Ορισμός
Η Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή (Oppositional Defiant Disorder, ODD) εμφανίζεται σε παιδιά μικρότερα από 9-10 ετών. Τα πρώτα δείγματα συμπεριφοράς γίνονται αντιληπτά όταν το παιδί φοιτά στο δημοτικό σχολείο. Η διαταραχή βέβαια μπορεί να παρουσιαστεί και νωρίτερα από τα τρία έτη.
Χαρακτηριστικά παιδιών με Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή-ODD
Ορισμένες συμπεριφορές παιδιών με ODD μπορεί να είναι οι ακόλουθες:
-εξοργίζονται και ενοχλούνται εύκολα
-είναι ευέξαπτα
-έχουν συχνές εκρήξεις θυμού
Επιπλέον συχνά διαφωνούν με τους ενήλικες και ειδικά με τους οικείους τους. Για παράδειγμα έρχονται σε ρήξη με τους γονείς τους, καθώς δεν ακολουθούν τους κανόνες τους. Ακόμη, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν ανέχονται τη ματαίωση. Συνήθως κατηγορούν τους άλλους για τις επιλογές τους και τα αποτελέσματα των πράξεών τους. Η επιθετικότητα ακόμη που παρουσιάζουν δεν πηγάζει από ρεαλιστικές αιτίες. Αντιθέτως, η αρνητική στάση που έχουν διαμορφώσει για τα πράγματα ή και τα άτομα, είναι και η εξήγηση της κάθε αντίδρασης. Ωστόσο δεν είναι προβλεπόμενη η κάθε αντίδραση, ακόμη και στα άτομα που έχουν διαγνωστεί με τη συγκεκριμένη διαταραχή. Για το λόγο αυτό δεν είναι εύκολη και η διαχείριση του κάθε ατόμου, καθώς δεν υπάρχει μία καθορισμένη πηγή-πρόκληση, που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί.
Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή ως κλινική περίπτωση
Η Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή (Oppositional Defiant Disorder – ODD) (DSM-5: 313.81, ICD-10: F91.3) είναι μια διαταραχή στην οποία τα παιδιά αγνοούν ή αμφισβητούν τα αιτήματα και τους κανόνες των ενηλίκων (ODD, 2019). Διαφέρει από την απλή ανυπακοή μιας φυσιολογικής συμπεριφοράς και περνά στη κλινική περίπτωση. Τα παιδιά ψάχνουν τρόπους να προκαλούν και να ενοχλούν τους άλλους. Μπορεί να λένε διαρκώς “όχι” χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος. Αντιδρούν προκλητικά και κατηγορούν τη συμπεριφορά των άλλων για τη δική τους στάση. Ενδέχεται να μην δρουν ανάλογα σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, όπως το σχολικό ή με διαφορετικά πρόσωπα. Το χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι η ανυπακοή και η έντονη προκλητική συμπεριφορά
Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή και Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται από Παιδοψυχίατρο (Κάκουρος, & Μανιαδάκη,2006).
Κριτήρια για την Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή
Α. Τα κριτήρια για την ένταξη των ατόμων στην διαταραχή, διαμορφώνουν ένα πρότυπο εχθρικής και αρνητικής συμπεριφοράς, η οποία αποκλίνει του συνόλου. Επιπλέον, υπάρχει διάρκεια για διάστημα έξι μηνών τουλάχιστον και περιλαμβάνει τέσσερα ή επιπλέον από ακόλουθα χαρακτηριστικά :
- Χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους.
- Λογομαχούν συχνά με ενήλικες.
- Συχνά παραβιάζουν ή αρνούνται να υπακούσουν στους κανόνες των ενηλίκων
- Ενοχλούν συχνά και αναίτια τους άλλους.
- Κατηγορούν συχνά τους άλλους για τα δικά τους λάθη ή τη δική τους κακή συμπεριφορά.
- Είναι συχνά ευερέθιστοι ή ενοχλούνται εύκολα από τους άλλους.
- Είναι συχνά θυμωμένοι και μνησίκακοι.
- Είναι συχνά μοχθηροί και εκδικητικοί.
Τα παραπάνω κριτήρια υφίστανται ως ενδείξεις της διαταραχής μόνο εφόσον παρατηρούνται στη συμπεριφορά ενός ατόμου για συγκεκριμένη διάρκεια. Θα πρέπει να συγκεκριμένα να εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με συνομήλικα άτομα και σε αντίστοιχο εξελικτικό επίπεδο.
Β. Η φύση της συγκεκριμένης διαταραχής στο επίπεδο συμπεριφοράς επιφέρει σημαντικές δυσκολίες στο άτομο. Οι δυσκολίες αυτές μετατίθενται, πέρα από τη προσωπική και στην κοινωνική ζωή. Τέλος, παράλληλα επηρεάζεται σχολική και αλλά και η μετέπειτα επαγγελματική ζωή.
Πηγές
- Kάκουρος, Ε., & Μανιαδάκη, Κ. (2006). Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων. Αθήνα: Gutenberg.
- Oppositional Defiant Disorder (ODD) in Children. (χ.χ.). Ανακτήθηκε από https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/oppositional-defiantdisorder.
- Oppositional Defiant Disorder Guide. (2009). Ανακτήθηκε από https://www.aacap.org/App_Themes/AACAP/docs/resource_centers/odd/odd_resource_cent
er_odd_guide.pdf. - Oppositional Defiant Disorder Resource Center. (2019). Ανακτήθηκε από https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Resource_Centers/Oppositional_Defiant _Disorder_Resource_Center/Home.aspx.
