Ο Αναστάσης Πινακουλάκης, είναι κριτικός θεάτρου και συγγραφέας. Μετά το πρώτο του θεατρικό έργο με τίτλο «Δώρα Επετείου» – που κατέκτησε την πρώτη θέση στο Free Thinking Zone με την υποστήριξη του Theatre De Liberte και του Ελληνικού Πολιτιστικού Κύκλου στις Βρυξέλλες – επανέρχεται στα θεατρικά δρώμενα με την τριλογία μονολόγων «Η πικρή τριλογία του νεοφασισμού», που αποτελείται από τα έργα: «Mall», «Υγρασία στους Τοίχους» και «Το αγόρι της οδού Αμερικής», μιλώντας για την τρομοκρατία και το νέο-φασισμό. Θέματα πολιτικής και πολιτισμικής οντότητας, πιο επίκαιρα από ποτέ, που είναι σημαντικό να βλέπουμε στο θέατρο και γενικά στις τέχνες μέσα από τη ματιά των νέων δημιουργών.
Το πρώτο μέρος της «τριλογίας του φασισμού», το «Mall», που παρακολουθήσαμε στο θέατρο «Επί Κολωνώ» στα πλαίσια του «Off Off Festival 2017» το φετινό καλοκαίρι, επιστρέφει τον Οκτώβρη, στον ίδιο χώρο, το Blackbox του Επί Κολωνώ, ενώ στη συνέχεια της σεζόν θα δούμε να ανεβαίνουν και τα δύο επόμενα μέρη της τριλογίας, «Υγρασία στους Τοίχους» και «Το αγόρι της οδού Αμερικής».
- Ξεκινώντας τη συζήτησή μας, θα θέλαμε να μας πείτε λίγα λόγια για το έργο σας «Η πικρή τριλογία του νεοφασισμού», ένα τρίπτυχο μονολόγων με το οποίο ουσιαστικά σας γνώρισε το θεατρόφιλο κοινό.
Μετά την θερμή υποδοχή της παράστασης «Mall», επιστρέφουμε στο Επί Κολωνώ με ολόκληρη την «πικρή τριλογία του νεοφασισμού». Αυτοί οι μονόλογοι έχουν ως πρωταγωνιστές τρεις «εξαιρετικές» περιπτώσεις ανθρώπων που ο καθένας τους δικαίως καταδικάστηκε για το έγκλημα που διέπραξε, αλλά τα κίνητρά τους, δεν είναι εντελώς μεμπτά αν τα εξετάσουμε αποκομμένα από τις πράξεις. Στο Mall, ο ήρωας καταδικάστηκε γι’ αρπαγή ανηλίκου, αλλά ακόμα δεν έχει βρεθεί το παιδί. Ποιος ευθύνεται πραγματικά για την εξαφάνισή τους; Στην Υγρασία στους Τοίχους, ο ήρωας καταδικάστηκε για ένα μακελειό που διέπραξε σε ελληνικό Πανεπιστήμιο. Ποιος ευθύνεται πραγματικά για την «υγρασία»; Στο αγόρι της Οδού Αμερικής, ο ήρωας σκότωσε έναν διαδηλωτή που έσπασε τη βιτρίνα του αγαπημένου του καταστήματος. Σπάνε οι άνθρωποι με την ίδια ταχύτητα που σπάνε οι βιτρίνες; Αρρώστια που υπάρχει στον κόσμο, θα πείτε. Δεν μπορώ ν’ αντιλογήσω.
- Ποια πιστεύετε πως είναι η πραγματική αιτία που γεννά το φασισμό σε μια δυτική κοινωνία;
Μακάρι να μην γινόταν αυτή η ερώτηση το 2017. Απορώ πραγματικά πως παρά την πρόοδο σ’ ένα σωρό ζητήματα, είμαστε ακόμα τόσο πίσω σε νοοτροπία οι άνθρωποι. Μία βόλτα στην αρχική σας σελίδα στο facebook να κάνετε, θα δείτε πως ο κόσμος γίνεται όλο και πιο συντηρητικός. Παράλληλα, ο καθένας μπορεί να κρίνει τον καθένα είτε επώνυμα είτε ανώνυμα. Ο φόβος μας έχει κάνει επικίνδυνα παθητικούς. Νομίζω πως οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να προσαρμόζονται στις εξελίξεις και να δέχονται το Άλλο. Αυτό δεν έχει να κάνει ούτε με την εποχή ούτε με την χώρα, αλλά με την ίδια την ανθρώπινη φύση. Σε περιόδους βαθιάς κρίσης όπως αυτή που διανύουμε σήμερα για μένα προτεραιότητα θα πρέπει να δίνουμε σε μία κριτική και ανθρωπιστική εκπαίδευση, να βρούμε Πολιτισμό στον πολιτισμό, αλλά τα δημόσια σχολεία υποβαθμίζονται όλο και περισσότερο. Πως μπορεί ένας δάσκαλος ν’ αναλάβει μία τάξη 30 παιδιών;
- Στo «Mall», το ένα από τα τρία μέρη της «τριλογίας του φασισμού» καταπιάνεστε με ένα θέμα που απασχολεί πολύ στις μέρες μας, την αρπαγή παιδιών. Πού αποδίδετε την έξαρση αυτού του φαινομένου;
Δεν έχω μελετήσει περαιτέρω το θέμα, πέρα από την μυθοπλασία του έργου που παρουσιάζουμε. Το όπλο που πρέπει να έχουν οι γονείς και οι περίοικοι είναι αναμφισβήτητα η ενημέρωση και η προστασία των παιδιών τους. Εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι και οι περισσότεροι –δυστυχώς- μπορούν να ξεκινήσουν από ένα «αθώο» σερφάρισμα στο ίντερνετ.
- Στον χαρακτήρα – μονόλογο του «Mall» γίνεται ανάλυση των παιδικών τραυματισμένων χρόνων του ανθρώπου. Θεωρείτε πως η προσωπικότητα διαμορφώνεται μόνο κατά την παιδική ηλικία ή μπορεί ένας άνθρωπος να αντιμετωπίσει εύκολα τα τραύματά του και στην ενήλικη πορεία του;
Η αίσθηση που έχω είναι πως οι άνθρωποι συχνά δε γνωρίζουν ότι νοσούν ή αποφεύγουν να δουν την πληγή γιατί τους φοβίζει το αίμα. Θεωρώ πως ναι, οι περισσότερες πτυχές μίας προσωπικότητας διαμορφώνονται στα παιδικά χρόνια, γι’ αυτό θα πρέπει ν’ ανανεωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και να ευνοηθεί η πρόσβαση στα πολιτιστικά δρώμενα. Από εκεί και πέρα, ο κάθε άνθρωπος είναι οι επιλογές του και πόσο επιτρέπει στα πράγματα να τον επηρεάσουν.
- Mέσω της κωμικοδραματικής δομής της, τι εύχεστε να αποκομίσει το κοινό βλέποντας την παράσταση;
Ως συντελεστής της παράστασης, θα μείνω ευχαριστημένος αν ο κάθε θεατής φύγει με μία δική του επίδραση από την παράσταση και την δική του εκδοχή του έργου. Είναι ένα έργο που μπορείς να το δεις από διάφορες πλευρές και ο Λάζαρος έχει φροντίσει να φωτίσει ξεχωριστά την κάθε μία από αυτές. Μένει να επιλέξετε ποια ταιριάζει στη δική σας φαντασία, για να τελειώσει το παραμύθι.
- Πρόκειται να δούμε σύντομα τη θεατρική παρουσίαση και των άλλων δύο έργων που συμπληρώνουν την τριλογία;
Μάλιστα! Θα διαδεχτεί το ένα το άλλο στο Black Box του Επί Κολωνώ. Ξεκινήσαμε ήδη πρόβες για την «Υγρασία στους Τοίχους», όπου ο Στέφανος Παπατρέχας θα υποδυθεί τον * υπεύθυνο για την μαζική δολοφονία 56 ανθρώπων. Ο * είναι εξτρεμιστής και παρόλο που δε θα ήθελα ποτέ μου να τον συναντήσω στην πραγματική ζωή, με προκαλεί κάπως η σκέψη του. Η πρεμιέρα είναι προγραμματισμένη για τα τέλη Νοεμβρίου. Το Αγόρι της Οδού Αμερικής θα παρουσιαστεί για έναν μικρό κύκλο παραστάσεων τον ερχόμενο Γενάρη. Σε όλη αυτή την προσπάθεια που λέγεται «Η πικρή τριλογία του νεοφασισμού» έχω την εξαιρετική τιμή να έχω δίπλα μου τον Λάζαρο Βαρτάνη (Mall), ο οποίος θα με ωφελήσει στις επόμενες δύο δουλειές ως βοηθός σκηνοθέτη. Η εμπειρία του και ο οξύς του νους είναι ότι χρειάζομαι για να μάθω πως μπορώ να κάνω αυτά τα έργα πράξη.
- Τα συγγραφικά έργα θεωρείτε πως εκφράζονται καλύτερα μέσα από το θέατρο, και γενικότερα με την οπτικοποίηση τους, απ’ ότι μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου;
Αν σκεφτούμε πως τα θεατρικά έργα είναι «κείμενα» τότε ετυμολογικά τα έργα είναι νεκρά. Μόνο μέσα από μία παράσταση ένα έργο αποκτά λόγο ύπαρξης. Αν δεν είχε δεχτεί ο Λάζαρος να πρωταγωνιστήσει στο Mall, τώρα δε θα έδινα αυτή τη συνέντευξη. Ακόμα και συνεργάτες της παράστασης, όταν είδαν πέρασμα του έργου, μου είπαν ότι πολλά πράγματα δεν τα είχαν αντιληφθεί διαβάζοντάς το. Αυτή είναι μία νίκη εξ’ ολοκλήρου του Λάζαρου. Οι συγγραφείς θεωρώ πως πρέπει να είναι ευγνώμονες όταν ανεβαίνει ένα έργο τους, γιατί μέσω μίας παράστασης είναι σε θέση ν’ αντιληφθούν τι έγραψαν. Όσο κι αν αγαπώ κάτι που έγραψα, αγαπώ περισσότερο έναν ηθοποιό που έχει γεννήσει έναν ρόλο. Ο Λάζαρος γέννησε τον Χρήστο Λαζάρου μέσα από την δική μου καθοδήγηση κι αυτό είναι κάτι σχεδόν ερωτικό. Μακάρι να ζήσω κι άλλες τέτοιες στιγμές με τα επόμενα έργα μου.
- Ως κριτικός θεάτρου, ποιες παραστάσεις είναι αυτές που σας κεντρίζουν το ενδιαφέρον;
Νομίζω πως οφείλουμε όσοι ασχολούμαστε με την πολιτιστική δημοσιογραφία ή την θεατρική κριτική να αφήνουμε το ενδιαφέρον μας ελεύθερο για να γνωρίζουμε συνέχεια νέα πράγματα. Δε θ’ αφήσω ποτέ από το μάτι μου δράσεις που αφορούν νέες δραματουργίες ή το παιδικό κοινό, γιατί πιστεύω πολύ στην εκπαιδευτική κουλτούρα και στην επαφή του θεατρόφιλου κοινού με το σήμερα.
- Τι καθιστά ένα θεατρικό έργο διαχρονικό κατά τη γνώμη σας;
Νομίζω πως έμειναν ως διαχρονικά τα έργα που μελέτησαν περισσότερο τον άνθρωπο και την συμπεριφορά του σε κρίσιμες καταστάσεις. Πάντα θα έχουμε μία ροπή προς την Μήδεια, τον Έμπορο της Βενετίας ή θα θέλουμε να αντιταχθούμε στον Κρέοντα.
- Τι είδους θεατρικές ιδέες θα προτείνατε να παρουσιάζουν περισσότερο οι Έλληνες δημιουργοί στο κοινό;
Η μόνη πρόταση είναι για μένα κι η πλέον αυτονόητη. Ν’ αναζητά ο καθένας τις πιο ενδόμυχες κινητήριες σκέψεις, και να προσπαθούν να τις κάνουν αισθητές μέσω της Τέχνης. Αν βλέπεις τι έκανε ο διπλανός και πέτυχε, και στη συνέχεια το κάνεις κι εσύ ελπίζοντας πως θα πετύχεις, θα έχεις εκ προοιμίου αποτύχει. Νέοι θεατρικοί χώροι ανοίγουν, νέες ομάδες συσπειρώνονται σε όλα τα μεγάλα πολιτιστικά κέντρα της χώρας, οι μεγάλες κρατικές σκηνές ανοίγουν το πεδίο τους. Ας δούμε ευνοϊκά τα όσα συμβαίνουν κι ας προτείνουμε ό,τι θεωρούμε πιο ισχυρό μέσα μας. Ακόμα κι αν δραστηριοποιούμαστε στον πιο αβέβαιο και πιο σκληρό επαγγελματικό χώρο, δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, αλλά να πεισμώνουμε περισσότερο υπερασπιζόμενοι τα όνειρά μας.
