Αν η ψυχή του ανθρώπου μοιάζει με ένα μουσικό όργανο τότε τα συναισθήματα είναι οι παλιές ακούρδιστες χορδές του. Αυτές που τον κάνουν να λυγίζει και να σπάει με τον οποιοδήποτε τρόπο: είτε νιώθοντας το στήθος του να τραντάζεται από το γέλιο, είτε νιώθοντας τα μάτια του να υγραίνουν και τον κόσμο γύρω του να μαραίνεται. Τι γίνεται όμως όταν λείπουν κάποιες χορδές, όταν χάνονται οι παρτιτούρες και ο άνθρωπος πηδάει από το ένα συναίσθημα στο άλλο χωρίς να μπορεί να το ελέγξει; Όταν από την μία νιώθει ότι πετάει στα ουράνια και την άλλη έχει βρεθεί με φόρα στο έδαφος; Η μανιοκατάθλιψη ή αλλιώς διπολική διαταραχή είναι κάπως έτσι.
Πρόκειται για μία πάθηση, μια διαταραχή της διάθεσης στην οποία τα συναισθήματα του ανθρώπου χάνουν τον έλεγχο και κινούνται εκτός των φυσιολογικών ορίων. Το Διαγνωστικό και Στατικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών ή αλλιώς DSM 5 προσδιορίζει τρεις τύπους διπολικής διαταραχής: τον τύπο ένα, τον τύπο δύο και την κυκλοθυμική διαταραχή. Ονομάζεται διπολική διότι τα άτομα θα βιώσουν καταστάσεις μανίας και καταστάσεις κατάθλιψης στην διάρκεια της ζωής τους.
Στις περιόδους μανίας, το άτομο αισθάνεται πως έχει μεγάλα αποθέματα ενέργειας. Είναι υπερκινητικό, οι σκέψεις του σχίζουν σαν κεραυνοί το μυαλό του – θα τις χαρακτηρίζαμε καλπάζουσες – και πολλές φορές μάλιστα εκδηλώνει ταλέντα και διάφορες ικανότητες. Η σπατάλη χρημάτων και η επικίνδυνη οδήγηση είναι επίσης πολλά συχνά. Μετά όμως υπάρχουν και περίοδοι κατάθλιψης, όπου το άτομο κλείνει τα μάτια του και το μόνο που βλέπει μπροστά του είναι το κενό. Νιώθει το μυαλό του, τις σκέψεις του να μαραίνονται, βιώνει ανεξήγητη θλίψη και δεν εκδηλώνει κανένα ίχνος ενέργειας ούτε ενδιαφέροντος για τον κόσμο. Ανάλογα με τον τύπο της ασθένειας, οι περίοδοι μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο έντονες και μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και στην αυτοκτονία.
Πέρα από τις δύο περιόδους που μόλις αναφέρθηκαν, υπάρχουν και τα μεικτά επεισόδια. Εκεί το άτομο βιώνει συναισθήματα μανίας και κατάθλιψης μέσα στην ίδια εβδομάδα. Φημολογείται ότι κατά την διάρκεια ενός μεικτού επεισοδίου ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ, έκοψε το αυτί του. Υπάρχουν αρκετοί καλλιτέχνες που έπασχαν ή πάσχουν από διπολική διαταραχή όπως ο Frank Sinatra, o Stephen Fry και η Selena Gomez. Μπορείς επίσης να διαβάσεις γι’ αυτή στην ελληνική και ξένη λογοτεχνία αλλά και να την συναντήσεις μέσα σε αρκετές τηλεοπτικές σειρές (πχ. Shameless).
Μπορεί να ζούμε σε μία σύγχρονη κοινωνία, όπου η γνώση πηγάζει πλέον από παντού, το στίγμα όμως γύρω από τις ψυχικές ασθένειες παραμένει ακλόνητο. Ένας άνθρωπος που πάσχει από διπολική διαταραχή, που μπορεί να βιώνει καταστάσεις κατάθλιψης, μανίας ακόμα και ψύχωσης, έρχεται αντιμέτωπος καθημερινά με το βουνό αυτό που ονομάζεται «κοινωνία». Στέκεται στο περιθώριο. Τον απομονώνουν, δεν μπορεί να βρει εύκολα δουλειά και σίγουρα η αυτοκριτική αυξάνεται και η αυτοπεποίθηση μειώνεται. Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ίδια την ασθένεια. Οι χορδές της ψυχής είναι ήδη τσακισμένες και ο κόσμος μεταμορφώνεται σε λεπίδες που τις κόβει εντελώς.
Η διπολική διαταραχή είναι κατά κύριο λόγο κληρονομική αλλά μπορούν να βρεθούν ποικίλοι παράγοντες κατά την διάρκεια της ζωής του ατόμου που να συρθούν σαν σπίρτα στην τραχιά πλευρά του σπιρτόκουτου και να εκδηλώσουν την ασθένεια. Η θεραπεία βρίσκεται γύρω από φάρμακα και αρκετή ψυχοθεραπεία. Ο κύκλος του ατόμου, οι δικοί του άνθρωποι, μπορούν να συμβάλουν θετικά στην αντιμετώπιση της ασθένειας. Αν σκεφτούμε πάλι το μουσικό όργανο, οι δικοί μας άνθρωποι θα μπορούσαν να αποτελέσουν την χορδή που γεννά τον πιο καθαρό ήχο, που φέρνει ξανά στην ζωή το όργανο. Αλλά και η ίδια η ψυχική δύναμη του ατόμου συμβάλλει στο να μη μαραθούν όλα τα πέταλα του λουλουδιού. Να βρει τα ταλέντα του, την δύναμη του και να παλέψει με τους δαίμονες του.
Είναι σαν να ισορροπείς σε ένα σχοινί. Ποτέ καταφέρνεις να κάνεις βουτιά στα ίδια σου τα συναισθήματα και πότε τα χαζεύεις από ψηλά, δίχως να μπορείς να τα ελέγξεις και να τα κάνεις δικά σου.
Πηγές
-
Ann M. King, Gerald C. Davison, John M. Neale, Sheri L. Johnson (2007). Abnormal Psychology.
-
Βίνσεντ βαν Γκογκ: Διπολική διαταραχή, παραληρήματα και οράματα του μεγάλου της ζωγραφικής https://elculture.gr/vinsent-van-gkogk-dipoliki-diatarachi-paralirimata-kai-oramata-tou-megalou-tis-zografikis/
-
Κατανοώντας την διπολική διαταραχή https://www.lundbeck.com/gr/patients/psychiatry/bipolar-disorder
