Μια από τις πιο αινιγματικές μορφές της νεώτερης ιστορίας, ο Γκριγκόρι Γιεφίμοβιτς Ρασπούτιν, «μοναχός», υπνωτιστής, θεραπευτής, αυλικός, σύμβουλος των Τσάρων και προσωπικός φίλος της τσαρίνας Αλεξάνδρας, σίγουρα δεν άφησε τους ιστορικούς αδιάφορους προς το πρόσωπό του.
Γεννημένος το 1869 στο χωριό Ποκρόβσκογιε, φύσει ανήσυχος και χωρίς να γνωρίζει καθόλου γράμματα, παντρεύεται, αποκτά 3 παιδιά, και στην ηλικία των 19 δοκιμάζει ανεπιτυχώς την τύχη του στον μοναχισμό με αποκρυφιστικές μεθόδους. Ένα χρόνο αργότερα αρχίζει μια τεράστια περιπλάνηση η οποία τον οδηγεί το 1904 στη Μόσχα όπου και φιλοξενείται στο διαμέρισμα ενός αρχιεπισκόπου, εντυπωσιασμένου από την μνήμη και την ενόρασή του. Οι περίεργες ικανότητες του τον καθιστούν όλο και περισσότερο δημοφιλή και σύντομα εντάσσεται στους υψηλούς κύκλους της Ρωσικής αυλής, καθώς ο μυστικισμός εκείνη την εποχή είναι η αγαπημένη ασχολία ευγενών και αυλικών.
Τον Απρίλιο του 1907 ο “περίεργος μοναχός” με το -μεταξύ άλλων- εξαιρετικό χάρισμα ομιλίας και το καθηλωτικό βλέμμα του κλήθηκε από την τσαρική οικογένεια να προσφέρει τη θεραπεία στον άρρωστο διάδοχο του θρόνου και γιο τους Αλεξέυ, εκεί που οι γιατροί αδυνατούσαν να συνεισφέρουν οποιαδήποτε βοήθεια. Από τότε κερδίζει την εύνοια του θρόνου ως θεραπευτής και αποκρυφιστής. Η τσαρίνα Αλεξάνδρα τρέφει μια εξαιρετική αδυναμία στον θεραπευτή του γιου της, ενώ η άρχουσα τάξη αρχίζει να ζηλεύει τα βασιλικά προνόμια που απολαμβάνει αυτός ο “τσαρλατάνος”.
Από το 1910 και έπειτα, η αποδοκιμασία της κοινής γνώμης για το πρόσωπο του γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Η τσαρίνα Αλεξάνδρα έκανε σαφές ότι την δυσαρεστούσε όποιος τολμούσε να αμφισβητήσει τον Ρασπούτιν δημόσια. Το τσαρικό ζεύγος τον αποκαλούσε “φίλο” τους και “άγιο άνθρωπο”. Σύντομα ο Ρασπούτιν έγινε καθοδηγητής, υποκινητής των πολιτικών επιλογών του παλατιού και, ως εκ τούτου, όλης της Ρωσίας.
Έπειτα από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του, ο Ρασπούτιν, μέσω της εξαιρετικής επιρροής που ασκούσε στην Τσαρίνα, γίνεται το απόλυτο όργανο λήψης αποφάσεων για τα σημαντικότερα θέματα της αυτοκρατορίας. Εμπλέκεται σε όλες τις ίντριγκες και τις ραδιουργίες του παλατιού, και καθώς δεν είναι δημοφιλής στους υψηλούς κύκλους, ο πιο ραδιούργος άνθρωπος της Ρωσίας θα γίνει ακούσια ο ίδιος θύμα μιας ραδιουργίας που θα οδηγήσει στο θάνατό του.
Το βράδυ της 16 Δεκεμβρίου του 1916, ο Ρασπούτιν είναι προσκεκλημένος στο παλάτι των Γιουσούποφ, όπου και έχει προσχεδιαστεί η δολοφονία του, από παλιούς και νέους εχθρούς του, πρόσωπα της άρχουσας τάξης. Το αρχικό σχέδιο ήταν να τον δηλητηριάσουν με ποτό και βουτήματα στα οποία είχαν ρίξει μεγάλες ποσότητες κυανίου. Όταν οι συνωμότες είδαν έντρομοι ότι για κάποιο ανεξήγητο λόγο το κυάνιο δεν επέδρασε πάνω στον Ρασπούτιν, τον πυροβόλησαν με ένα περίστροφο, και καθώς προσπάθησε να ξεφύγει διαμέσου της αυλής, τον ξαναπυροβόλησαν στο νεφρό και την σπονδυλική στήλη. Είκοσι λεπτά αργότερα, όταν το φαινομενικά νεκρό πτώμα προσπάθησε να κινηθεί, η τελευταία σφαίρα του Γιουσούποφ τον βρήκε στο κεφάλι. Το πτώμα του κατέληξε στον παγωμένο Νέβα. Οι έρευνες που ξεκίνησαν αμέσως μετά τη δολοφονία του δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.
Σε λιγότερο από δύο μήνες η ρώσικη αυτοκρατορία θα κατέρρεε και στους δρόμους της θα ξεσπούσε η επανάσταση. Η αινιγματική μορφή του Ρασπούτιν σφραγίζει, θα έλεγε κανείς, πολύ ταιριαστά το τέλος μιας εποχής, χαρακτηρισμένης για την παρακμή της.
και κάποια..περίεργα
- Μεταξύ θρύλου και γεγονότων υπάρχει και μια ακόμα πλευρά της πολύπτυχης αυτής προσωπικότητας, στην οποία εμφανίζεται ως ακόλαστος και δεινός «εραστής»πολλών κυριών, παρ’ όλο που είναι καταγεγραμμένη η συστηματική αποχή του από την καθαριότητα και το απωθητικό παρουσιαστικό του. Αυτό ήταν άλλωστε και το μεγάλο παράδοξο του Ρασπούτιν, από που αντλούσε τη σαγήνη του.
- Λόγω των επιρροών που είχε ο Ρασπούτιν από κάποιες αποκρυφιστικές χριστιανικές σέκτες, είχε αναπτύξει μια δική του προσέγγιση στην πίστη, κατά την οποία οι πιστοί έπρεπε να επιδίδονται σε σωματικές ηδονές ώστε να μπορέσουν να νιώσουν έπειτα και την άφεση των αμαρτιών. Αυτή του την προσέγγιση άλλωστε χρησιμοποιούσε και ως δικαιολογία για την δική του προσήλωση του στις σεξουαλικές απολαύσεις. Λέγεται μάλιστα ότι προκειμένου να προσελκύει πιθανές ερωμένες, διακύρηττε ότι η η σωματική επαφή μαζί του είχε εξαγνιστικά και θεραπευτικά αποτελέσματα.
- Αξιοσημείωτο είναι ότι οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες του Α’ παγκοσμίου πολέμου τον θεωρούσαν τρομερή απειλή λόγω της πολιτικής επιρροής που ασκούσε στην Τσαρίνα. Σε κάποιες πηγές μάλιστα, φαίνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο, το βράδυ της δολοφονίας του να ήταν παρών στο παλάτι του Γιουσούποβ και κάποιος Βρετανός μυστικός πράκτορας.
Βιβλιογραφία για περαιτέρω έρευνα:
-
Edward Radzinsky (2001)The Rasputin File. Anchor Books
-
Frances Welch (2014) Rasputin, a short life. Atria Books
-
Maria Aprelenko, http://russiapedia.rt.com/prominent-russians/history-and-mythology/grigory-rasputin/?gclid=CNHT7dLDhagCFRFU7AodZDWpsg
-
Cook, Andrew (2007) To Kill Rasputin: The Life and Death of Grigori Rasputin. History Press Limited.
