Ο Πάνος Μπούσαλης είναι η φωνή και η ερμηνεία των ποιητικών αφηγήσεων. Έχοντας μελοποιήσει Ν. Λαπαθιώτη, Γ. Ρίτσο, Μ. Αναγνωστάκη και τόσους άλλους, αλλά και σύγχρονους ποιητές όπως Α. Παγουλάτο και Β. Βασιλείου – Πέτσα κ.α. είναι η επιλογή όσων θέλουμε να ακούμε ποιητικά ντυμένες τις μουσικές. Στα εφτά του χρόνια ο πατέρας του του χάρισε μια κιθάρα. Προφανώς έβλεπε τον δρόμο του δημιουργού και ερμηνευτή που ανοιγόταν.
Οι συνεργασίες του πολλές και σπουδαίες. Σταύρος Ξαρχάκος, Χρήστος Λεοντής, Μαρία Φαραντούρη, Λίνος Κόκοτος, Βασίλης Λέκκας, Αναστασία Μουτσάτσου, Μίλτος Πασχαλίδης, Αλκίνοος Ιωαννίδης και πολλοί άλλοι σημαντικοί δημιουργοί και ερμηνευτές έχουν πλουτίσει την μουσική του διαδρομή. Ο Πάνος Μπούσαλης γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά μεγάλωσε στο χωριό Νιάτα της Λακωνίας, απ’ όπου και μας μίλησε.
Πως θα συστηνόσουν επαγγελματικά σε κάποιον που τώρα θα σε γνώριζε;
Υποθέτω μουσικός, αφού γύρω από τη μουσική και την τέχνη περιστρέφονται τα του βίου μου. Τραγουδοποιός είναι η μια ιδιότητα που αναγράφεται συνήθως όταν με αναφέρουν σε δελτία τύπου και ερμηνευτής η άλλη. Αν και από σπουδές τελείωσα το Πολυτεχνείο, Μηχανολόγος μηχανικός.
Ποια ήταν τα πρώτα μουσικά ακούσματα κι τι ακούς τώρα στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο;
Τα πρώτα ακούσματα ήταν ελληνική καλή μουσική. Μαρκόπουλος, Λεοντής, Κόκοτος, Λοΐζος κ.α. Σε μεγάλο βαθμό ήταν τα ακούσματα του πατέρα μου. Όπως και κλασική μουσική που έπαιζε τις Κυριακές στο σπίτι από τις συναυλίες που μετέδιδε η ΕΡΤ και παρακολουθούσαμε σε κλίμα κατάνυξης. Τώρα ακούω πιο πολύ κατακερματισμένα από το διαδίκτυο, πράγμα που ίσως θέλω να αλλάξω. Και στο αυτοκίνητο, ραδιόφωνο. Το δεύτερο ή το τρίτο πρόγραμμα που πιάνω εδώ στο χωριό που βρίσκομαι τον τελευταίο χρόνο σχεδόν.
Μελοποιείς συχνά ποίηση. Πόσο δύσκολο είναι να ερμηνεύσεις τον ποιητικό λόγο;
Από τη στιγμή που τον αγαπάω τον προσεγγίζω χωρίς να σκέφτομαι την ευκολία. Αν κάτι με ζεστάνει θα ανταποκριθώ με ζέση και αγάπη. Θα ενωθώ.
Πάνος Μπούσαλης: Είναι και οι αόρατοι δάσκαλοι που θαυμάζω. Αυτοί που έχουν φύγει από τη ζωή. Κι αυτοί με καθορίζουν και με “ισιώνουν”
Έχεις συνεργαστεί με πολλούς σημαντικούς συνθέτες κι ερμηνευτές. Ποια είναι τα συναισθήματα και πόση ευθύνη δημιουργεί αυτό για την συνέχεια της πορείας σου;
Είναι αλήθεια πως έχω σταθεί δίπλα σε πολύ σπουδαίους καλλιτέχνες, δημιουργούς, δασκάλους. Οπωσδήποτε με αίσθηση της ευθύνης όταν πρέπει να μεταδώσω το έργο τους ως ερμηνευτής. Είναι και οι αόρατοι δάσκαλοι που θαυμάζω. Αυτοί που έχουν φύγει από τη ζωή. Κι αυτοί με καθορίζουν και με “ισιώνουν”. Η ζωή και η καλλιτεχνική πορεία σίγουρα έχει και αυτές τις συνιστώσες, την έμπνευση και την επιρροή.
Είναι πιο δύσκολο για τον Πάνο Μπούσαλη ή πιο εύκολο να εμπνέεται και να γράφει στην παρούσα κατάσταση;
Δεν ξέρω αν ορίζεται σχετικά. Είναι αυτό που είναι. Όλοι ευχόμαστε το καλύτερο πρώτα για την κοινωνική υγεία και μετά για τις ατομικές συνθήκες της ύπαρξης. Η δημιουργία δεν μπορεί να μην επηρεαστεί. Όλη η ζωή μας μετατοπίστηκε και το ζούμε συλλογικά και ατομικά στα «ψαχτά».
Θεωρείς πως μπορεί να βγει μια θετική αλλαγή για τον χώρο της μουσικής στην μετά covid εποχή;
Τι να σας πω. Δεν έχω ιδέα. Αν βελτιωθεί κάτι θα είναι συνολικό και θα επιμεριστεί στις θυρίδες της ζωής. Αλλά για να βελτιωθεί κάτι θέλει συλλογική συμπαράταξη. Θέλει να συνεννοηθούμε, να αντιληφθούμε να ομονοήσουμε με τις όποιες δημιουργικές διαφορές μας και να φτιάξουμε κάτι συνολικά δικαιότερο και πιο βιώσιμο. Εδώ χάνεται ο κόσμος και ακόμα ρυθμίζονται οι παραγωγικοί όροι βάσει αυστηρών οικονομικών συμφερόντων. Μας λένε πως είναι πόλεμος όταν πρόκειται για την δική μας ευθύνη αλλά δεν βλέπω την ίδια αντιμετώπιση για την ευθύνη των οικονομικών κολοσσών.
Το εμβόλιο, παραδείγματος χάριν, δεν θα έπρεπε εν μέσω ‘’πολέμου’’ να είχε προσφερθεί πιο ανοιχτά για το καλό των κοινωνιών; Αποζημιώνοντας τις φαρμακευτικές γενναία και δίκαια, δεν λέω να μην αμειφθούν. Αλλά όχι να ζυγίζει μια πατέντα παραπάνω από την υγεία και τη ζωή. Δεν είμαι οικονομολόγος, λέω αυτό που βλέπω και αντιλαμβάνομαι. Δεν είναι καιρός να αλλάξουμε ρότα και τρόπο ; Δεν πρέπει να μπει το περιβάλλον, η υγεία , η παιδεία πάνω από το κέρδος; Ο κόσμος καταρρέει. Δεν θα μας δοθούν πολλές ευκαιρίες να αλλάξουμε. Οπότε νομίζω αυτή είναι η απάντηση. Αν γίνουν όλα τα υπόλοιπα καλύτερα θα γίνει και η μουσική και θα αναδειχθεί ο ρόλος της και η αγκαλιά της.
Πάνος Μπούσαλης; Αν γίνουν όλα τα υπόλοιπα καλύτερα θα γίνει και η μουσική
Στην Γκέμα και στην Σεμπρεβίβα ήταν διάχυτος ο λυρισμός, ο ποιητικός λόγος κι ο κοινωνικός προβληματισμός, δοσμένα όλα με μελωδίες που σίγουρα μας ταξιδεύουν. Ετοιμάζεις κάτι καινούριο;
Γράφω, αναρτώ ‘’πράγματα’’ στο διαδίκτυο, στο προσωπικό μου κανάλι και στους λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης που κολυμπάμε. Τραγούδια, ποιήματα, στίχους. Και δικά μου τραγούδια στο σύνολό τους και συνεργασίες μου με φίλους δημιουργούς, καλλιτέχνες που θαυμάζω. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα νανούρισμα που τραγούδησα , σε μουσική του Χρήστου Λεοντή, το ‘’Νάνι Νάνι’’. Το χάρηκα πολύ. Και ένα τραγούδι που φτιάξαμε με τον Σπύρο Αραβανή, ’’Τα δύο αστέρια’’ όπως και μια μελοποίησή μου πάνω σε στίχους του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, το ‘’Eclat De Rire’’. Απολαμβάνω τις συνεργασίες και τις εκτιμώ ακόμα περισσότερο γιατί μας συνδέουν. Είναι που μας λείπει η αγκαλιά.
Πάνο Μπούσαλη σε ευχαριστώ για την όμορφη κουβέντα. Θα ευχηθώ να σε συναντήσουμε σύντομα και να τραγουδήσουμε και πάλι νιώθοντας την μαγική επικοινωνία της μουσικής.
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα. Εύχομαι το διαδικτυακό περιοδικό σας να συντροφεύσει και να εμπνεύσει τον κόσμο σε αυτή την απαιτητική συγκυρία. Και σε εσάς προσωπικά τα καλύτερα.
Μπορείτε να ακολουθήσετε τον Πάνο Μπούσαλη στα social media:
youtube: Panos Bousalis
facebook: Πάνος Μπούσαλη
