Οι πρώιμες γνωστικές ικανότητες του βρέφους

Πηγή εικόνας: psychology.emory.edu

Η μελέτη των γνωστικών ικανοτήτων των βρεφών είναι συχνά δύσκολη, δεδομένου ότι τα βρέφη δεν μπορούν να μιλήσουν και, σε πολύ νεαρή ηλικία, οι κινητικές τους δεξιότητες είναι περιορισμένες. Έρευνες, όμως, έδειξαν, χρησιμοποιώντας ειδικές για την ηλικία μεθόδους αξιολόγησης, ότι τα βρέφη εμφανίζουν πρώιμες γνωστικές ικανότητες.

Ειδικότερα, τη δεκαετία του ΄80 σημειώθηκε μια πολύ σημαντική εξέλιξη στον τομέα της μελέτης των γνωστικών ικανοτήτων των βρεφών. Ερευνητές (Baillargeon, Spelke & Wasserman, 1985; Needham & Baillargeon, 1993; Wynn, 1992) συνέβαλαν δραστικά στην εξέλιξη των μελετών αποδεικνύοντας ότι τα βρέφη εμφανίζουν από πάρα πολύ νωρίς γνωστικές ικανότητες, αλλά, λόγω των μη αναπτυγμένων κινητικών και επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων, οι γνωστικές αυτές ικανότητες δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές. Το βρέφος παρομοιάζεται μάλιστα με έναν αστροναύτη (Lécuyer, 1989). Όπως ο αστροναύτης παρατηρεί, όταν βγει έξω στο διάστημα, αλλά δεν έχει κανένα μέσο δράσης πάνω σε ό,τι παρατηρεί, έτσι και ένα μωρό, στην αρχή της ζωής του, παρατηρεί τα φαινόμενα γύρω του χωρίς να μπορεί να ασκήσει κάποια επίδραση πάνω τους.

Ποιες είναι, όμως, οι μέθοδοι αξιολόγησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την μελέτη των πρώιμων γνωστικών ικανοτήτων των βρεφών;

Οι Baillargeon, Spelke και Wasserman (1985) αναφέρουν ότι για να παρατηρήσουμε τις γνωστικές ικανότητες των βρεφών πρέπει να λάβουμε υπόψη και νέες μεθόδους αξιολόγησης, όπως τη μέτρηση του χρόνου προσήλωσης  (fixations) ή τη μέτρηση του καρδιακού ρυθμού. Επιπλέον, στο πλαίσιο των ερευνών αυτών χρησιμοποιηθήκαν και πειράματα με τη μέθοδο της παραβίασης των προσδοκιών (δυνατό-αδύνατο). Οι ερευνητές δημιουργήσαν δυνατές και αδύνατες συνθήκες εξέλιξης μιας κατάστασης. Μέσω της δημιουργίας δυνατών και αδύνατων συνθηκών αξιολόγησαν τις ικανότητες των βρεφών. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους ερευνητές, στη περίπτωση που τα βρέφη ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής τους παρουσιάζουν πρώιμες γνωστικές ικανότητες, αναμένεται να εκπλαγούν με την παρουσίαση μιας αδύνατης συνθήκης (π.χ αιώρηση ενός κύβου). Η έκπληξη του μωρού θα εκδηλωθεί μέσα από την αύξηση του χρόνου προσήλωσής του στο ερέθισμα ή και την αύξηση του καρδιακού του ρυθμού.

Διαβάστε επίσης  Η διγλωσσία ως ικανότητα του ατόμου και τα οφέλη της

Οι πρώιμες γνώσεις των βρεφών για τον φυσικό κόσμο και τη συμπεριφορά των αντικειμένων.

Οι Baillargeon, Spelke και Wasserman (1985) έδειξαν, χρησιμοποιώντας πειράματα με τη μέθοδο της παραβίασης των προσδοκιών, ότι τα βρέφη ήδη από πολύ μικρά έχουν αρχικές ιδέες για τους φυσικούς νόμους και τη συμπεριφορά των αντικειμένων. Πιο συγκεκριμένα, έδειξαν ότι βρέφη 5 μηνών κατέχουν την έννοια της μονιμότητας των αντικειμένων, αμφισβητώντας έτσι τη θεωρία του Piaget, σύμφωνα με την οποία το βρέφος δεν κατακτά την έννοια της μονιμότητας μέχρι περίπου το τέλος του ενός έτους. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, τα βρέφη ξαφνιάζονταν (κοιτούσαν για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια) όταν ένα μετακινούμενο παραπέτασμα δεν παρεμποδιζόταν από ένα αντικείμενο, το οποίο έχουν δει ότι κρύβεται σε θέση που μπορεί να το παρεμποδίσει, αλλά αντίθετα εξαφανίζει το αντικείμενο αυτό (αδύνατη συνθήκη). Η Baillargeon και οι συνεργάτες της κατέδειξαν με αυτόν τον τρόπο ότι τα βρέφη 5 μηνών μπορούν να διαισθανθούν ότι κάτι είναι κρυμμένο και ότι η εξαφάνισή του είναι μη φυσιολογική.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Επιπλέον, έρευνες (Needham & Baillargeon, 1993) έδειξαν ότι τα πολύ νεαρά βρέφη έχουν κάποια ιδέα για τους νόμους της βαρύτητας, αλλά και ότι βρέφη 4 μηνών φαίνεται να είναι ικανά για νοερούς υπολογισμούς (Wynn, 1992).

Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι τα βρέφη εμφανίζουν γνωστικές ικανότητες και, μάλιστα, από πολύ μικρή ηλικία. Οι ανωτέρω έρευνες υπογράμμισαν ότι η μελέτη και αξιολόγηση των γνωστικών ικανοτήτων του βρέφους απαιτεί τη χρήση κατάλληλων για την ηλικία του μεθόδων-εργαλείων αξιολόγησης.

Διαβάστε επίσης  Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε βρέφη

 

Βιβλιογραφία:

Baillargeon, R., Spelke, E. S., & Wasserman, S. (1985). Object permanence in five-month-old infants. Cognition20(3), 191-208.

Advertising

Lécuyer, R. (1989). Bébés astronomes, bébés psychologues: l’intelligence de la première année. P. Mardaga.

Needham, A., & Baillargeon, R. (1993). Intuitions about support in 4.5-month-old infants. Cognition47(2), 121-148.

Wynn, K. (1992). Addition and subtraction by human infants. Nature358(6389), 749.

Ονομάζομαι Έμιλυ Καρακίτσου και είμαι πτυχιούχος του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Besançon στη Γαλλία και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πατρών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στη Γαλλία στο Τμήμα της Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Besançon, ακολούθησα την κατεύθυνση της Γνωστικής Ψυχολογίας και της Νευροψυχολογίας. Η επαγγελματική μου δραστηριότητα μοιράζεται ανάμεσα στο επάγγελμα της ψυχολόγου και σε αυτό της παιδαγωγού.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Αγίου Βαλεντίνου: 4+1 ξεχωριστές προτάσεις

Η γιορτή των ερωτευμένων ήρθε και μας βρίσκει να αναζητάμε

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη

Η ιστορία της βιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη είναι μια περίοδος ανάπτυξης