
Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε όλο και περισσότερες εκπομπές ριάλιτι να προβάλλονται στην τηλεόραση, εκ των οποίων πολλές είναι αναβιώσεις παλαιότερων αντίστοιχων προγραμμάτων του είδους. Συγκεκριμένα, αυτό το είδος άνθισε πολύ κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και του 2000. Τότε υπήρξε η παγκόσμια επιτυχία διάφορων τέτοιων εκπομπών, όπως το Survivor, το Idol και το Big Brother, τις οποίες σήμερα αρκετοί επιλέγουν να παρακολουθήσουν.
Κατά πόσο, όμως, αυτά και άλλα προγράμματα επηρεάζουν την ψυχική υγεία των ατόμων; Έχει βρεθεί ότι τα τηλεοπτικά ριάλιτι, όπου όλοι οι παίκτες είναι όμορφοι, με καλλίγραμμα και γυμνασμένα σώματα φαίνεται ότι προκαλούν στους νέους άγχος για το σώμα τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε σκέψεις αυτοκτονίας. Ωστόσο, οι ειδικοί εκφράζουν έντονο φόβο και για την ψυχική υγεία των συμμετεχόντων σε αυτές τις εκπομπές. Δύο άνθρωποι αυτοκτόνησαν μετά τη συμμετοχή τους στο Love Island. Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε πως και άλλοι συμμετέχοντες προέβησαν στην ίδια πράξη.
Γιατί παρακολουθούμε τηλεοπτικά ριάλιτι;
Μία αρχική εξήγηση για αυτό είναι λόγω της επιθυμίας μας να φανταστούμε πώς θα ήμασταν στην προοπτική μιας εύκολης αποκτηθείσας φήμης. Κάνουμε αυτή τη σκέψη, επειδή βλέπουμε σχετικά συνηθισμένους ανθρώπους να κάνουν συνηθισμένα πράγματα. Έτσι, τοποθετούμε τον εαυτό μας στη θέση τους. Μία άλλη οπτική για αυτό το θέμα είναι το γεγονός ότι μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα για τον εαυτό μας. Για παράδειγμα, σε κάποιο ριάλιτι μπορεί να ειπωθεί κάποια ανοησία από έναν παίκτη ή να γίνει κάποια έντονη λογομαχία. Ο τηλεθεατής, ενδεχομένως, να αισθανθεί καλύτερα, ξέροντας ότι με τους φίλους του δεν καυγαδίζει τόσο έντονα. Επίσης, ίσως νιώσει ανακούφιση για το γεγονός ότι μπορεί να μην έχει πει τόσο άστοχο και χωρίς επιχειρήματα σχόλιο, όσο ένας παίκτης τέτοιας εκπομπής.
Ένας άλλος λόγος που βλέπει κανείς αυτές τις εκπομπές είναι για να χαλαρώσει από τις καθημερινές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει. Ακόμη, ίσως θέλει να εξισορροπήσει, με αυτό τον τρόπο, τη μειωμένη κοινωνική επαφή που μπορεί να έχει με κάποια άτομα ή γενικότερα. Έτσι, χρησιμοποιεί τα ριάλιτι ως ένα μέσο ψυχαγωγίας και συντροφιάς.

Ριάλιτι και ενσυναίσθηση:
Μέχρι τώρα, η επιστημονική γνώμη για αυτό το θέμα έχει χωριστεί. Κάποιοι πιστεύουν ότι η παρακολούθηση αυτών των εκπομπών καθοδηγείται από θετικά συναισθήματα, όπως η ενσυναίσθηση και η συμπόνοια. Άλλοι ισχυρίζονται ότι οι τηλεθεατές των ριάλιτι οδηγούνται από μία ηδονοβλεπτική επιθυμία να δούνε τους άλλους στις πιο ιδιωτικές και ντροπιαστικές στιγμές τους. Ο Michal Hershman Shitrit και ο Jonathan Cohen από το Πανεπιστήμιο της Χάιφα στο Ισραήλ εξέτασαν αυτές τις αντίθετες προοπτικές.
Έκαναν έρευνα σε 183 συμμετέχοντες για 12 διαφορετικές εκπομπές ριάλιτι. Σε αυτές συμπεριλήφθηκαν τοπικές εκδόσεις γνωστών παραγωγών, όπως το Master Chef. Οι συμμετέχοντες έκαναν διάφορες δηλώσεις, μεταξύ των οποίων πόσο παρακολουθούσαν και απολάμβαναν μία εκπομπή. Δήλωσαν, επίσης, το βαθμό που θα ήθελαν να συμμετάσχουν, αν τους δίνονταν η ευκαιρία. Ακόμη, ρωτήθηκαν πόσο χαρούμενοι θα ήταν αν κάποιο μέλος της οικογένειας ενδιαφερόταν να συμμετάσχει. Εν ολίγοις, βρέθηκε ότι όσο περισσότερο οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι απολάμβαναν τις εκπομπές, τόσο πιο πιθανό ήταν να πουν ότι θα ήθελαν να συμμετάσχουν ή για ένα αγαπημένο τους πρόσωπο να συμμετάσχει.
Οι Shitrit και Cohen κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κεντρικό κίνητρο πίσω από την παρακολούθηση των ριάλιτι πρέπει μάλλον να είναι η ενσυναίσθηση.
Πηγές:
- Άγχος και αυτοκτονικές σκέψεις προκαλούν τα ριάλιτι. Ανακτήθηκε από https://www.psychologynow.gr/ (τελευταία πρόσβαση 2/02/2021 στις 18:00)
- Reality Television: Behind the Obsession. Ανακτήθηκε από https://www.psychologytoday.com/us (τελευταία πρόσβαση 2/02/2021 στις 18:00)
- The real reason we love reality TV has nothing to do with watching people get humiliated. Ανακτήθηκε από https://www.businessinsider.com/ (τελευταία πρόσβαση 2/02/2021 στις 18:00)