Τοξική θετικότητα. Ακούγεται παράδοξο, έως και παράλογο. Πώς είναι δυνατόν η λέξη θετικότητα, συνυφασμένη με έννοιες όπως η χαρά και η ευτυχία να προσδιορίζεται από το επίθετο τοξικός; Κι όμως, στην εποχή των social media το πλαίσιο αυτό εξαπλώνεται όλο και περισσότερο. Δημιουργείται έτσι, μια ολόκληρη κουλτούρα της τοξικής αυτής συμπεριφοράς. Φράσεις όπως “Good Vibes Only”, “Απλά σκέψου θετικά”, “Όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο” ανακυκλώνονται διαρκώς στο διαδίκτυο. Το φαινόμενο φυσικά, διογκώνεται εξαιτίας της τεχνολογίας, αλλά υπάρχει και πέραν αυτής.
Τι είναι η τοξική θετικότητα;
O όρος τοξική θετικότητα καθιερώθηκε από την ψυχοθεραπεύτρια Whitney Goodman, έπειτα από μια ανάρτηση της στο instagram. Η πρακτική αυτή διατείνεται πως η μόνιμη διατήρηση μιας θετικής στάσης αποτελεί μονόδρομο στη ζωή μας. Επικεντρώνεται αποκλειστικά στα θετικά στοιχεία της ζωής και παραγκωνίζει οτιδήποτε ενδέχεται να πυροδοτήσει αρνητικά συναισθήματα. Η ιδέα αυτή ίσως φαντάζει ελκυστική. Ωστόσο, τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα όσον αφορά την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση.
Το πρόβλημα που δημιουργεί:
Όσοι μεταχειρίζονται τη συγκεκριμένη μέθοδο συνήθως έχουν αγαθό κίνητρο. Υπάρχει η πρόθεση να προσφέρουν βοήθεια στο άτομο που αντιμετωπίζει μια δυσχερή κατάσταση ή και στον ίδιο τους τον εαυτό. Ωστόσο, αυτό που καταφέρνουν είναι να ακυρώνουν τα συναισθήματα του ατόμου που βιώνει μια οδυνηρή στιγμή στη ζωή του.
Αξιοσημείωτο είναι να υπογραμμίσουμε πως μέρος της ανθρώπινης υπόστασης είναι και οι δυσκολίες. Όσο αρνητικά και επίπονα μπορεί να είναι τα συναισθήματα που μας προκαλούν τα δυσάρεστα γεγονότα, εντούτοις είναι σημαντικά. Είναι σημαντικό να τα νιώσουμε, να τα εκφράσουμε και να τα επικυρώσουμε. Η τοξική θετικότητα όμως παρεμβαίνει σε αυτή τη διαδρομή, υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχει χώρος για τέτοιο είδους συναισθήματα. Ως αποτέλεσμα, τα συναισθήματα αυτά καταπιέζονται και να δημιουργείται ο κίνδυνος κάποια στιγμή να εκραγούν.
Καλό θα ήταν να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι τα συναισθήματα που δε μας αρέσουν δεν είναι εχθροί μας. Όταν ακυρώνουμε ή αγνοούμε τα δυσάρεστα συναισθήματα, στην πραγματικότητα τα μεγεθύνουμε. Παγιδευόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο. Προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν χρειάζεται να αποδώσουμε ιδιαίτερη σημασία σε αυτά. Έτσι, τα συναισθήματα μεγαλώνουν και αυξάνουν σε δύναμη καθ’ όλη τη διάρκεια της καταπίεσης τους.
Το σύστημα της τοξικής θετικότητας, όπως γίνεται φανερό, κάθε άλλο παρά λειτουργικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Η άρνηση των πραγματικών μας συναισθημάτων δεν αφήνει περιθώριο να κατανοήσουμε τι συμβαίνει μέσα μας, ποιος είναι ο πραγματικός μας εαυτός και ποιες οι ανάγκες μας. Εξελικτικά επίσης, είναι καλό να έχουμε υπόψιν μας, πως οι άνθρωποι ως είδος δεν είμαστε σε θέση να προγραμματίσουμε τους εαυτούς μας να αισθανόμαστε αποκλειστικά χαρούμενοι.
Αντιμετώπιση:
Το να στηρίζουμε τους ανθρώπους γύρω μας (ή και εμάς τους ίδιους) δε σχετίζεται αναγκαστικά με την έννοια της θετικότητας, όσο οξύμωρο και αν ακούγεται αυτό. Όταν συμπαραστεκόμαστε σε ένα άτομο που αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, δεν επιβάλλουμε την θετική προσέγγιση αλλά αφήνουμε χώρο ώστε να δημιουργηθεί από μόνη της. Η θετικότητα καθίσταται τοξική όταν γίνεται καταναγκαστική. Για να ανθίσει ένα λουλούδι δεν του φωνάζουμε “Απλά άνθισε”. Το ποτίζουμε ώστε να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί. Το πότισμα στη δική μας περίπτωση αντιστοιχεί στο να είμαστε καλοί ακροατές. Δίνουμε προσοχή σε αυτά που έχει να μοιραστεί μαζί μας και σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνουμε αυτά που νιώθει.
Η αναγνώριση των συναισθημάτων διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο και σε περιπτώσεις που αφορούν εμάς τους ίδιους. Το πρώτο βήμα όταν βιώνουμε ένα δυσάρεστο συναίσθημα είναι η αποδοχή. “Αισθάνομαι κατ΄αυτόν τον τρόπο και μου φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολο”. Μπορεί να ακούγεται απλό, ωστόσο με την αποδοχή του συναισθήματος μειώνουμε τη δύναμή του, γιατί αφήνουμε χώρο στον εαυτό μας να εκφραστεί ελεύθερα. Η γραφή επίσης μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στην διαδικασία αυτή. Τούτο συμβαίνει διότι συνιστά μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους αποτύπωσης των συναισθημάτων μας. Το γράψιμο αποτελεί κάτι σαν γέφυρα ανάμεσα σε αυτά που νιώθουμε και στον κόσμο που μας περιβάλλει.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα βρεθείς σε μια δυσάρεστη κατάσταση, είτε προσωπική η κάποιου ατόμου του περιβάλλοντος σου, μη βιαστείς να προβείς στις εύκολες και τυποποιημένες λύσεις που προσφέρει η τοξική θετικότητα. Έχε στον νου σου, πως ορισμένες φορές πρέπει να αφήνουμε το ποτήρι μισογεμάτο!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
- The Terror of Toxic Positivity. Ανακτήθηκε από medium.com
- What is ‘Toxic Positivity’. Ανακτήθηκε από themighty.com
- The Shadow of Toxic Positivity. Ανακτήθηκε από youtube.com
