Η Ιαπωνία είναι μία χώρα με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και πολιτισμό. Πέρα από αυτά τα δύο, εξίσου ενδιαφέρουσες πλευρές της ιαπωνικής ταυτότητας είναι η λαογραφία και η εθνογραφία του ιαπωνικού λαού. Μπορεί η χώρα να είναι σήμερα σχετικά ομοιογενής, δηλαδή να κατοικείται ως επί το πλείστον από ανθρώπους που δηλώνουν εθνικά Ιάπωνες και μιλάνε την ιαπωνική γλώσσα, ωστόσο αυτό δε σημαίνει πως στα σχετικά απομακρυσμένα αυτά νησιά, δεν υπήρχαν άλλες εθνοτικές ομάδες. Η περίπτωση του λαού των Αϊνού, αποτελεί το λαμπρότερο παράδειγμα μειονοτικού λαού στην ιαπωνική γη.
Οι Αϊνού έχουν μία πολυτάραχη πορεία μέσα στο ρου της ιστορίας. Η προέλευση και η καταγωγή τους είναι ένα ζήτημα αρκετά σκοτεινό και γεννά πολλά ερωτήματα και αμφισβητήσεις. Κάποιοι μελετητές διατείνονται πως οι Αϊνού είναι απόγονοι ενός γηγενούς πληθυσμού που διασκορπίστηκε κάποτε σε μεγάλες εκτάσεις της βόρειας Ασίας. Η περιοχή που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το όνομά τους στην Ιαπωνία είναι το νησί Χοκάιντο, στα βόρεια της χώρας, το οποίο μάλιστα αποκαλούν “Ainu Moshiri”, δηλαδή “Η Γη των Αϊνού”. Παλαιότερα βέβαια, μπορούσε κανείς να συναντήσει τους Αϊνού σε όλα τα ιαπωνικά νησιά. Ειδικότερα, ζούσαν στα νότια του νησιού, όπου κυνηγούσαν, ψάρευαν και έβοσκαν τα κοπάδια τους, όπως συνηθίζουν να κάνουν γενικά οι γηγενείς πληθυσμοί που δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη πρόσβαση στην τεχνολογία. Μετά τη μεταρρύθμιση Μεϊτζί όμως, πάρα πολλοί Ιάπωνες άρχισαν να μετοικίζουν στο Χοκάιντο, αφού η Ιαπωνία είχε αρχίσει να ακολουθεί μία πολιτική εποικισμού στο νησί.
Ήδη από την πρώτη στιγμή που άνθρωποι από την ενδοχώρα της Ιαπωνίας, ξεκίνησαν οι πολιτικές διάκρισης σε βάρος των γηγενών Αϊνού. Για διάφορους λόγους, ιάπωνες ψευδοεπιστήμονες είχαν εμμονή με τη χαρακτηριστική τριχοφυΐα των Αϊνού (η οποία δε συναντάται ιδιαίτερα στους Ιάπωνες, στους Κορεάτες ή στους Κινέζους) και διατυμπάνιζαν μία εξωφρενική αντίληψη, ότι οι Αϊνού έρχονταν σε επαφή με ζώα και γι’ αυτό γεννούσαν δασύτριχα παιδιά. Οι Αϊνού αναγκάστηκαν να μετακινηθούν από τα παράλια του νησιού στην ενδοχώρα και έτσι εκτοπίστηκαν από τις παραδοσιακές τους θέσεις αλλά έχασαν ταυτόχρονα και το προνόμιο να ψαρεύουν, αναγκασμένοι έτσι να στραφούν στη γεωργία και το κυνήγι. Σταδιακά, τους επιβλήθηκε η ιαπωνική γλώσσα έναντι της ντόπιας αϊνού και η υιοθέτηση των εθίμων των Ιαπώνων, αλλά και των ονομάτων τους. Εξαιτίας του κινδύνου να στιγματιστούν, πολλοί Αϊνού έκρυβαν την ταυτότητά τους.
Οι Αϊνού είχαν τις δικές τους παραδοσιακές στολές και ρούχα και η παραδοσιακή τους θρησκεία ήταν ο ανιμισμός, η πεποίθηση ότι κάθε πράγμα σε αυτό τον τόπο έχει τη δική του ψυχή και υπόσταση. Αν και όπως προείπαμε, το κυνήγι και το ψάρεμα ήταν οι τομείς ενασχόλησης στους οποίους ειδικεύονταν περισσότερο, εντούτοις πολλοί ασχολούνταν με τη γεωργία αλλά με ένα συγκεκριμένο τρόπο: χρησιμοποιούσαν κάποια χωράφια για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και μετά τα εγκατέλειπαν, για να μην επιβαρύνουν περισσότερο το χώμα και το έδαφος. Το κατεξοχήν παραδοσιακό τους έθιμο, το οποίο περιορίστηκε σημαντικά μετά την απορρόφησή τους από τους Ιάπωνες, ήταν το κυνήγι και η αιχμαλώτιση ενός κουταβιού αρκούδας, το οποίο αργότερα αναθρεφόταν μαζί με τα παιδιά της οικογένειας και θυσιαζόταν σε προκαθορισμένο χρόνο. Οι Αϊνού θεωρούσαν πως το πνεύμα της αρκούδας θα διασφάλιζε την καλή ζωή και την υγεία της κοινότητάς τους.
Κατά τον 20ο αιώνα, όταν και η τριβή των Αϊνού με τους Ιάπωνες έφτασε σε ένα νέο, πολύ μεγάλο επίπεδο, εμφανίστηκαν ακτιβιστές και διάφορες οργανώσεις που ζητούσαν την αναγνώριση των δικαιωμάτων των Αϊνού αλλά και του ίδιου του λαού αυτού ως μειονότητας. Αυτό το κίνημα κορυφώθηκε προς τα τέλη του αιώνα. Το 1994, εξελέγη ο πρώτος βουλευτής από την κοινότητα των Αϊνού, ο Kayano Shigeru. Τα επόμενα χρόνια, πέρασε σημαντικός αριθμός νόμων που αφορούσαν τους Αϊνού και το 2008, η κυβέρνηση της Ιαπωνίας αναγνώρισε τους Αϊνού ως εθνική μειονότητα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Japan’s forgotten indigenous people. Ανακτήθηκε από http://www.bbc.com/travel/story/20200519-japans-forgotten-indigenous-people
Ainu | Definition, Culture & Language. Ανακτήθηκε από https://www.britannica.com/topic/Ainu
