
Η ζωή στην Αφροδίτη μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας. Αν κάποιος ήθελε να κατοικήσει στην Αφροδίτη, το πιο πιθανό σενάριο θα ήταν να ζήσει ανάμεσα στα σύννεφα καθώς η επιφάνεια της Αφροδίτης είναι πιο καυτή (467° C) κι από την έρημο Σαχάρα(50° C). Στον πλανήτη Bespin της σειράς Star Wars οι κάτοικοι μένουν σε πόλεις που αιωρούνται στα σύννεφα αντί να είναι χτισμένες στην επιφάνεια του πλανήτη. Πέρα όμως από την επιστημονική φαντασία, επιστήμονες ανακάλυψαν ενδείξεις ότι υπάρχει ή υπήρξε ζωή στον πλανήτη Αφροδίτη. Συγκεκριμένα, εντόπισαν στα σύννεφα της Αφροδίτης, ένα στοιχείο, την Φωσφίνη (PH3) η οποία είναι συνδεδεμένη με την ζωή.
Η ανακάλυψη της Φωσφίνης στην Αφροδίτη
Οι επιστήμονες ψάχνουν για ζωή σε άλλους πλανήτες με 3 τρόπους. Ο πρώτος τρόπος είναι να την ανακαλύψουμε άμεσα, ένας από τους λόγους που διάφορες χώρες στέλνουν Rover στην επιφάνεια του Άρη. Ο δεύτερος τρόπος είναι να ανιχνεύσουμε ραδιοσήματα από έναν τεχνολογικά εξελιγμένο εξωγήινο πολιτισμό, όπως οι έρευνες που διεξάγει το SETI Institute με το Allen Telescope Array (ATA). Ο τρίτος τρόπος είναι να να χρησιμοποιήσουμε τηλεσκόπια, για να εξετάσουμε τις ατμόσφαιρες πλανητών και δορυφόρων τους για βιοϋπογραφές(biosigantures), δηλαδή αέρια που παράγονται από ζωντανούς οργανισμούς. Το 2017, η Jane Greaves, ραδιοαστρονόμος στο Cardiff University, ανακάλυψε τη φωσφίνη στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης χρησιμοποιώντας το James Clerk Maxwell Telescope (JCMT). Επιπλέον, η Clara Sousa-Silva, μοριακή αστροφυσικός στο MIT, έκανε περαιτέρω παρατηρήσεις με το τηλεσκόπιο ALMA, που επιβεβαίωσαν την ανίχνευση φωσφίνης.

Πώς δημιουργήθηκε η φωσφίνη στην Αφροδίτη; Η Jane Greaves και οι συνεργάτες της εξέτασαν κάθε πιθανή εξήγηση, όπως ηφαιστειακή δραστηριότητα, αστραπές και συγκρούσεις μετεωριτών με την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Αφού εξάντλησαν κάθε αβιοτική εξήγηση, οι ερευνητές κατέληξαν ότι μπορεί να προέρχεται από ζωντανούς οργανισμούς, όπως συμβαίνει και στη Γη. Η Silva έχει χτίσει την καριέρα της μελετώντας τη φωσφίνη. Προέβλεψε ότι μπορεί να εμφανιστεί στην ατμόσφαιρα ενός μακρινού εξωπλανήτη. “Σκεφτόμουν εξωτικούς κόσμους, Υπερ-Γαίες(super-earths), τροπικούς πλανήτες και όλο αυτόν τον καιρό (η φωσφίνη) ήταν δίπλα μας”, σχολιάζει η Silva.
Είναι η Αφροδίτη κατοικήσιμη;
Η επιφάνεια της Αφροδίτης είναι εντελώς αφιλόξενη στη ζωή, η ατμόσφαιρα της όμως; Από τα 50 km έως τα 60 km πάνω από την επιφάνεια της, υπάρχει ένα ατμοσφαιρικό στρώμα με πίεση ίση με αυτή στο επίπεδο της θάλασσας στη Γη και θερμοκρασίες ανάμεσα στους 0°C και στους 50ºC. Αν δεν υπήρχαν θειικά και όξινα σύννεφα, κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αυτό το στρώμα είναι φιλόξενο προς τη ζωή. Παρ΄όλα αυτά, υπάρχουν οργανισμοί που ζουν σε τέτοιες όξινες συνθήκες, όπως οι θερμές πηγές ή άλλα περιβάλλοντα. Σε αυτό το ατμοσφαιρικό στρώμα βρέθηκε η φωσφίνη.

Ας δούμε τι είπαν οι επιστήμονες σχετικά με την ύπαρξη ζωής στην Αφροδίτη. Ο David Grinspoon, αστροβιολόγος στο Planetary Science Institute, δήλωσε: “Πάντα πίστευα ότι είναι τόσο πιθανό να υπάρχει ζωή στα σύννεφα της Αφροδίτης όσο και στο υπέδαφος του Άρη. Κάθε ένα από αυτά είναι ένα περιβάλλον που θα μπορούσε να είναι κατοικήσιμο αλλά δεν είναι εγγυημένο ότι είναι.” Η Michael Wong, αστροβιολόγος στο University of Washington, είπε: “Είναι αναπόδεικτο να πούμε ότι υπάρχει ζωή στην Αφροδίτη. Αλλά είναι επίσης αναπόδεικτο να πούμε ότι δεν υπάρχει ζωή στην Αφροδίτη.” Η Silva δήλωσε: “Πιστεύω ότι είναι πολύ δύσκολο να αποδειχτεί κάτι τέτοιο. Έχουμε μια έμφυτη επιθυμία να βρούμε ζωή αλλά έχουμε και τη λογική που μας λέει ‘Τίποτα από αυτά δεν είναι αρκετή απόδειξη’. Θέλουμε να μην είμαστε μόνοι (στο σύμπαν), αλλά θέλουμε και να μην κάνουμε λάθος. Μερικές φορές αυτά τα δύο είναι δύσκολο να συνυπάρξουν”.
Ζωή στην Αφροδίτη: Μελλοντικές αποστολές-Ρωσία
Η Ρωσία σε συνεργασία με τις ΗΠΑ σκοπεύουν να στείλουν την αποστολή Venera-D στην Αφροδίτη το 2026. Η Ρωσία όμως, έχει και άλλη αποστολή στα σκαριά. “Σκεφτόμαστε και δική μας αποστολή στην Αφροδίτη. Θεωρούμε ότι η Αφροδίτη είναι ρωσικός πλανήτης, έτσι δε θα έπρεπε να μείνουμε πίσω. Aποστολές στην Αφροδίτη περιλαμβάνονται στο κυβερνητικό πρόγραμμα για την εξερεύνηση του διαστήματος για την περίοδο 2021-2030”, δήλωσε ο Dmitry Rogozin, επικεφαλής της Roscosmos. Αν και ακούγεται αλαζονικό από την Ρωσία να υποστηρίζει ότι η Αφροδίτη είναι Ρωσικός πλανήτης, έχει μια βάση. Η αλήθεια είναι ότι ήταν πρωτοπόρος στην εξερεύνηση του πλανήτη αυτού. Συγκεκριμένα, έχει εκτοξεύσει 16 αποστολές με προορισμό την Αφροδίτη με το πρόγραμμα Venera, την περίοδο 1961-1983, συμπεριλαμβανομένης και της μοναδικής αποστολής που κατάφερε να προσεδαφιστεί στην επιφάνεια της.

Ζωή στην Αφροδίτη: Μελλοντικές αποστολές-ΗΠΑ
Όμως και η NASA, εκτός από το Venera-D, εξετάζει και άλλες αποστολές. H NASA θα επιλέξει το 2021, έως 2 από τις 4 προτάσεις που επιλέχθηκαν μέσω του Discovery Program . Από τις προτεινόμενες αποστολές, 2 έχουν ως στόχο την Αφροδίτη, η DAVINCI+ και η VERITAS. Άρα θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει 25-50% πιθανότητα τουλάχιστον 1 από αυτές τις δύο προτάσεις να υλοποιηθεί. Η DAVINCI+(Deep Atmosphere Venus Investigation of Noble gases, Chemistry, and Imaging Plus) έχει σκοπό να αναλύσει την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Επίσης, θα απαντήσει στα ερωτήματα: Πώς σχηματίστηκε η Αφροδίτη; Πώς εξελίχθηκε; Είχε ποτέ η Αφροδίτη Ωκεανό; Μια σφαίρα θα περάσει μέσα από την ατμόσφαιρα, θα κάνει μετρήσεις και θα βγάλει φωτογραφίες την επιφάνεια του πλανήτη. Η VERITAS έχει στόχο την κατανόηση της γεωλογικής ιστορίας του πλανήτη και ένα από τα ερωτήματα που θα απαντήσει είναι: Υπάρχουν ακόμα ενεργά ηφαίστεια στην Αφροδίτη;

Ζωή στην Αφροδίτη: Μελλοντικές αποστολές-Ευρώπη
Η ESA(European Space Agency) είναι πιθανό να στείλει την αποστολή EnVision στην Αφροδίτη το 2032. Μέσω του προγράμματος της Cosmic Vision , η ESA έχει επιλέξει 3 από τις 25 προτάσεις αποστολών: την EnVision, την Theseus και την SPICA. Άρα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, και συγκεκριμένα 1 στις 3 ή 33,3%, να επιλεχθεί το καλοκαίρι του 2021 η EnVision. Συμμετοχή σε αυτή την αποστολή θα έχουν η NASA, με ραντάρ για την επιφάνεια, και η ASI (Italian Space Agency), με ραντάρ για το υπέδαφος. O Dr Jörn Helbert, υπεύθυνος για τα όργανα στην αποστολή, πιστεύει ότι η EnVision θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε γιατί η Γη είναι τόσο φιλική προς την ζωή ενώ η Αφροδίτη όχι. “Το ερώτημα είναι: Γιατί; Και ένα άλλο ερώτημα είναι, ποιο είναι το ατύχημα; Ήμασταν απλώς τυχεροί που καταλήξαμε σε έναν κατοικήσιμο πλανήτη; Ή η Αφροδίτη ήταν το ατύχημα; Όταν κοιτάζουμε άλλα ηλιακά συστήματα, βλέπουμε αρκετούς πλανήτες που βρίσκονται στην ζώνη της Αφροδίτης. Αυτό που οι εφημερίδες ονομάζουν “Δεύτερη Γη”, αν κοιτάξουμε προσεχτικά, μοιάζουν πιο πολύ με την Αφροδίτη. Έτσι, η ερώτηση γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα. Θα μπορούσε η Αφροδίτη να ήταν κατοικήσιμη;” δήλωσε ο Dr Helbert.
Συμπεράσματα
Αν και τελευταία ο Άρης μονοπωλούσε το ενδιαφέρον, φαίνεται ότι απέκτησε έναν υπολογίσιμο αναταγωνιστή, την Αφροδίτη. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα άρθρο του επιστημονικού περιοδικού NATURE είχε τίτλο: Τhe 2020s the “Decade of Venus”. Άραγε υπάρχει ζωή στην Αφροδίτη; Υπήρξε ποτέ ζωή στην Αφροδίτη; Πιστεύω ότι μέσα στις επόμενες δεκαετίες είναι πολύ πιθανό να μάθουμε την απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα.
Πηγές:
Mann,A.(2020). Venus Might Host Life, New Discovery Suggests. Ανακτήθηκε από https://www.scientificamerican.com/article/venus-might-host-life-new-discovery-suggests/# (τελευταία πρόσβαση 24.09.2020)
Savostyanov,S.(2020). Russia plans to send mission to Venus. Ανακτήθηκε από https://tass.com/science/1201053 (τελευταία πρόσβαση 24.09.2020)
Cofield,C. (2017).Mission to Venus: NASA and Russia May Explore Hellish Planet Together. Ανακτήθηκε από https://www.space.com/36064-nasa-russia-venus-mission-partnership-talks.html. (τελευταία πρόσβαση 24.09.2020)
NASA Selects Four Possible Missions to Study the Secrets of the Solar System (2020). Ανακτήθηκε από https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7597. (τελευταία πρόσβαση 25.09.2020)
Rimmer, Α. (2020). EnVision and the Cosmic Vision decision. Ανακτήθηκε από https://www.thespacereview.com/article/3891/1. (τελευταία πρόσβαση 26.09.2020)
Rincon,P.(2019).Planet Venus: Hopes rise of new mission to the hothouse world. Ανακτήθηκε από https://www.bbc.com/news/science-environment-47672736 (τελευταία πρόσβαση 26.09.2020)