Σχέση γλωσσικών δεξιοτήτων και ΔΕΠΥ |

Το παρόν άρθρο

Ποια είναι η σχέση των πρώιμων γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών με τη ΔΕΠΥ; Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (εφεξής ΔΕΠΥ) είναι μία συχνή διαταραχή της παιδικής ηλικίας που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας, τα οποία επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό πολλές πτυχές της συμπεριφοράς του παιδιού καθώς και τη σχολική του απόδοση (π.χ. Faraone κ.ά., 2003).

Σε προηγούμενο άρθρο, παρουσιάστηκε ότι οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές συχνά συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο. Αυτό ονομάζεται συννοσηρότητα και αναφέρεται στο ότι δύο ή περισσότερες διαταραχές συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο ως εκ του ότι η μεμονωμένη εκδήλωση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών είναι σπάνια.

Σε προηγούμενο άρθρο παρουσιάστηκε η σχέση της δυσλεξίας με τη ΔΕΠΥ. Πέραν της συννοσηρότητας της ΔΕΠΥ και της δυσλεξίας, ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ εμφανίζουν συχνά δυσκολίες στις γλωσσικές δεξιότητες (π.χ. Cohen κ.ά., 2004). Συγκεκριμένα, τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν τόσο εκφραστικές δυσκολίες σε διάφορους γλωσσικούς τομείς, όπως είναι, επί παραδείγματι, η φωνολογία, το λεξιλόγιο, η σύνταξη και η πραγματολογία (Gremillion κ.ά., 2014) όσο και προσληπτικές γλωσσικές δυσκολίες (Bruce κ.ά., 2006).

Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν οι πρώιμες γλωσσικές δεξιότητες προβλέπουν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ όταν το παιδί ξεκινήσει το Δημοτικό σχολείο, ή εναλλακτικά, εάν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ προϋπάρχουν των γλωσσικών δυσκολιών. Στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστεί ο ερευνητικός σκοπός, τα ερευνητικά ευρήματα και τα συμπεράσματα μίας διαχρονικής, μεγάλης κλίμακας, έρευνας που εξέτασε τη σχέση των γλωσσικών δεξιοτήτων με τη ΔΕΠΥ.

Πηγή εικόνας: Βίντεο δείχνει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ

Μία πρόσφατη, διαχρονική, μεγάλης κλίμακας έρευνα

Ερευνητικός σκοπός

Ο Peyre και οι συνεργάτες του (2016) εξέτασαν τη διαχρονική σχέση μεταξύ των γλωσσικών δεξιοτήτων και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας σε ένα δείγμα 1,459 παιδιών προσχολικής ηλικίας. Οι ερευνητές αξιολόγησαν τις γλωσσικές δεξιότητες και τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας των παιδιών στην ηλικία των 3 ετών και των 5,5 ετών.

Αξιολόγηση των συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων

Συγκεκριμένα, στα 3 έτη και στα 5,5 έτη, οι ερευνητές αξιολόγησαν: τα συναισθηματικά συμπτώματα, τα συμπεριφορικά προβλήματα, τα συμπτώματα υπερκινητικότητας/απροσεξίας και τα προβλήματα με τους συνομηλίκους τους. Όλα τα προηγούμενα μαζί, δημιούργησαν το σκορ της προκοινωνικής συμπεριφοράς των παιδιών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν για την αξιολόγηση των προαναφερόμενων συμπτωμάτων/προβλημάτων, το ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Αδυναμιών (The Strengths and Difficulties Questionnaire, SDQ).

Αξιολόγηση των γλωσσικών δεξιοτήτων

Στην ηλικία των 3 ετών, οι ερευνητές αξιολόγησαν τις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών με τις ακόλουθες δοκιμασίες: σημασιολογική ευχέρεια, επανάληψη λέξεων και ψευδολέξεων, επανάληψη προτάσεων, κατονομασμός εικόνων και κατανόηση οδηγιών. Στην ηλικία των 5,5 ετών, οι ερευνητές αξιολόγησαν τις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών με τις ακόλουθες δοκιμασίες: επανάληψη ψευδολέξεων, επανάληψη προτάσεων, πληροφορίες, λεξιλόγιο και εννοιολογική γνώση.

Διαβάστε επίσης Dialogue in the Dark: Συνομιλώντας στο σκοτάδι

Ερευνητικές υποθέσεις

Για να εξετάσουν τη σχέση μεταξύ των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών στα 3 έτη της ζωής και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στα 5,5 έτη της ζωής, ο Peyre και οι συνεργάτες του (2016) εξέτασαν τα ακόλουθα:

Οι ερευνητές θεώρησαν ότι η σχέση μεταξύ των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών στα 3 έτη και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στην ηλικία των 5,5 ετών θα είναι ισχυρότερη από τη σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στην ηλικία των 5,5 ετών και των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών στα 3 έτη.
Στη βάση της προαναφερόμενης σχέσης, οι ερευνητές υπέθεσαν ότι εάν η επίδραση των πρώιμων γλωσσικών δυσκολιών στην εκδήλωση των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας διαμεσολαβείται από την αναποτελεσματική χρήση του αυτο-αναφορικού λόγου (self-directed speech), οι εκφραστικές γλωσσικές δεξιότητες θα πρέπει να συσχετίζονται ισχυρότερα με τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας μεταγενέστερα στη ζωή του παιδιού.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης εάν η σχέση μεταξύ των γλωσσικών δεξιοτήτων και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας διαμεσολαβείται από τις διαπροσωπικές δυσκολίες των παιδιών, όπως αξιολογήθηκαν με το ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Αδυναμιών.
Τέλος, οι ερευνητές εξέτασαν εάν υπάρχουν κοινοί προγεννητικοί και μεταγεννητικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που μπορεί να εξηγήσουν τόσο τις γλωσσικές δεξιότητες όσο και τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας.

Αποτελέσματα

Οι πρώιμες γλωσσικές δεξιότητες στα 3 έτη προέβλεψαν τις γλωσσικές δεξιότητες στα 5,5 έτη καθώς και τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στα 5,5 έτη.
Η πιο ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των γλωσσικών δεξιοτήτων στα 3 έτη και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας αφορούσε τη δοκιμασία της κατανόησης των οδηγιών στα 3 έτη η οποία προέβλεψε τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στα 5 έτη.
Το προαναφερόμενο εύρημα δείχνει ότι οι πρώιμες συντακτικές δεξιότητες στα 3 έτη είναι ο γλωσσικός τομέας που σχετίζεται ισχυρότερα με τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στα 5,5 έτη.
Βρέθηκε μία μικρή αρνητική επίδραση των γλωσσικών δεξιοτήτων στα 3 έτη στα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας στα 5,5 έτη.
Οι δυσκολίες με τους συνομηλίκους και η προκοινωνική συμπεριφορά (όπως αξιολογήθηκαν με το ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Αδυναμιών) των παιδιών δε διαμεσολάβησαν τη σχέση μεταξύ των πρώιμων γλωσσικών δεξιοτήτων και των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ, μετέπειτα στη ζωή του παιδιού.

Διαβάστε επίσης Χιούμορ και γέλιο: Πώς γελάει ο εγκέφαλος;

Συμπεράσματα

Οι φτωχές γλωσσικές δεξιότητες στην ηλικία των 3 ετών μπορεί να προβλέπουν τα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας όταν ένα παιδί ξεκινήσει το Δημοτικό σχολείο.
Τα ευρήματα προτείνουν ότι οι συντακτικές γλωσσικές δυσκολίες προηγούνται χρονικά και μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας κατά την προσχολική περίοδο.
Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες που θα εξετάσουν εάν η σχέση μεταξύ των πρώιμων γλωσσικών δυσκολιών και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας είναι πράγματι αιτιολογική.
Εάν η σχέση μεταξύ των γλωσσικών δυσκολιών και των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας είναι πράγματι αιτιολογική, η αναγνώριση και η έγκαιρη θεραπεία των γλωσσικών δυσκολιών κατά την προσχολική περίοδο μπορεί βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων όταν το παιδί ξεκινήσει το Δημοτικό σχολείο.

Συμπερασματικά, οι γλωσσικές δυσκολίες στον συντακτικό τομέα της γλώσσας προηγούνται της ανάπτυξης των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας κατά την προσχολική περίοδο. Ο Peyre και οι συνεργάτες του (2016) συμπέραναν ότι οι πρώιμες γλωσσικές δυσκολίες των παιδιών μπορεί να είναι ένα πρώιμος δείκτης της ΔΕΠΥ ή ότι οι συντακτικές γλωσσικές δυσκολίες μπορεί αιτιολογικά να οδηγούν στην ανάπτυξη των συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας. Πράγματι, τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί να αντιμετωπίσουν απροσδόκητες δυσκολίες με την κατανόηση πιο σύνθετων πληροφοριών σε σχέση με τα παιδιά χωρίς ΔΕΠΥ.

Βιβλιογραφία

Bruce, B., Thernlund, G., & Nettelbladt, U. (2006). ADHD and language impairment: A study of the parent questionnaire FTF (Five to Fifteen). Eurοpean Child Adolescent Psychiatry, 15, 52-60.

Advertising