Τί λοιπόν θεωρείται υποκειμενικό, αν όχι ό,τι σκέφτεται, αντιλαμβάνεται και αισθάνεται το υποκειμένο;
Ναι, αλλά αρκεί αυτός προσδιορισμός; Είχε δίκιο ο Πλάτωνας που δίδασκε πως τα πράγματα (ως αντί-κείμενα) γεννιούνται από τις ιδέες και άρα είναι νοητικά σχήματα; Μήπως έχουν απ’ την πλευρά τους δίκιο οι φυσιοκράτες; Μήπως τα «πράγματα» υπάρχουν αντικειμενικά, ανεξάρτητα από τις αισθήσεις μας; Είτε, δηλαδή, τα αντιλαμβανόμαστε, είτε όχι; Ανεξάρτητα ακόμη και από την συναίσθησή τους; Τί, τελικά, οριοθετεί την κανονικότητα;
Υποκειμενικότητα και Σολιψισμός
Ο καθένας μας αντιλαμβάνεται τις συνισταμένες της ζωής γύρω του ενταγμένος σε ένα συγκεκριμένο γι αυτόν πλαίσιο. Συμβιώνοντας και αλληλεπιδρώντας συνεχώς στον κοινωνικό του χώρο, σε ένα κομμάτι της φύσης που προϋπάρχει και βεβαίως υφίσταται και χωρίς εμάς. Θα ήταν παράδοξο να θεωρεί κανείς ότι το περιβάλλον γύρω του υπάρχει επειδή το βλέπει και όχι το αντίθετο. Βλέπουμε τη φύση γύρω μας γιατί …υπάρχει.
Η έννοια του σολιψισμού (solus ipsus=ο εαυτός μου), αποδίδει τον υποκειμενικό ιδεαλισμό. Την παρά-έννοια (παράνοια ) σύγχυσης του «εγώ» με το «εκείνο». Κάτι δηλαδή, να λογίζεται ως υπαρκτό μόνο εφόσον συλλαμβάνεται νοητικά ή αισθητικά και αποβαίνει συν-αισθητό από το άτομο.
Η υποκειμενικότητα, σαν αποτέλεσμα του προσωπικού φίλτρου που αποκτούν οι ανθρώπινες ψυχοπνευματικές δράσεις, συγχέεται εν προκειμένω με τον υποκειμενισμό . Μια ατομική «αυθαιρεσία», που εντοπίζεται ως γενικό φιλοσοφικό θέμα, αλλά στην ουσία συνεργεί με πλήθος νοητικές και ψυχολογικές διαφοροποιήσεις.
Τα πλαίσια
Είναι κοινή παραδοχή ότι δρούμε εξατομικευμένα, σε συμφωνία με τις προσωπικές μας αλήθειες και με συνέπεια προς τον διαμορφωμένο ψυχισμό μας. Άλλωστε, γι’αυτόν τον λόγο δυο διαφορετικά άτομα πιθανότατα αντιδρούν διαφορετικά αντιμετωπίζοντας το ίδιο ακριβώς γεγονός.
Απ’την άλλη , είναι επίσης αποδεκτό το γεγονός πως κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα συμπλέκεται με το κοινωνικό περιβάλλον τέλεσής της. Με την χρονική, ιστορική στιγμή της. Τα κριτήριά μας βρίσκονται σ’ ένα πλαίσιο συγκεκριμένης εποχής, συγκεκριμένης μόρφωσης, συγκεκριμένου τύπου σχέσεων.
Σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές, ακόμη και αισθητικές αντιλήψεις που φαίνονται ακατανόητες, παράδοξες, άρρωστες ή τρομακτικές, εξηγούνται όταν ερευνηθούν. Όταν αναλυθούν με χρήση όλων των εργαλείων που θα καταστήσουν εφικτή αυτή την ανάλυση. Όσο πιο γειωμένα και άρα συναφή με την αντικειμενική εξέταση είναι τα κριτήριά μας, τόσο συναφή με την πραγματικότητα θα είναι και τα συμπεράσματά μας.
Υποκειμενικό, αντικειμενικό – φυσιολογικό, μη κανονικό
Τόσο στην ζωή μας , όσο και στους εξειδικευμένους χώρους της Ιατρικής, της Ψυχολογίας και της Ψυχανάλυσης οι όροι του υποκειμενικού και αντικειμενικού εκτείνονται περιλαμβάνοντας δύο εξίσου παρερμηνευόμενες έννοιες. Την έννοια του φυσιολογικού, την αντίθετή της έννοια του παθολογικού και κατ´επέκταση τις γενικότερες έννοιες του συμβατού και του ασύμβατου. Της κανονικότητας και της ανωμαλίας. Το σύνορο που τίθεται ανάμεσα στις αντίθετες καταστάσεις είναι λεπτό και μαχητό. Ούτε η επιστημονική στατιστική μέτρηση, ούτε η αντιστοιχία των συμπεριφορών προς τους κοινωνικούς ορισμούς και κανόνες δίνουν ασφαλείς κατατάξεις. Διαφορετικά κριτήρια, διαφορετικές κοινωνικές και πολιτισμικές ή ιστορικές συνθήκες διαμορφώνουν άλλους προσδιορισμούς.
Αντικειμενικότητα και κανονικότητα
Καθώς η κανονικότητα ορίζεται σε σχέση με τον αποδεκτό μέσο όρο συμπεριφορών και χαρακτηριστικών, η αντικειμενική οριοθέτηση μεταξύ ομαλότητας και μη κανονικότητας σχετίζεται με την εκάστοτε καθορισμένη κλίμακα. Μια συμπεριφορά μπορεί υποκειμενικά να θεωρείται κανονική, αλλά αντικειμενικά ασύμβατη προς τον ισχύοντα γενικό κανόνα ταξινόμησής της. Αποτελεί αξιοσημείωτη παρατήρηση το γεγονός ότι ένα πλήθος παραγόντων δημιουργούν κοινές, πλην λανθασμένες πεποιθήσεις στους ανθρώπους. Υπό αυτό το πρίσμα, κατηγοριοποιούνται εκδηλώσεις, συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές που προκαλούνται περισσότερο από «παθολογικά καθορισμένα» πλαίσια, παρά από μη κανονικά άτομα.
Τελικά
Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να είναι κανείς άνθρωπος, αφού οι εξελικτικές διαδικασίες του είδους μας επιλέγουν μέσα από ένα πλήθος συμπεριφορών. Όλα καθορίζονται από τις ειδικές συνθήκες και αυτές οφείλεται να εξετάζονται. Μεμονωμένα τίποτε δεν είναι απόλυτα καλό ή απόλυτα κακό. Οι περισσότερες έννοιες που χρησιμοποιούμε για να προσεγγίσουμε την πραγματικότητα, εμπεριέχουν ένα ποσοστό αοριστίας, εφόσον αποτελούν νοητικές κατασκευές. Στην ουσία η αλλαγή, το εύρος και η ποικιλία είναι πολύ πιο συνηθισμένα και άρα «φυσιολογικά» και αυτά τα χαρακτηριστικά θα έπρεπε να συνεκτιμούμε, πριν ορίσουμε κάτι ως αντικειμενικά ισχύον, φυσιολογικό ή μη κανονικό.
