένρι Γκρέι (δούκας του Σάφολκ) και της Φράνσις Μπράντον (ξαδέρφη του Εδουάρδου Στ’ της Αγγλίας) και γεννήθηκε το 1537. Υπήρξε χαρισματικό παιδί, με έφεση στα γράμματα και τις ξένες γλώσσες (γνώριζε ελληνικά, λατινικά, εβραϊκά και ιταλικά). Οι γονείς της είχαν φροντίσει επιμελώς την μόρφωση της έτσι ώστε να κάνει έναν επιτυχημένο γάμο στο μέλλον. Μεγαλώνοντας η Τζέιν εξελίχθηκε σε έξυπνη γυναίκα και αφοσιωμένη Προτεστάντισσα. Το 1547 η Τζέιν στάλθηκε να ζήσει στο σπίτι του θείου του Εδουάρδου ΣΤ ́, Τόμας Σέυμουρ, ο οποίος είχε παντρευτεί τη χήρα του Ερρίκου Η΄, Αικατερίνη Παρ. Η Τζέιν έζησε με το ζευγάρι στο κάστρο Sudeley στο Gloucestershire ως βοηθός της Αικατερίνης μέχρι που αυτή πέθανε στη γέννα τον Σεπτέμβριο του 1548. Μετά τη σύλληψη του Σέυμουρ για προδοσία, η Τζέιν επέστρεψε στο Bradgate και συνέχισε τις σπουδές της.
Τον Μάιο του 1553, σε ηλικία 16 ετών, παντρεύτηκε τον Λόρδο Γκίλφορντ Ντάντλεϊ, τον νεότερο γιο του πρωθυπουργού του Εδουάρδου ΣΤ΄, του Τζον Ντάντλεϋ, 1ου Δούκα του Νορθάμπερλαντ. Τον Ιούνιο του 1553 ο Εδουάρδος ΣΤ΄ συνέταξε τη διαθήκη του, ορίζοντας την Τζέιν και τους άρρενες απογόνους της ως διαδόχους τού Στέμματος, παρακάμπτοντας τον τρίτο νόμο περί διαδοχής, εν μέρει επειδή η ετεροθαλής αδελφή του Μαρία Τυδώρ ήταν Καθολική, ενώ η Τζέιν ήταν αφοσιωμένη Προτεστάντισσα και θα υποστήριζε την αναμορφωμένη Εκκλησία της Αγγλίας.
Ο Εδουάρδος ΣΤ΄, στην απόφαση του αυτή είχε επηρεαστεί πολύ από τον Τζον Ντάντλεϋ ο οποίος ήθελε να ανεβάσει τη νύφη του στον θρόνο. Έτσι άσκησε πιέσεις και στον βασιλιά και στο Κοινοβούλιο, αφαιρώντας από τη Μαρία τη δυνατότητα διαδοχής.
Διαδοχή
Μετά το θάνατο του Εδουάρδου ΣΤ΄, η Τζέην έγινε βασίλισσα στις 10 Ιουλίου 1553 και ανέμενε τη στέψη της στον Πύργο του Λονδίνου. Τα νέα για την άνοδο της στο θρόνο τα δέχτηκε απρόθυμα. Θεωρούσε πως δεν ήταν ικανή για αυτόν τον ρόλο.
Η νέα βασίλισσα φαινόταν αρκετά ανήσυχη. Έκανε και κάποιες ενέργειες που προκάλεσαν την οργή των γύρω της. Σε κάποια στιγμή απελπισίας, η Τζέιν αρνήθηκε να επιτρέψει στον Γκίλφορντ να στεφθεί βασιλικός σύζυγος χωρίς έγκριση από το Κοινοβούλιο. Αυτό όπως ήταν αναμενόμενο εξόργισε τον πεθερό της, τον Δούκα του Νορθάμπερλαντ.
Ωστόσο, η στέψη της δεν έγινε δεκτή από όλους. Συνάντησε σθεναρή αντίσταση τόσο από την ίδια τη Μαρία Τυδώρ όσο και από το Κοινοβούλιο, που επικαλούνταν τον Νόμο της Διαδοχής του 1544, ο οποίος ανέφερε σαφώς ότι η Μαρία θα έπρεπε να είναι βασίλισσα. Η δημοφιλία της Τζέιν Γκρέι άρχισε να φθίνει. Με την αντιπολίτευση να αυξάνεται εναντίον της, πολλοί από τους υποστηρικτές της την εγκατέλειψαν γρήγορα, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα της, ο οποίος μάταια προσπάθησε να σώσει τον εαυτό του υποστηρίζοντας τη Μαρία ως βασίλισσα.
Φυλάκιση και εκτέλεση
Η Μαρία Τυδώρ δεν έχασε χρόνο. Έστειλε στρατό στο Λονδίνο για να εκθρονίσει την Τζέιν. Αν και ο δούκας προσπάθησε αρχικά να συγκεντρώσει στρατό για λογαριασμό της, το βασιλικό συμβούλιο της Τζέιν σύντομα διαλύθηκε, αφήνοντας την έφηβη βασίλισσα και τους υπόλοιπους υποστηρικτές της ουσιαστικά φυλακισμένους μέσα στον Πύργο του Λονδίνου. Παράλληλα, ο δήμαρχος του Λονδίνου ανακήρυξε τη Μαρία βασίλισσα.
Στον πύργο την επισκέφτηκε ο πατέρας της ο οποίος την έπεισε να παραιτηθεί. Δεν δυσκολεύτηκε πολύ καθώς η Τζέιν ήταν πολύ πρόθυμη να αφήσει τον θρόνο. Η Μαρία κατευθύνθηκε στο Λονδίνο για να αναλάβει το θρόνο ενώ ο δούκας του Νορθάμπερλαντ συνελήφθη και μεταφέρθηκε πίσω στον πύργο, όπου φυλακίστηκε μαζί με τον Γκίλφορντ και τους άλλους γιους του. Αποκεφαλίστηκε για προδοσία λίγο αργότερα, παρά το γεγονός ότι προσηλυτίστηκε βιαστικά στον καθολικισμό σε μια προσπάθεια του να κερδίσει την εύνοια της Μαρίας.
Η Τζέιν προσπάθησε να παρακαλέσει την Μαρία να της χαρίσει τη ζωή καθώς άλλοι είχαν αποφασίσει για την άνοδο της στον θρόνο. Της είχε στείλει μάλιστα και επιστολή στην οποία ζητούσε συγνώμη για την ενθρόνιση της. Η Μαρία φάνηκε να πείθεται αλλά όχι για πολύ. Αιτία ήταν ο ίδιος ο πατέρας της Τζέιν, Χένρι Γκρέι που συμμετείχε στην εξέγερση του Σερ Τόμας Γουάιατ εναντίον του γάμου της Μαρίας με τον Φίλιππο Β΄της Ισπανίας. Δεν είχε βοηθήσει και το γεγονός ότι η Τζέιν καταδίκασε την επαναφορά της Καθολικής Λειτουργίας από τη Μαρία στην Εκκλησία. Όταν οι δυνάμεις της Μαρίας κατέστειλαν την εξέγερση, αποφάσισε ότι ήταν καλύτερο να εξαλείψει όλους τους πολιτικούς αντιπάλους. Έτσι η Μαρία καταδίκασε την Τζέιν και τον Γκίλφορντ σε θάνατο δια αποκεφαλισμού για προδοσία.
Στις 12 Φεβρουαρίου του 1554, η Τζέιν εκτελέστηκε λίγο μετά τον σύζυγο της ενώπιον πολλών ανθρώπων, αφού πρώτα προσευχήθηκε και παραδέχτηκε την ενοχή της ότι ανέβηκε στον θρόνο παράνομα. Η ιστορία της “εννιαήμερης” βασίλισσας που υπήρξε θύμα των περιστάσεων, άγγιξε τις καρδιές των ανθρώπων με το πέρασμα των χρόνων. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η ιστορία της έχει πάρει θρυλικές διαστάσεις στη λαϊκή κουλτούρα, μέσα από ρομαντικές βιογραφίες, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, πίνακες ζωγραφικής και ταινίες.
Πηγές:
Βιογραφικά στοιχεία: Ανακτήθηκε από: www.biography.com (Τελευταία πρόσβαση στις 21-4-2025)
Λαίδη Τζέιν Γκρέι: Ανακτήθηκε από: www.nationalgeographic.com (Τελευταία πρόσβαση στις 21-4-2025)
