Όσο περίεργο ή αηδιαστικό κι αν ακούγεται σε έναν μέσο Ευρωπαίο, η εντομοφαγία τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και περισσότερους οπαδούς και δημοσιότητα. Με τον όρο εντομοφαγία αναφερόμαστε στη βρώση ολόκληρων εντόμων ή μερών αυτών, καθώς και στην κατανάλωση άλλων ειδών τα οποία ανήκουν στα αρθρόποδα αλλά όχι στα έντομα (αράχνες, σαρανταποδαρούσες κ.α.). Παρόλο που η ιδέα ακούγεται αποκρουστική, οι ανατολικοί λαοί έχουν μια μακρά παράδοση στην εντομοφαγία και σε πολλές χώρες τα έντομα αποτελούν παραδοσιακό έδεσμα που θα συναντήσει κανείς σε τοπικές αγορές αλλά και ακριβά εστιατόρια. Ακόμη, ο άνθρωπος από την αρχή της εμφάνισής του, τρέφονταν για πάρα πολλά χρόνια με έντομα. Πρόκειται ωστόσο απλά για μια νέα διατροφική τάση που θα αποκτήσει δημοσιότητα και σύντομα θα χαθεί στο Δυτικό κόσμο ή υπάρχει επιστημονικό υπόβαθρο για τα οφέλη της;
Πλεονεκτήματα κατανάλωσης εντόμων
Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος σήμερα είναι ότι παγκόσμιος πληθυσμός συνεχώς αυξάνεται, οδηγώντας σε αύξηση της ποσότητας που απαιτείται για να σιτιστεί. Η κατανάλωση του κρέατος, που αποτελεί τη βασική τροφή για τους περισσότερους ανθρώπους, είναι ιδιαίτερα επιζήμια για το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, η εκτροφή ζώων οδηγεί σε απελευθέρωση μεγάλης ποσότητας αερίων του θερμοκηπίου, απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού αλλά και εδαφικές εκτάσεις. Αντίθετα, η δημιουργία μονάδων εκτροφής εντόμων είναι πολύ πιο αποτελεσματική. Τα έντομα απαιτούν λίγο χώρο και πολύ μικρότερες ποσότητες τροφής, πρακτικά μπορούν να ΄μεγαλώσουν’ και να πολλαπλασιαστούν σχεδόν παντού. Ακόμη, για την ανάπτυξή τους δεν απαιτείται η χρήση αντιβιοτικών ή ορμονών. Επομένως, η εντομοφαγία είναι ιδιαίτερα φιλική προς το περιβάλλον.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι τα έντομα αποτελούν σημαντική πηγή πρωτεϊνών και θρεπτικών. Συγκεκριμένα, περιέχουν απαραίτητα αμινοξέα, πολλά αντιοξειδωτικά, βιταμίνη Β12, σίδηρο, ασβέστιο κ.α. Σπάνια επίσης η εντομοφαγία έχει συσχετιστεί με τροφικές αλλεργίες.
Ακόμη, ένα πολύ θετικό στοιχείο και ένας λόγος που μπορεί να ωθήσει στην εντομοφαγία είναι η υποστήριξη των χωρών παραγωγής και εκτροφής τους. Συγκεκριμένα, συνήθως τα σκευάσματα που περιέχουν έντομα προέρχονται από χώρες με φτωχή οικονομία και χαμηλό επίπεδο διαβίωσης, άρα η εντομοφαγία μπορεί να αποτελεί και μια ‘ηθική’ επιλογή.
Προβληματισμοί-Περιορισμοί εντομοφαγίας
Παρά τα οφέλη που αναφέρθηκαν παραπάνω, σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται προσοχή. Είναι γνωστό ότι δεν μπορούν να καταναλωθούν όλα τα είδη εντόμων. Ορισμένα από αυτά, όπως τα κουνούπια ή οι μύγες, είναι φορείς ασθενειών ή συμβιώνουν με παράσιτα. Ακόμη, δεν ενδείκνυται η κατανάλωση εντόμων τα οποία τρέφονται με φυτά τα οποία μπορεί να έχουν δεχθεί μεγάλη ποσότητα χημικών από τον άνθρωπο. Επίσης, παρόλο που σε πολλές χώρες δεν είναι άμεσα διαθέσιμα σκευάσματα που περιέχουν τμήματα εντόμων ή ολόκληρα έντομα, απαιτείται θέσπιση νομοθεσίας σχετικά με θέματα ασφάλειας.
Συμπερασματικά, η εντομοφαγία είναι κάτι παραπάνω από μια απλή διατροφική τάση. Προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα στον ανθρώπινο οργανισμό, στον αυξανόμενο πληθυσμό και στον πλανήτη μας που μαστίζεται από οικολογικά προβλήματα και μια επερχόμενη κλιματική αλλαγή. Παρά την αποστροφή που στο παρόν φαίνεται να υπάρχει στον καταναλωτή του Δυτικού κόσμου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα πάντα είναι θέμα μάρκετινγ. Πριν μερικά χρόνια, εξίσου αηδιαστική και περίεργη άλλωστε φαινόταν η κατανάλωση ωμού ψαριού στο σούσι ή η αγορά ενός μπέργκερ σόγιας…
Πηγές άρθρου:
Raheem, D., Raposo, A., Oluwole, O. B., Nieuwland, M., Saraiva, A., & Carrascosa, C. (2019). Entomophagy: Nutritional, ecological, safety and legislation aspects. Food research international (Ottawa, Ont.), 126, 108672.
Rumpold, B. A., & Schlüter, O. K. (2013). Nutritional composition and safety aspects of edible insects. Molecular nutrition & food research, 57(5), 802–823.
