Τα κουνούπια αποτελούν συχνά συνώνυμο του καλοκαιριού καθώς προκαλούν ενοχλητικά τσιμπήματα, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να είναι αρκετά επικίνδυνα καθώς αποτελούν φορείς ασθενειών. Εξαιτίας μιας τέτοιας περίπτωσης, αρκετά πρόσφατα, ένα σχέδιο απελευθέρωσης περίπου 750 εκατομμυρίων γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών στην περιοχή Florida Keys πήρε έγκριση από τις τοπικές αρχές παρά τις αντιρρήσεις κατοίκων και περιβαλλοντικών ομάδων.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα πιλοτικό σχέδιο που πήρε έγκριση στις 18 Αυγούστου, έπειτα από την εμφάνιση αυξημένων κρουσμάτων δάγκειου πυρετού σε μία περιοχή των ΗΠΑ. Στόχος του σχεδίου είναι να διαπιστωθεί αν η απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική λύση για τον έλεγχο και περιορισμό του Aedes aegypti. Το Aedes aegypti, ή γνωστό ως κουνούπι-τίγρης, φέρει χαρακτηριστικό μαύρο και άσπρο ριγωτό σώμα που θυμίζει την εμφάνιση της τίγρης και προέρχεται από την Αφρική. Το πιο σημαντικό ωστόσο είναι ότι μεταξύ άλλων, το συγκεκριμένο κουνούπι μεταφέρει θανατηφόρες ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός, ο κίτρινος πυρετός και η ασθένεια του ιού Ζίκα.
Το κουνούπι OX5034
Σύμφωνα με το πλάνο που πήρε έγκριση, τον Ιανουάριο του 2021 θα απελευθερωθούν στην επαρχία των ΗΠΑ γενετικά τροποποιημένα αυγά, από τα οποία θα προκύψουν τα αρσενικά κουνούπια που καλούνται OX5034. Τα συγκεκριμένα κουνούπια έχουν ίδια εμφάνιση όπως και τα αρσενικά κουνούπια που κυκλοφορούν στη φύση αλλά όταν διασταυρωθούν με θηλυκά, όλοι οι θηλυκοί απόγονοι που θα προκύψουν πρόκειται να πεθάνουν στο στάδιο της προνύμφης. Δηλαδή, πολύ πριν την εκκόλαψη και το στάδιο κατά το οποίο με το τσίμπημά τους μεταδίδουν ασθένειες. Οι αρσενικοί απόγονοι που θα προκύψουν από τη διασταύρωση, θα φέρουν επίσης το ίδιο γονίδιο που αποτρέπει την επιβίωση των θηλυκών απογόνων. Έτσι, καθώς μειώνεται ο αριθμός των θηλυκών, ο πληθυσμός των εντόμων θα καταρρεύσει.
Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι μόνο τα θηλυκά κουνούπια τσιμπάνε. Τα θηλυκά χρειάζονται το αίμα για τα αυγά τους ενώ αντίθετα τα αρσενικά τρέφονται με νέκταρ και δεν αποτελούν κίνδυνο για την εξάπλωση ασθενειών. Τα συγκεκριμένα γενετικά τροποποιημένα κουνούπια θα αναπτυχθούν από την εταιρεία Oxitec που ασχολείται με τη βιοτεχνολογία και εδρεύει στην Αγγλία.
Η απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων εντόμων
Η απελευθέρωση των γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών εγκρίθηκ καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος εξάπλωσης της νόσου στην περιοχή, ενώ τα εντομοκτόνα δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στον περιορισμό των κουνουπιών. Υπολογίζεται ότι στη Φλόριντα κυκλοφορούν περίπου 45 εκατομμύρια είδη κουνουπιών αλλά τα εντομοκτόνα καταφέρνουν να σκοτώσουν μόλις το 30 με 50% των κουνουπιών που αποτελούν φορείς του κίτρινου πυρετού. Η απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών από την ίδια εταιρεία (Oxitec) έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στον Παναμά αλλά και σε περιοχές της Βραζιλίας, όπου τα ποσοστά του ιού Ζίκα και δάγκειου πυρετού ήταν εξαιρετικά υψηλά.
Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι δεν είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται κάτι παρόμοιο στις ΗΠΑ. Παλιότερα, γενετικά τροποποιημένα έντομα είχαν χρησιμοποιηθεί προκειμένου να περιοριστεί το ρόδινο σκουλήκι το οποίο είναι ιδιαίτερα επιζήμιο για την παραγωγή βαμβακιού. Επίσης, για πολλά χρόνια ήταν αποδεκτή η μέθοδος απελευθέρωσης στείρων αρσενικών κουνουπιών.
Αντιδράσεις από πολίτες και περιβαλλοντικές οργανώσεις
Αμέσως μετά την έγκριση της πρότασης ωστόσο, έντονες ήταν οι αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής αλλά και διαφόρων περιβαλλοντικών ομάδων. Παρόλο που οι άνθρωποι φαίνεται να απεχθάνονται τα κουνούπια, οτιδήποτε αφορά γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς τείνει να προκαλεί ανησυχία. Περιβαλλοντικές ομάδες επίσης, εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με την επίδραση των γενετικά τροποποιημένων κουνουπιών σε άλλα έντομα, πτηνά αλλά και θηλαστικά που τρέφονται με κουνούπια.
Πηγή άρθρου:
Florida mosquitoes: 750 million genetically modified insects to be released ανακτήθηκε από bbc.com (Τελευταία πρόσβαση 30/08/2020 στις 20:20)
