Ο Ξένος των Χριστουγέννων είναι ένα καταιγιστικό παραμύθι, που μαγνητίζει την παιδική φαντασία και ξεδιπλώνει την έννοια των Χριστουγέννων στη σκέψη της συγγραφέως, όπως εκείνη μοναδικά απαθανατίζει σε αυτό το κατεξοχήν παραμύθι της αγάπης.
Επηρεασμένη από την μεγαλύτερη αλήθεια, την έλευση του Χριστού στη γη, η συγγραφέας στήνει ένα παραμυθένιο σκηνικό όπου υμνεί την αγάπη και την αλληλεγγύη και καταδικάζει την ξενοφοβία, την αλαζονεία και την αδιαφορία, που οδηγεί στην απομόνωση και την αποξένωση.
Ο ερχομός του Θεανθρώπου στη Ζωή, που όλοι προσκύνησαν, από τους πιο ταπεινούς ως τους σπουδαιότερους βασιλιάδες, δεν θα συνέβαινε αν δεν είχε απώτερο σκοπό την σωτήρια του ανθρώπου, τη λύτρωση από τα δεινά της ανθρωπότητας, τον απεγκλωβισμό από το κενό του Θανάτου. Η απόλυτη αποδοχή της αγάπης άνευ όρων, πέρα από κάθε είδους μισαλλοδοξία, πέρα από κάθε σκοταδισμό και ξενοφοβία, πραγματώνεται μέσα από τον εναγκαλισμό του αλλότριου «άλλου». Ο ξένος των Χριστουγέννων δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον Χριστό, ο οποίος εκείνη τη μαγική νύχτα των Χριστουγέννων μπαίνει στα σπίτια μας, τρώει στο τραπέζι μας, κοιμάται δίπλα μας, μοιράζεται τις συνήθειες μας και γίνεται ένα μαζί μας. Κι εμείς, ως καθαροί που οφείλουμε να είμαστε, ως «θεοφόροι», «ενχριστωνόμαστε», δηλαδή τον αγκαλιάζουμε ως έναν από εμάς, έναν της οικογένειας μας. Ενδυόμαστε την άφατη αγάπη του και προσκυνούμε το μεγαλείο της Ζωής , την Αλήθεια Του.
Το παραμύθι της Αργυρώς Α. Ζωγράφου κατορθώνει να αφυπνίσει συνειδήσεις. Μιλώντας για την ξενοφοβία που υπάρχει διάχυτη στην κοινωνία μας, καταπνίγει κάθε μορφή βιαιότητας μέσα από ένα παιδικό πρόσωπο, που τυγχάνει να είναι ένα αγόρι, θύμα μιας εμπόλεμης χώρας που καταλήγει να έρθει στην πατρίδα μας. Ο Μπιλάλ, ένα χριστουγεννιάτικο στολίδι που δεν κατόρθωσε να κατέβει από το δέντρο, παραμένει εγκλωβισμένο πάνω σε αυτό, περιμένοντας καρτερικά τα άλλα παιχνίδια να το κατεβάσουν, να το βοηθήσουν να βρει το δρόμο του. Όλα τα παιχνίδια θορυβούνται με την έλευση του, ξενίζονται καθώς είναι διαφορετικά από αυτό. Όμως η προσταγή του Καρυοθραύστη να κατέβουν «όλα η κανένα» τα επιφέρει στην τάξη, στον κανόνα της αληθινής αγάπης, στον πυρήνα της ζωής που είναι το μοίρασμα, η αλληλεγγύη. Η όλα θα μείνουν κρεμασμένα στο δέντρο η όλα θα κατέβουν μαζί να ζωντανέψουν. Η συγγραφέας με απαράμιλλο σεβασμό στη διαφορετικότητα, ακουμπά τις πιο ξεχασμένες παιδικές νότες τρυφερότητας που υπάρχουν στις ανθρώπινες ψυχές. Όλοι οι χαρακτήρες του βιβλίου πασχίζουν να βοηθήσουν τον Μπιλάλ να κατορθώσει να κατέβει απ’ το δέντρο και να ενσωματωθεί με τα υπόλοιπα στολίδια. Εκείνος μόνος, ξένος, ξυπόλητος και κουρελιασμένος ντρέπεται για την αναταραχή που έχει προκαλέσει. Μέσα από μια εικόνα καθαρά ποιητική η συγγραφέας, με σεβασμό στην παιδική ψυχή περιγράφει με δόσεις θεατρικότητας και χιουμοριστικής διάστασης τις δυσκολίες που συντρέχουν την βραδιά εκείνη όπου η μικρή Κατερίνα παρακολουθεί τα παιχνίδια του δέντρου να ζωντανεύουν. Η αλληλεγγύη και η αγάπη βοηθούν τον Μπιλάλ να κατέβει από το δέντρο. Με αγγελική βοήθεια κατορθώνει να πέσει στην πουπουλένια του αγκαλιά. Όταν η Κατερίνα ξυπνά από το όνειρο, διηγείται κλαίγοντας στη μαμά της τι είδε, και εκείνη την παρηγορεί λέγοντας της να μην ανησυχεί διότι τη μαγική νύχτα των Χριστουγέννων δεν γίνεται κανένα κακό αφού όλοι είναι προφυλαγμένοι κάτω από την αγκαλιά ενός ανώτερου Θεού, του Θεού της αγάπης. Ο Καρυοθραύστης, ως ο αρχηγός των παιχνιδιών αλλά και ως ο γηραιότερος και σοφότερος της παρέας, κλείνει με το πιο ηχηρό μήνυμα της αγάπης, αρνούμενος τον στεγνό ρόλο του, τον στρατιωτικό:
«Οι μεγάλοι του κόσμου ας καταλάβουν επιτέλους ποιό είναι το νόημα της ζωής, το μυστικό της συνέχειας των ανθρώπων στη παγκοσμιοποίηση και στην απομόνωση που δημιούργησαν.
Μόνο η αγάπη, μόνο η αγάπη όταν περισσεύει εξομαλύνει τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων.
Όλοι ή κανένας, μια αγκαλιά.
Ας το μάθουν επιτέλους από εμάς τα άψυχα ασήμαντα παιχνίδια του χριστουγεννιάτικου δέντρου τους».
Με ύφος παιγνιώδες και λιτό αλλά στολισμένο με πλούτο ψυχής και περίσσευμα αγάπης η Αργυρώ Αγγελίνα Ζωγράφου κατασκευάζει ένα παραμύθι στο οποίο με μαεστρία και φαντασία αλλά και χιούμορ δικαιολογεί τις δυσκολίες των μεγάλων να συλλάβουν το αληθινό μήνυμα της αγάπης. Αυτό οφείλεται στο ότι λησμονούν το παιδί μέσα τους. Γραφεί:
«Οι σκοτούρες των καιρών τους κρατούν δέσμιους στις οθόνες των τηλεοράσεων και των κομπιούτερς, μιλώντας ακατάπαυστα στα κινητά τους τηλέφωνα. Ας είναι…..Τους συγχωρούμε όμως γιατί μας αποζημιώνει η χαρά και η συγκίνηση που αποτυπώνεται στα πρόσωπα τους, όταν μας ξαναβλέπουν κάθε χρόνο.»
Ο ξένος, αυτός ο μοναχικός Άλλος, εν τέλει δεν είναι ξένος , είναι ένας από εμάς. Με μια γραφή καθαρά χριστοκεντρική, ο Μπιλαλ, δεν είναι το παιδί ενός κατώτερου Θεού, αλλά ο ίδιος ο Χριστός, το ζωοποιό πνεύμα Του, που συγκροτεί τις ανθρώπινες συνειδήσεις και καρδιές κάτω από το ιερό δέντρο της ζωής, μέσα στη φτωχική του φάτνη. Η αγάπη, συνοχική και συνδετική είναι η μονή αλήθεια που μπορεί να καταπνίξει τα πάθη και τα μίση, να οδηγήσει τον άνθρωπο στη Θέωση και στη βίωση μιας Ζωής ειρηνικής, χριστοφόρας. Το παραμύθι αυτό μέσω των συμβολισμών αλλά και του ρεαλισμού του, φέρνει το μήνυμα των Χριστουγέννων πιο κοντά στα παιδιά, και τους ενήλικες πιο κοντά στην παιδικότητα τους, θυμίζοντας τους την βαθιά αληθινή τους παιδικότητα, την αγαθότητα τους.
Χρύσα Νικολάκη (Κριτικός Λογοτεχνίας/Συγγραφέας)
