Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA και η προσφορά του στην Επιστήμη θα είναι το θέμα αυτού του άρθρου. Το διαστημικό αυτό τηλεσκόπιο έβλεπε το σύμπαν με «άλλο μάτι» και συγκεκριμένα «έβλεπε» την υπέρυθρη ακτινοβολία (infared light). Εκτοξεύθηκε στις 25 Αυγούστου του 2003 και η αποστολή του ολοκληρώθηκε στις 30 Ιανουαρίου του 2020. Σε αυτά τα 16,5 περίπου χρόνια, το Spitzer έκανε αρκετές και σπουδαίες ανακαλύψεις και δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Με την ολοκλήρωση της αποστολής του είναι μια καλή ευκαιρία να κάνουμε μία ανασκόπηση των ανακαλύψεων που πραγματοποίησε.
1)Το Spitzer ανακαλύπτει 7 εξωπλανήτες στο σύστημα TRAPPIST-1
Πηγή: jpl.nasa.gov
Μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του Spitzer ήταν αναμφισβήτητα το πλανητικό σύστημα TRAPPIST-1. Σε αυτό βρέθηκαν 7 εξωπλανήτες στην κατοικήσιμη ζώνη. Επιπλέον, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάποιοι από αυτούς μπορεί να περιέχουν περισσότερο νερό από ό,τι όλοι οι Ωκεανοί της Γης μαζί! Επίσης, η NASA έχει δημιουργήσει μια απεικόνιση 360° σε VR που μας δείχνει πώς θα είναι πιθανόν οι εξωπλανήτες του TRAPPIST-1.
2)Το Spitzer «βλέπει» το μακρινό παρελθόν του σύμπαντος
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer, μαζί με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, φωτογράφισε τον αρχαιότερο γνωστό γαλαξία μέχρι σήμερα, τον GN-z11. Ο γαλαξίας αυτός είναι ο πιο μακρινός γαλαξίας που έχει μελετηθεί μέχρι σήμερα. Ο GN-z11 είναι ένα «απομεινάρι» από την εποχή που το σύμπαν είχε ηλικία μόλις 400 εκατομμυρίων ετών, δηλαδή πριν από 13,4 δις χρόνια!
Το Spitzer είδε την δημιουργία αστεριών στους γαλαξίες 1,5 δις έτη μετά τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang). Οι έντονες διαδικασίες δημιουργίας αστεριών, ή αλλιώς αστρικές εκρήξεις (Starbursts), σήμερα στο σύμπαν είναι σπάνιες. Στο αρχαίο σύμπαν όμως ήταν πολύ συνηθισμένες. «Ανακαλύψαμε έναν άγνωστο αριθμό αστρικών εκρήξεων σε γαλαξίες, το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο που πιστεύουμε ότι πολλοί γαλαξίες δημιούργησαν τα αστέρια τους», είπε η Karina Caputi, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Groningen στην Ολλανδία και κύρια συγγραφέας σχετικής μελέτης που δημοσιεύτηκε στο The Astrophysical Journal.
3)Ανακαλύπτοντας έναν άγνωστο δακτύλιο του Κρόνου
To διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer ανακάλυψε τον μεγαλύτερο μέχρι τώρα δακτύλιο του Κρόνου. Αυτός ο δακτύλιος μάλιστα είναι αόρατος για τα τηλεσκόπια που χρησιμοποιούν το ορατό φως. Επίσης, εξηγεί έναν γρίφο που απασχολούσε τους αστρονόμους από τον 17° αιώνα. Το 1671, ο αστρονόμος Giovanni Cassini παρατήρησε για πρώτη φορά τον δορυφόρο του Κρόνου, Ιαπετό (Ιapetus). Αργότερα ανακάλυψε ότι ο δορυφόρος αυτός έχει μια σκοτεινή πλευρά, η οποία ονομάστηκε προς τιμήν του Cassini Regio.
Πώς δημιουργήθηκε όμως η σκοτεινή αυτή πλευρά; Ο δακτύλιος που ανακάλυψε το Spitzer, κινείται με την ίδια φορά με τον δορυφόρο του Κρόνου Φοίβο, αλλά με την αντίθετη φορά από ό,τι ο Ιαπετός. Έτσι, η σύγκρουση της σκοτεινής σκόνης του δακτυλίου με τον Ιαπετό, δημιούργησε την σκοτεινή πλευρά του.
4)Spitzer και Deep Impact ανακαλύπτουν τα συστατικά των κομητών
Οι επιστήμονες χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer και δεδομένα από την αποστολή Deep Impact στον κομήτη Tempel 1 βρήκαν από τι αποτελούνται οι κομήτες. Από τα συστατικά που ανακάλυψαν κάποια ήταν αναμενόμενα, όπως πυριτικά άλατα και άμμος. Όμως ανακάλυψαν και κάποια που δεν περίμεναν, όπως πηλό και ανθρακικά άλατα. Ο λόγος που ήταν μη αναμενόμενες αυτές οι χημικές ενώσεις ήταν ότι χρειάζεται νερό σε υγρή μορφή για να σχηματιστούν. «Πώς σχηματίστηκαν ο πηλός και τα ανθρακικά άλατα σε παγωμένους κομήτες; Δεν ξέρουμε, αλλά η παρουσία τους υπονοεί ότι στο αρχέγονο ηλιακό σύμπαν ήταν πλήρως αναμεμειγμένα, επιτρέποντας υλικά που σχηματίστηκαν κοντά στον ήλιο όπου το νερό είναι σε υγρή μορφή και παγωμένα υλικά από τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, να συμπεριλαμβάνονται στο ίδιο σώμα», είπε η Dr. Carey Lisse του Johns Hopkins University’s Applied Physics Laboratory, επικεφαλής της ομάδας για τις παρατηρήσεις του Spitzer για τον κομήτη Tempel 1. Τέλος, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το γεγονός ότι οι κομήτες περιέχουν σημαντική ποσότητα οργανικών ενώσεων σημαίνει ότι μπορεί να έφεραν κάποτε αυτά τα υλικά στη Γη!
Image credit: NASA
Πολλές από τις ανακαλύψεις που έκανε το Spitzer θα μελετηθούν περαιτέρω από το James Webb Space Telescope της NASA, το οποίο αναμένεται να εκτοξευθεί μέσα στο 2021. «Έχουμε πολλές καινούργιες ερωτήσεις σχετικά με το σύμπαν χάρη στο Spitzer. Είναι πολύ ευχάριστο να ξέρουμε ότι υπάρχουν τόσες δυνατότητες που θα δώσουν συνέχεια σε αυτό που αρχίσαμε με το Spitzer» , είπε ο Michael Werner, επιστήμονας του προγράμματος Spitzer που έχει την έδρα του στο Jet Propulsion Laboratory της NASA, στην Pasadena, California.
Πηγές:
exoplanets.nasa.gov
nasa.gov
spitzer.caltech.edu
jpl.nasa.gov
images.nasa.gov
