Βρισκόμαστε στο 1985. O Ronald Reagan ορκίζεται Πρόεδρος της Αμερικής για δεύτερη συνεχόμενη φορά. Με την κλιμάκωση του Ψυχρού Πολέμου, την εισβολή στη Γρενάδα και τις καμπάνιες για την επιβολή της προσευχής στα σχολεία ήδη στο ιστορικό του, ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος θέτει σε κίνηση τον “πόλεμο κατά των ναρκωτικών” και ενισχύει τον στρατό της χώρας. Εμπνευσμένη από μια Αμερική όπου ο χριστιανισμός αποκτά όλο και περισσότερη δύναμη, το απαρτχάιντ εξακολουθεί να εφαρμόζεται και οι φόβοι για την έξαρση ενός πυρηνικού πολέμου είναι μεγαλύτεροι από ποτέ, η Καναδή συγγραφέας Margaret Atwood γράφει το έκτο της μυθιστόρημα με τίτλο The Handmaid’s Tale.
Πρόκειται για ένα δυστοπικό δράμα, το οποίο η ίδια εντάσσει στο speculative fiction. Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια μελλοντική κοινωνία, όπου η περιβαλλοντική μόλυνση έχει μειώσει δραστικά την γεννητικότητα. Μια χριστιανική φονταμεταλιστική οργάνωση ανατρέπει την κυβέρνηση των ΗΠΑ και επιβάλει μια θεοκρατική στρατιωτική δικτατορία, την Gilead, βασισμένη στην Παλαιά Διαθήκη, όπου οι γόνιμες γυναίκες ανατίθενται σε πλούσιες οικογένειες για τεκνοποίηση. Η πλοκή εκτυλίσσεται μέσα από τα μάτια μιας από αυτές τις γυναίκες.
Ας μεταφερθούμε στο 2017. Ένας ακόμα ρεπουμπλικάνος, o Donald Trump, ορκίζεται Πρόεδρος της Αμερικής. Έγχρωμοι και ομοφυλόφιλοι φοβούνται για τα δικαιώματα που με σκληρές προσπάθειες χρόνων κατάφεραν να κατοχυρώσουν. Οι γυναίκες βρίσκονται για άλλη μια φορά στον αγώνα για το δικαίωμα της άμβλωσης. O Bruce Miller μεταφέρει στη μικρή οθόνη το μυθιστόρημα της Atwood. Πρωταγωνιστές οι Elisabeth Moss, Joseph Fiennes, Yvonne Strahovski, Alexis Bledel, Madeline Brewer, Ann Dowd και Samira Wiley. Για άλλη μια φορά, τα κοινωνικά ζητήματα που θέτει το The Handmaid’s Tale έρχονται στην επιφάνεια και μας οδηγούν σε μια τρομακτική συνειδητοποίηση. Οι συνθήκες και πρακτικές του μυθοπλαστικού αυτού σύμπαντος, δεν αποτελούν αποκύημα της φαντασίας. Έχουν υπάρξει, ή και εξακολουθούν να είναι, η φρικτή πραγματικότητα.
Η υποχρεωτική τεκνοποίηση, πέρα από τον κόσμο του The Handmaid’s Tale, είχε εφαρμοστεί στην Καμπότζη, κάτω από την κυβέρνηση του Pol Pot, όπου διοργανώνονταν μαζικοί γάμοι μεταξύ αγνώστων, με μέλη του στρατού να ακολουθούν το ζευγάρι στο σπίτι μετά το γάμο, για να επιβεβαιώσουν ότι γίνεται η συνεύρεση. Στόχος του Khmer Rouge, όπως ονομάστηκε το καθεστώς, ήταν η αύξηση του πληθυσμού και του εργατικού δυναμικού συγκεκριμένα.
Η απαγωγή παιδιών και η τοποθέτησή τους σε σπίτια πλουσίων έχει συμβεί σε πολλές δικτατορικές κυβερνήσεις στο παρελθόν. Κεντρική πηγή έμπνευσης της Atwood υπήρξε η στρατιωτική χούντα στην Αργεντινή, που διήρκεσε από το 1976 έως το 1983 και κατά τη διάρκεια της οποίας εκατοντάδες παιδιά απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους και δόθηκαν σε πιστούς υποστηρικτές του καθεστώτος. Στη ναζιστική Γερμανία απήχθησαν κατά προσέγγιση 400.000 αλλοεθνή παιδιά με “άρια” χαρακτηριστικά, για να μεγαλώσουν κοντά σε μέλη του καθεστώτος, το οποίο τα χαρακτήρισε ως “χαμένο αίμα”. Παρόμοιες πρακτικές παρατηρήθηκαν την ίδια περίοδο στην Ισπανία του Franco. To 1958 στις ΗΠΑ τέθηκε σε κίνηση μια σειρά από υιοθετήσεις παιδιών Ινδιάνων από Αμερικανούς, χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών.
Η απαγόρευση της άμβλωσης και κάθε είδους αντισύλληψης που εφαρμόζεται στο The Handmaid’s Tale πρόκειται για μια ακόμα πρακτική άμεσα εμπνευσμένη από την πραγματικότητα. Το 1966 στη Ρουμανία, λόγω σοβαρής πτώσης της γεννητικότητας, ο τότε αρχηγός της κυβέρνησης, Nicolae Ceaușescu, απαγόρευσε κάθε μέθοδο αντισύλληψης, καθώς και την έκτρωση, εκτός από περιπτώσεις σοβαρών ασθενειών ή βιασμού, με κάθε γυναίκα και ζευγάρι χωρίς παιδιά να πληρώνει πρόστιμο. Οι πολιτικές αυτές είχαν ως αποτέλεσμα υπερπλήρη σπίτια και αίθουσες διδασκαλίας, πυκνοκατοικημένα ορφανοτροφεία και εκατοντάδες θανάτους γυναικών που επιχειρούσαν παράνομες εκτρώσεις. Δόθηκε τέλος το 1990, με τη Ρουμανική Επανάσταση. Μέχρι και σήμερα, ωστόσο, η άμβλωση απαγορεύεται σε πολλές χώρες του κόσμου.
O ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί μία από τις πολλές μορφές τιμωρίας, στον κόσμο της Atwood και όχι μόνο. Σήμερα, σε 30 χώρες του κόσμου, κυρίως Αφρικανικές, πρόκειται για τιμωρία που εξακολουθεί να εφαρμόζεται, ενώ σε πολλές από αυτές αποτελεί υποχρεωτική ιεροτελεστία. Η ομοφυλοφιλία εξακολουθεί να είναι παράνομη σε σημαντικό τμήμα του πλανήτη, ενώ σε 12 χώρες τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη ή με τη θανατική ποινή. Ταυτόχρονα, οι λιθοβολισμοί και η δημόσια εκτέλεση που παρουσιάζονται στο βιβλίο και τη σειρά εξακολουθούν να είναι μέρος της νομοθεσίας πολλών, ιδιαίτερα μουσουλμανικών χωρών.
Το καθεστώς όπου λαμβάνει χώρα το The Handmaid’s Tale ανέκυψε μέσα από ένα περιβαλλοντικό χάος: πυρηνικός πόλεμος, ραδιενέργεια, τοξική ρύπανση, κατάρρευση του οικοσυστήματος. Σήμερα, με την κλιματική αλλαγή, την υπερθέρμανση του πλανήτη, τις άνευ προηγουμένου εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τους επιστήμονες να ορίζουν ως σημείο χωρίς επιστροφή το έτος 2035, η καταστροφή του περιβάλλοντος απασχολεί την ανθρωπότητα περισσότερο από ποτέ.
Το The Handmaid’s Tale είναι μια υπενθύμιση φρικτών πρακτικών που έχουν συμβεί, που συμβαίνουν και που μπορούν να συμβούν. Μας θυμίζει ότι αν θυσιάσουμε τη δικαιοσύνη για να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή, τότε ο κόσμος δεν θα είναι ένας κόσμος στον οποίο αξίζει να ζει κανείς. Μας ζητάει να δίνουμε λίγη περισσότερη προσοχή στους μικρούς σταδιακούς περιορισμούς των δικαιωμάτων μας και να μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν βιώσει ή βιώνουν αντίστοιχες συνθήκες, πολλοί εκ των οποίων καταφθάνουν ως πρόσφυγες στη χώρα μας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
– Cambodia coming to terms with thousands of forced marriages under Pol Pot. Ανακτήθηκε από dw.com.
– Argentina’s missing children. Ανακτήθηκε από theguardian.com.
– The Terrifying Story of Hitler’s Stolen Children. Ανακτήθηκε από nationalinterest.org.
– The 30,000 lost children of the Franco years are set to be saved from oblivion. Ανακτήθηκε από independant.co.uk.
– Native Americans Expose the Adoption Era and Repair Its Devastation. Ανακτήθηκε από newsmaven.io.
– What Actually Happens When a Country Bans Abortion. Ανακτήθηκε από foreignpolicy.com.
– Female genital mutilation (FGM). Ανακτήθηκε από who.int. MAPS – SEXUAL ORIENTATION LAWS. Ανακτήθηκε από ilga.org.
– Death penalty in 2018: Facts and figures. Ανακτήθηκε από amnesty.org.
– Scientists calculated a ‘point of no return’ for dealing with climate change — and time is running out. Ανακτήθηκε από businessinsider.com.
