Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει κάποια στιγμή στη ζωή μας τον όρο «Καταραμένοι Ποιητές». Σε πολλούς έκανε εντύπωση αυτή η έννοια, η οποία φαίνεται να κρύβει κάποιο μυστήριο… Πόσοι όμως τελικά αποφάσισαν να ανακαλύψουν περισσότερα για αυτήν; Παρακάτω θα δοθούν απαντήσεις σε αρκετά ερωτήματα που αφορούν το ιδιόρρυθμο αυτό ποιητικό ρεύμα.
Καταραμένοι ποιητές ή αλλιώς Les poètes maudits στα γαλλικά, ονομάστηκαν ορισμένοι ποιητές των οποίων κοινό χαρακτηριστικό ήταν ο αντισυμβατικός τρόπος ζωής. Πολλοί από αυτούς ήταν αλκοολικοί, έκαναν χρήση ναρκωτικών, έπασχαν από διάφορες ψυχολογικές ασθένειες ή ήταν βίαιοι. Ο πρόωρος θάνατος ήταν ένα ακόμα από τα γνωρίσματα που μοιραζόταν μια μεγάλη μερίδα από αυτούς.
Ο όρος «καταραμένοι ποιητές» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1832 από τον Αλφρέ ντε Βινύ στο έργο του «Stello». Μετά την ευρεία διάδοση των έργων του Πωλ Βερλέν, ο οποίος είναι ένα από τους σημαντικότερους δημιουργούς που ανήκουν στην κατηγορία των «καταραμένων ποιητών», η έννοια άρχισε να χρησιμοποιέιται όλο και περισσότερο.
Ποιοι ήταν όμως οι «καταραμένοι ποιητές»; Ας μάθουμε λίγα πράγματα σχετικά με τη ζωή μερικών εκπρόσωπων τους.
- Πωλ Βερλέν:Γεννημένος στις 30 Μαρτίου του 1844 στη Γαλλία, ο Πωλ Βερλέν υπήρξε ο βασικός ποιητής του ρεύματος των συμβολιστών. Εξέδωσε το πρώτο του ποίημα το 1863 στο λογοτεχνικό περιοδικό «La Revue du Progres». Είχε στενή σχέση με τον επίσης καταραμένο ποιητή Αρθούρο Ρεμπώ, για χάρη του οποίου εγκατέλειψε τη σύζυγο του. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων της ζωής του ήταν εθισμένος στα ναρκωτικά και το αλκόολ.
«Ξεχασμένοι σκοποί»
Μου κλαίει ψιχάλα στην καρδιά
καθώς στην πόλη σιγοβρέχει.
Τι να’ ναι τούτη η ανημποριά
που μου ναρκώνει την καρδιά;
Γλυκό τραγούδι της βροχής
στις στέγες πάνω και στο χώμα.
Στη στεναχώρια μιας ψυχής
ω εσύ τραγούδι της βροχής!
Κάτι θρηνεί χωρίς αιτία
στην καρδιά τούτη που λιγώνει.
Πως έτσι; Καμιά προδοσία;
Η θλίψη αυτή δεν έχει αιτία.
Και είν’ ο μεγάλος πόνος ίσως
το να μην ξέρω γιατί μόνος,
χωρίς αγάπη, δίχως μίσος,
μέσα μου υπάρχει τόσος πόνος.
- Αρθούρος Ρεμπώ: Γάλλος συμβολιστής, ο οποίος γεννήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του 1854. Το πρώτο του ποίημα εκδόθηκε το 1870, μετά από παρότρυνση ενός δασκάλου του που τον ενθάρρυνε να ασχολείται με την ποίηση. Είχε ένα σύντομο ειδύλιο με τον Πωλ Βερλέν, το οποίο έληξε όταν ο τελευταίος αγόρασε ένα όπλο και το χρησιμοποίησε εναντίον του. Απεβίωσε στην ηλικία των τριάντα επτά ετών αφού έπασχε από καρκίνο των οστών.
«Μια εποχή στην κόλαση»
Αν θυμάμαι καλά, κάποτε η ζωή μου ήταν έκπαγλη γιορτή όπου άνοιγαν όλες οι καρδιές, και όλα τα κρασιά κυλούσαν.
Μια νύχτα πήρα στα γόνατά μου την ομορφιά. Και τη βρήκα πικρή.
Οπλίστηκα ενάντια στην εξουσία.
Όρμησα ύπουλα, σαν άγριο θηρίο, να πνίξω κάθε χαρά.
Η απόγνωση ήταν ο θεός μου. Κυλίστηκα στη λάσπη. Στέγνωσα στον αέρα του εγκλήματος. Ξεγέλασα την τρέλα.
Σκέφτηκα να αναζητήσω το μυστικό του παλιού ξεφαντώματος, μήπως και ξαναβρώ το κέφι μου.
Σε ξορκίζω, καλέ μου Σατανά, μη με κοιτάς τόσο άγρια! αποσπώ για σένα, για σένα που εκτιμάς τους συγγραφείς χωρίς περιγραφές και διδαχές, αυτές τις ελεεινές σελίδες από το σημειωματάριο ενός κολασμένου…
- Σαρλ Μπωντλαίρ: Ποιητής και μεταφραστής από τη Γαλλία.Γεννήθηκε στις 9 Απριλίου του 1821. Σπούδασε στη Λυών, αλλά στάλθηκε στην Ινδία το 1841 από τον θετό πατέρα του, εξαιτίας του κακής διαχείρισης των χρημάτων εκ μέρους του, αλλά και της εμμονής που είχε με τις ιερόδουλες. Είναι πολύ διάσημος για τις μεταφράσεις των έργων του Έντγαρντ Άλαν Πο στα γαλλικά. Στη ζωή του είχε σχέσεις με πολλές γυναίκες, ωστόσο ήταν χαρακτηριστική η ανάγκη που είχε για την έγκριση της μητέρας του.
«Τεράστιοι γλάροι»
Συχνά για να περάσουνε την ώρα οι ναυτικοί
άλμπατρος πιάνουνε, πουλιά μεγάλα της θαλάσσης,
που ακολουθούνε σύντροφοι, το πλοίο, νωχελικοί
καθώς γλιστράει στου ωκεανού τις αχανείς εκτάσεις.
Και μόλις στο κατάστρωμα του καραβιού βρεθούν
αυτοί οι ρηγάδες τ’ ουρανού, αδέξιοι, ντροπιασμένοι,
τ’ αποσταμένα τους φτερά στα πλάγια παρατούν
να σέρνονται σαν τα κουπιά που η βάρκα τα πηγαίνει.
Πώς κείτεται έτσι ο φτερωτός ταξιδευτής δειλός!
Τ’ ωραίο πουλί τι κωμικό κι αδέξιο που απομένει!
Ένας τους με την πίπα του το ράμφος του χτυπά
κι άλλος, χωλαίνοντας, το πώς πετούσε παρασταίνει.
Ίδιος με τούτο ο Ποιητής τ’ αγέρωχο πουλί
που ζει στη μπόρα κι αψηφά το βέλος του θανάτου,
σαν έρθει εξόριστος στη γη και στην οχλοβοή
μέσ’ στα γιγάντια του φτερά χάνει τα βήματά του.
Αν και οι περισσότεροι «καταραμένοι ποιητές» καταγόταν από τη Γαλλία, υπήρχαν αρκετοί και από άλλα μέρη του κόσμου. Στην Ελλάδα, δύο ποιητές οι οποίοι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «καταραμένοι» ήταν ο Κώστας Καρυωτάκης και ο Ναπολέων Λαπαθιώτης.
Μέσω των έργων των δημιουργών αυτών, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να δει τον κόσμο της ποίησης από μία διαφορετική οπτική γωνία. Τα περίτεχνα ποιήματα τους σε συνδυασμό με της ταραχώδεις ζωές τους καθιστούν τους «καταραμένους ποιητές» ως τους καλλιτέχνες που επιβάλλεται να διαβαστούν από τον κάθε άνθρωπο που αναζητά κάτι το διαφορετικό…
