Αποτυχία: Μια εναλλακτική επιτυχία

27 Ιουνίου 2022

Ρώτησαν τον Διογένη, τον κυνικό, γιατί στο καλό ζητούσε ελεημοσύνη από ένα άγαλμα.
Τους κοίταξε και απάντησε :
«Μελετώ αποτυγχάνειν»

Η αποτυχία, ό,τι δηλαδή απέχει από την κρινόμενη ως επιτυχή έκβαση, δεν είναι παρά μάθημα, μια ενδεχομένως εναλλακτική επιτυχία. Πριν απ´αυτήν δεν υπάρχει γνώση.
Υπάρχει μόνο τυχαιότητα.

Επιτυχία- Αποτυχία

Η αποτυχία ταυτίζεται με το ένα άκρο μιας διαδρομής, στο άλλο άκρο της οποίας κυριαρχεί η αντίθετή της έννοια. Σε κάθε τέτοια διαδρομή μαθαίνουμε να υπολογίζουμε κυρίως τους τερματικούς σταθμούς. Η ευχαρίστηση, μέχρι την κορύφωσή της σε ευτυχία, ταυτίζεται με την νίκη. Η αποτυχία σηματοδοτεί την απογοήτευση και την δυστυχία, είναι στην ουσία μια ατευξία, δηλαδή ένας αφοπλισμός, μια ήττα.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Ο καθρέφτης

Στον γνωστό μας πια καθρέφτη, στα μάτια των γονιών μας, αντικρίζουμε για πρώτη φορά τις αντανακλάσεις κάθε μας προσπάθειας. Άλλοτε ο φόβος, κάποτε η επιφυλακτικότητα, μερικές φορές η υπερπροστασία και σχεδόν πάντα οι αυτοπροβολές τους, εμποδίζουν την λειτουργία μιας παιδικής προσπάθειας να βιωθεί σαν προπαίδεια. Οι λάθος αντιδράσεις, ακριβώς λόγω των παραπάνω, εκλαμβάνονται ως μη αποδοχή. Η μη αποδοχή, με τη σειρά της, αξιολογείται από το παιδί σαν ευθύνη του. Ο νέος άνθρωπος αισθάνεται ενοχή και οι ενοχές αποτελούν τον πυρήνα των φόβων.

Ο φόβος

Στη διάρκεια της δόμησης του Εγώ, ο καθένας μας αποκτά συνείδηση του τί σημαίνει αποτυχία. Η αρχική ατομική του αίσθηση συμπλέκεται με ό,τι θεωρεί το περιβάλλον του και η ευρύτερη κοινωνική του ομάδα ως τέτοια.
Η αξιολόγηση των ανθρώπων ακολουθεί μια κοινά αποδεκτή κλίμακα. Η επιβράβευση αφορά μόνο τα θετικά αποτελέσματα των δράσεων, ενώ σπάνια αναλύεται αυθόρμητα η πορεία του καθένα μέχρι τον τερματισμό.

Advertising

Κάθε αποτυχία λογίζεται στην ουσία σαν ένα μηδέν στην αξιολογική κλίμακα. Η αναζήτηση ευθυνών, το βάρος των επικρίσεων και στο βάθος η πιθανότητα της μη αποδοχής δημιουργούν ηττοπάθεια και φόβο. Αν έχεις αποτύχει, επαναβιώνεις αθροιστικά κάθε τέτοια προηγούμενη εμπειρία. Η απογοήτευση και η αίσθηση ανεπάρκειας δυναμιτίζουν εύκολα μια εύθραυστη προσωπικότητα .

Το μάθημα

Ο κυνικός φιλόσοφος αποκαλύπτει συνοπτικά μια μεγάλη αλήθεια: Η ζωή είναι μια σειρά από προσπάθειες που ακολουθούν το βασικό δίπολο θέσης-αντίθεσης. Τα πρώτα βήματα γίνονται πάντοτε σταθερά μετά από την εμπειρία μιας ή περισσότερων πτώσεων. Η εμπειρική γνώση αποκτιέται μέσα από απόπειρες, που τελικά γίνονται επιτυχείς σκέψεις ή επιτυχείς δράσεις. Κάθε ανθρώπινη γνώση είναι προϊόν προσπάθειας. Οι αποτυχίες είναι πολλές φορές αναπόσπαστο κομμάτι της διαδρομής ως την νίκη. Η «πτώση» είναι γνώση, αφού οδηγεί στον μελλοντικό  «αποκλεισμό» της σκέψης ή της ενέργειας που την προκάλεσε. Η γνώμη των άλλων για την δική μας προσπάθεια έχει αξία μόνο εφόσον έχει διδακτικό περιεχόμενο και σε καμμία περίπτωση σαν αξιολόγηση.

Ο στόχος

Advertising

Ένας στόχος επιτυγχάνεται εφόσον είναι κατ αρχάς επιθυμητός. Κοντολογίς, αν δεν είναι δοτός και βεβαίως αν αντανακλά συγκεκριμένες ανάγκες και εξυπηρετείται από ένα καλά σχεδιασμένο πλάνο. Χαλαρή συνδεσιμότητα με τους στόχους παράγει συνήθως ατελέσφορες προσπάθειες. Ακόμη και μια προσωρινή επιτυχία, σε βάθος χρόνου αποκαλύπτεται ως πλήρης αποτυχία, εφόσον δεν καλύπτει την βαθύτερες επιθυμίες και ανάγκες. Αν ο στόχος επιλέχτηκε με πλήρη συνειδητότητα και σε συνάφεια με τις επιθυμίες και ανάγκες, οποιοδήποτε ενδιάμεσο κώλυμα είναι μια καλή αφορμή επανελέγχου των μερικότερων προσπαθειών. Λειτουργεί εκπαιδευτικά. Η ενδεχόμενη αποτυχία, ακόμη και αν προσωρινά απογοητεύσει, είναι μια αξιόλογη ευκαιρία ψύχραιμης ανάλυσης.

Εν τέλει

Στην πραγματικότητα διανύουμε αποστάσεις της μίας και μοναδικής  διαδρομής του ανθρώπινου είδους. Αλληλένδετες αποστάσεις. Από την γέννηση ως την φυσική φθορά, από την άγνοια στην γνώση, από το ασυνείδητο στο συνειδητό και από την εξάρτηση στην ψυχική ισορροπία.
Οι αποτυχίες είναι δεδομένες, δεν σηματοδοτούν παρά μόνο κομμάτια της πορείας. Υπάρχουν δυστυχείς «επιτυχημένοι», όπως και ευτυχείς με σερί αποτυχιών πίσω τους. Η διαφορά μεταξύ τους είναι η αίσθηση των ισορροπημένων ανθρώπων ότι κάθε αποτυχία τους ήταν τελικά η εναλλακτική της επιτυχίας που κατάφεραν, ή απλά κάτι που δεν ήθελαν ποτέ πραγματικά!

 

 

 

 

Περισσότερα από τη στήλη: Ψυχολογία

Ψυχολογία

Διάγνωση σωματικής κακοποίησης παιδιού

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Διάγνωση σωματικής κακοποίησης παιδιού, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου…

Ψυχολογία

Tο πόσο κλαίει ένα βρέφος επηρεάζεται έντονα από τη γενετική

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Tο πόσο κλαίει ένα βρέφος επηρεάζεται έντονα από τη γενετική,…

Ψυχολογία

Γονεοποιημένο παιδί: η απώλεια της παιδικής ηλικίας

  Το γονεοποιημένο παιδί είναι εκείνο που, αντί να βιώσει την παιδική ηλικία του μέσα…

Ψυχολογία

Υπερπληροφόρηση και ημιμάθεια στην ψυχολογία

  Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία ραγδαία άνοδος του ενδιαφέροντος του κόσμου για την ψυχολογία,…

Ψυχολογία

Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας

Είναι οι αριστερόχειρες πιο δημιουργικοί; 100 χρόνια έρευνας λένε όχι.  Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση…

Ψυχολογία

Ψυχολογία των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων

Πώς διαμορφώνονται, γιατί επιμένουν και τι μπορούμε να κάνουμε Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα αποτελούν…

Ψυχολογία

Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης

Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης Το παρόν άρθρο, με τίτλο Απωθημένες Αναμνήσεις Σεξουαλικής Κακοποίησης, θα παρουσιάσει…