Το κινητό μου, το αυτοκίνητο μου, η σχολή μου, τα ρούχα μου, η οικογένεια μου, οι φίλοι μου, ή σχέση μου κ.ο.κ. Όλα αυτά μοιράζονται κάτι κοινό. Καταλήγουν σε ένα “μου”. Ένα “μου” που αυτομάτως τα καθιστά κτήμα μας. Από τη στιγμή που οτιδήποτε “κλείνει” με αυτό το “μου”, ξαφνικά γίνεται “δικό μας”. Ή μήπως όχι; Η περιβόητη κτητικότητα στρέφει το ενδιαφέρον στον εαυτό και τον ατομοκεντρισμό. Ο παράγοντας του εγώ καθορίζει οτιδήποτε προηγείται πριν της κτητικής αυτής αντωνυμίας.
Αν σκεφτούμε όμως θα διαπιστώσουμε το εξής: Ερχόμαστε στη ζωή χωρίς να έχουμε τίποτα και φεύγουμε επίσης χωρίς να έχουμε τίποτα.
Επομένως, όλα όσα θεωρούμε δικά μας, όλα μας τα “μου”, θα τα αφήσουμε κάποια στιγμή πίσω μας. Θα τα χαίρονται κάποιοι άλλοι μετά από μας, με τρόπο ίδιο, ίσως και διαφορετικό. Μπορεί όμως και κανένας. Τότε όμως, αυτό για εμάς δεν θα έχει κάποια σημασία. Το ζήτημα έγκειται όσο βρισκόμαστε εδώ, να μπορέσουμε να απαγκιστρωθούμε από το εγώ και τα ‘κτήματα’ μας. Για να συμβεί αυτό όμως, χρειάζεται να εμβαθύνουμε στον όρο κτητικότητα και τι αυτός πρεσβεύει.
Τι σημαίνει κτητικότητα;
Η κτητικότητα υποδηλώνει μια μανιακή κατάσταση, κατά την οποία ένα άτομο δεν μπορεί να δεχτεί την ιδέα πως μοιράζεται πράγματα ή και πρόσωπα, με τα οποία γίνεται έως και εμμονικός. Η χρήση της λέξης «μανιακός» γίνεται για να αναδείξει την υπερβολή της συγκεκριμένης κατάστασης. Αν και κανείς σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι ελεύθερος από τα συνθήκη της κτήσης, αφού όλοι κατέχουμε κάτι στη ζωή μας, το πρόβλημα ξεκινά όταν εθιζόμαστε στις επιθυμίες και σε αυτά που θεωρούμε αποκτήματα μας.
Υλικά αποκτήματα
Συνήθως χρησιμοποιούμε κτητικά επίθετα και αντωνυμίες για να δείξουμε την κυριότητα μας επάνω σε αντικείμενα. “Αυτό είναι το κινητό μου.” Είναι όμως στα αλήθεια; Έχουμε πληρώσει για να το αποκτήσουμε, καταναλώνουμε χρήματα για να το γεμίσουμε με μονάδες, το χρησιμοποιούμε με πολυποίκιλους τρόπους, το φορτίζουμε ώστε να μένει ανοιχτό κ.ο.κ. Είναι πραγματικά δικό μας; Τι γίνεται αν κλαπεί; Ποιανού είναι τώρα; Το πιο σημαντικό, πώς η αντίληψη μας για την κτητικότητα μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε την απώλεια; «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έκλεψαν το κινητό μου! Ποιος θα έκλεβε το κινητό μου; ” Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, ωστόσο ακόμα και μια γρατζουνιά στο κινητό, αυτοκίνητο κ.α. μπορεί να μας προκαλέσει έντονα συναισθήματα εξαιτίας της αντίληψη μας για την κατοχή και την κτητικότητα.
Πολλές φορές προκαλείται οργή, πόνος και συγκρούσεις, οι οποίες σχετίζονται με πράγματα που έχουν γίνει σε αυτά που θεωρούμε υπάρχοντα μας. “Things You Own End Up Owning You” (Αυτά που κατέχεις καταλήγουν εν τέλει να σε εξουσιάζουν αυτά), όπως υπογραμμίζει και ο Brad Pitt στο γνωστό στους περισσότερους Fight Club. Ανά πάσα στιγμή, οποιοδήποτε αντικείμενο που κατέχουμε μπορεί να φθαρεί, να καταστραφεί, να κλαπεί ή να χαθεί. Η ιδέα που έχουμε δημιουργήσει για την κτήση είναι αυτή που μας προκαλεί προβλήματα και όχι τι συμβαίνει σε αυτήν.
Το ίδιο το κλεμμένο κινητό δεν προκαλεί αυτό καθαυτό τη θλίψη, αλλά είναι η αντίληψή σας για κινητό που λογίζαμε ως δικό μας και που κάποτε χρησιμοποιήσαμε! Έχοντας μια λιγότερο κτητική προσκόλληση σε ένα αντικείμενο, οδηγούμαστε και σε σε μια λιγότερο αντιδραστική απόκριση όταν κάτι πάει στραβά. Κρίνεται καθοριστικό να να αντιμετωπίζουμε τα αντικείμενα για αυτά που είναι. Αντικείμενα.
«Όταν κατέχουμε κάτι και γινόμαστε εξαρτημένοι σκλάβοι του, τότε ποιός ανήκει σε ποιόν…;
Ποιός έχει ποιόν;» Χόρχε Μπουκάι
Διαπροσωπικές σχέσεις
Συχνά χρησιμοποιούμε κτητικά επίθετα και αντωνυμίες για να δείξουμε την κυριότητα που διαθέτουμε στις σχέσεις. «Αυτός είναι ο γιός μου.» «Ο σύζυγός μου με περιμένει.» Η εμφάνιση της κτήσης στις σχέσεις ωστόσο, είναι εξίσου παραπλανητική όπως και στα αντικείμενα που αναφέραμε προ ολίγου. Δεν μπορείς να κατέχεις ένα άτομο. Ορθολογικά το γνωρίζουμε, ωστόσο, η παραπλανητική κτητική γλώσσα επηρεάζει την ικανότητά μας να κάνουμε αυτήν τη διάκριση σαφή. «Δεν υπάρχει περίπτωση να έκλεβε ποτέ ο γιος μου, αλλά κάποιο άλλο παιδί στην ηλικία του θα ήταν πιθανό!» , «Ο σύζυγός μου δεν θα με εγκατέλειπε ποτέ! ». Και στις δύο περιπτώσεις, η ιδέα της κατοχής θολώνει την ικανότητα να εκληφθούν ο γιος ή ο σύζυγος ως άτομα.
Η εσφαλμένη αντίληψη της κτητικότητας στις σχέσεις οδηγεί σε πόνο και απογοήτευση, όταν οι προσδοκίες στη εκάστοτε σχέση δεν ικανοποιούνται. Γονείς, σύντροφοι, φίλοι προσωποποιούν συμπεριφορές που ανήκουν στο άλλο άτομο όταν αδυνατούν να εκλάβουν το παιδί, τον σύντροφο ή τον φίλο ως οντότητα που υφίσταται και πέραν της μεταξύ τους σχέσης.
Τι πυροδοτεί την κτητικότητα;
Σύμφωνα με την καθηγήτρια του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, Paula Pietromonaco, πίσω από αυτές τις συμπεριφορές κρύβεται το άγχος της απόρριψης ή της εγκατάλειψης ακόμη και φαινομενικά απολύτως σταθερών χαρακτήρων. Συμπεριφορές που συνήθως έχουν τη ρίζα τους σε κάποιο βίωμα της παιδικής, προ-εφηβικής ή εφηβικής ηλικίας. Οι συγκεκριμένες συμπεριφορές, κατά την ίδια, πυροδοτούνται είτε από κάποια μικροαλλαγή στη συμπεριφορά είτε σε περιόδους αυξημένου άγχους από άλλους τομείς της κοινωνικής τους ζωής.
Μια διαφορετική οπτική
Όταν λοιπόν, μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι τίποτα πραγματικά δεν είναι δικό μας και όλα στη ζωή μας έρχονται και φεύγουν, τότε θα μπορέσουμε να αισθανθούμε καλύτερα με τον εαυτό μας και με τους γύρω μας. Πώς θα άλλαζε η ζωή σου αν το «δικό σου», ήταν απλά κάτι μέσα από το οποίο έμαθες, απέκτησες μια εμπειρία, εμπνεύστηκες και απλά προχωρούσες μπροστά;
Η ευτυχία δεν έχει να κάνει τα αντικείμενα και τους ανθρώπους που πιστεύετε ότι κατέχουμε. Η ευτυχία είναι πως τα τους αντιμετωπίζουμε με τα λόγια και τις πράξεις μας. Πρόκειται για την ανάληψη της κτήσης και της ευθύνης για όσα λέμε και κάνουμε. Κανείς δεν μπορεί να μας το πάρει αυτό – σε αντίθεση με το κινητό ή το αυτοκίνητό μας. Ούτε μπορούμε να κατηγορήσουμε τους άλλους για αυτά. Ο κόσμος θα ωφελούνταν ιδιαίτερα, εάν όλοι αφιερώναμε περισσότερο χρόνο και ενέργεια αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τα λόγια και τις συμπεριφορές μας αντί να προσπαθούμε να κατέχουμε αντικείμενα και ανθρώπους που δεν ανήκουν μήτε σε εμάς μήτε σε κανέναν.
Η κατανόηση και η αποδοχή όσων είναι υπό τον έλεγχό σας (σκέψεις, λόγια και συμπεριφορές)κρίνονται υψίστης σημασίας για τη βελτίωση της ικανότητάς μας να τα αντιμετωπίσουμε. Γνωρίζοντας ότι έχουμε τον έλεγχο μόνο της αντίδρασης σε ότι μας συμβαίνει, μας δίνει τη δυνατότητα να εστιάσουμε την ενέργειά μας σε αυτό.
Πηγές:
- The Truth About Possessiveness and Love. Ανακτήθηκε από exploringyourmind.com (Τελευταία πρόσβαση στις 1/11/2020)
- POSSESSIVE ADJECTIVES AND PRONOUNS: WE ARE POSSESSED. Ανακτήθηκε από www.epiconsulting.org (Τελευταία πρόσβαση στις 1/11/2020)
- Πώς η κτητικότητα δημιουργεί τον φόβο της απώλειας. Ανακτήθηκε από www.manolisischakis.gr (Τελευταία πρόσβαση στις 1/11/2020)
