Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι ένας από τους σπουδαιότερους και σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες όλων των εποχών.To πιο γνωστό έργο του είναι η νουβέλα «Η Φόνισσα» ενώ έγραψε τουλάχιστον 139 διηγήματα. Γνωρίζετε όμως ότι ανάμεσα σε αυτά έχει γράψει και πολλά υπέροχα χριστουγεννιάτικα διηγήματα; Ώρα να μάθετε περισσότερα για τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στην Σκιάθο την 4η Μαρτίου του 1851. Ο πατέρας ήταν ο ιερέας Αδαμάντιος Εμμανουήλ και η μητέρα του ήταν η Γκουλιώ (Αγγελική) Εμμανουήλ και είχε έξι αδέλφια. Όντας γιός ιερέα ήρθε από νεαρή ηλικία σε επαφή με τα εκκλησιαστικά πράγματα και τη θρησκευτικότητα και όντας μεγαλωμένος σε νησί έμαθε να εκτιμά την ήσυχη ζωή του νησιού. Λόγω των οικονομικών προβλημάτων της οικογένειας του αντιμετώπισε πολλά προβλήματα με την εκπαίδευση του. Γράφτηκε στο σχολείο το 1860 και ολοκλήρωσε την τρίτη τάξη στην Σκόπελο το 1865. Από το 1867 μέχρι το 1869 ο Παπαδιαμάντης ολοκλήρωσε τις δύο πρώτες τάξεις του γυμνασίου στην Χαλκίδα όμως αναγκάστηκε το 1870 να αφήσει την τρίτη τάξη και να γυρίσει στην Σκιάθο. Συνέχισε την εκπαίδευση του το 1873 ολοκληρώνοντας την τελευταία τάξη του Βαρβάκειου γυμνασίου, αφού πρώτα το 1872 έμεινε στο Άγιο Όρος ως δόκιμος μοναχός. Το 1874 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών χωρίς να την ολοκληρώσει ποτέ. Προκειμένου να βιοπορίζει άρχισε να γράφει σε εφημερίδες (κυρίως στην εφημερίδα Ακρόπολη) και περιοδικά και να κάνει μεταφράσεις από τα Γαλλικά και Αγγλικά. Παρά την φήμη του έζησε φτωχικά λόγω της ακατάστατης ζωής του και τον εθισμένο του στο αλκοόλ. Το 1908 επέστρεψε στη Σκιάθο και πέθανε στις 3 Ιανουαρίου του 1911.
Ο Παπαδιαμάντης ξεχώρισε για τα ηθογραφικά του θέματα όπως τη σχέση του με τη φύση και τη νησιώτικη ζωή, καθώς και τη γλώσσα του, η οποία απέκτησε το δικό της όνομα, « Παπαδιαμάντια γλώσσα». Έμεινε γνωστός και με τον χαρακτηρισμό «κοσμοκαλόγηρος».
Τα επίσημα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη
Τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη αποτελούν μέρος των εορταστικών διηγημάτων, τα οποία έχουν ως κύριο θέμα τις γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα. Τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα συμπεριλαμβάνουν και την Πρωτοχρονιά και την ημέρα των Φώτων (δηλαδή όλο το δωδεκαήμερο των γιορτών). Αν και υπάρχει μια αμφισβήτηση σχετικά με το πόσα χριστουγεννιάτικα διηγήματα έγραψε, εκτιμάται ότι είναι συνολικά 27 ( 17 για τις γιορτές των Χριστουγέννων, 4 για την Πρωτοχρονιά, 2 για την ημέρα των Φώτων και άλλα 4 γενικότερα για την περίοδο των γιορτών). Από αυτά τα 24 είναι σκιαθίτικα, δείχνοντας τις επιρροές από τη ζωή στη Σκιάθο, καθώς και την νοσταλγία του για τα ήθη και τα έθιμα των γιορτών του νησιού του. Τα υπόλοιπα 3 διηγήματα είναι αθηναϊκά.
Τα 27 χριστουγεννιάτικα διηγήματα δημοσιεύτηκαν σε αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά. Από το 1887 έως το 1907 δημοσίευσε 22 διηγήματα σε εφημερίδες, 4 σε περιοδικά ενώ το ημιτελές διήγημα «Στο Μέγα Γιαλό» παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο βιβλίο του Οκτάβιου Μερλιέ «Α. Παπαδιαμάντη Γράμματα» το 1934. Συγκεκριμένα από το 1887 έως το 1907 δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Εφημερίς» 5 χριστουγεννιάτικα διηγήματα και από το 1892 έως το 1899 δημοσιεύτηκαν 8 στην εφημερίδα «Ακρόπολης», στην οποία εργαζόταν εκείνη την περίοδο. Κυκλοφόρησαν 2 διηγήματα στην εφημερίδα «Άστυ», 2 στην εφημερίδα «Αλήθεια» και από ένα στις εφημερίδες «Σκριπ», «Πατρίς», «Μεταρρύθμισις». Όσο αφορά τα περιοδικά, τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη δημοσιεύτηκαν από ένα στα περιοδικά, «Αττικόν» «Μουσείον», «Εστία», «Παναθήναια» και το αλεξανδρινό περιοδικό «Νέα Ζωή».
Τα διηγήματα δημοσιεύονται σε εφημερίδες με ελάχιστες εξαιρέσεις, την ημέρα της γιορτής στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία. Δηλαδή, τα διηγήματα των Χριστούγεννων κατά κανόνα δημοσιοποιούνταν στις 25 Δεκεμβρίου τα διηγήματα της Πρωτοχρονιάς την 1η Ιανουαρίου και τα διηγήματα «των Φώτων» στις 6 Ιανουαρίου. Το ίδιο ισχύει και για τις περιοδικές δημοσιεύσεις, με μια εξαίρεση, το διήγημα «Η Συντέκτισσα», το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις 15 Νοεμβρίου του 1903 στην εφημερίδα «Παναθήναια».
Τα ανεπίσημα χριστουγεννιάτικα διηγήματα
Από το 1891 και μετά, ο Παπαδιαμάντης δημοσίευσε την περίοδο των γιορτών 10 διηγήματα τα οποία δεν είχαν σχέση με την χριστουγεννιάτικη θεματολογία ούτε οι ιστορίες διαδραματίζονται την περίοδο των γιορτών. Αυτά τα διηγήματα είτε κυκλοφορούσαν μαζί με εορταστικά διηγήματα είτε εμφανίζονταν αυτόνομα. Συγκεκριμένα, για τρεις συνεχόμενες χρονιές, από το 1899 έως το 1901, ο Παπαδιαμάντης δε δημοσιοποίησε κανένα εορταστικό διήγημα, αλλά δημοσιοποίησε μόνο τέτοιου είδους διηγήματα.
Τα πιο σημαντικά χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη
Από τα εορταστικά του διηγήματα, υπήρξαν μερικά τα οποία ξεχώρισαν από τα άλλα καθώς παρουσίαζαν στο αθηναϊκό κοινό, κυρίως στην αστική τάξη, τις σκιαθίτικες εορταστικές παραδόσεις, τη ζωή στο νησί και τα ηθολογικά και τα θρησκευτικά θέματα για τα οποία ο Παπαδιαμάντης ξεχωρίζει έως και σήμερα.
Το πρώτο χριστουγεννιάτικο διήγημα ήταν το «Χριστόψωμο» που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίς» το 1887. Σε αυτήν την ιστορία μια πεθερά προσπαθεί να δολοφονήσει τα Χριστούγεννα με ένα δηλητηριασμένο χριστόψωμο τη νύφη της, επειδή αδυνατούσε να τεκνοποιήσει. Στο διήγημα η «Υπηρέτρα» εξιστορείται η ιστορία της Ουρανιώς και του πατέρας της. Το χριστουγεννιάτικο βράδυ, η Ουρανιώ περίμενε το πατέρα της να γυρίσει στο σπίτι, όμως εκείνος αργούσε κάνοντας την ανησυχεί ότι θα χάσει και άλλον έναν γονέα, καθώς είχε χάσει την μητέρα της. Το διήγημα «Στο Χριστό στο Κάστρο», ένα πολύ θρησκευόμενο κείμενο, τοποθετείται την παραμονή των Χριστουγέννων. Εξιστορεί την ιστορία του παπα-Φραγκούλη, ο οποίος μαζί με συγγενείς και συγχωριανούς του, αποφασίζει να βοηθήσει δυο συνανθρώπους του που έχουν εγκλωβιστεί στο Κάστρο λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν. Ένα ακόμα ξεχωριστό διήγημα είναι και ο «Αμερικανός», στο οποίο πρωταγωνιστεί o Μοθωνιός, o οποίος περνά τις γιορτές των Χριστουγέννων στο νησί του μετά από πολλά χρόνια στη ξενιτιά. Κανένα από αυτά τα διηγήματα δεν θα μπορούσε κανείς να τα χαρακτηρίσει ευχάριστα και χαρούμενα, όπως συνήθως είναι τα περισσότερα εορταστικά λογοτεχνικά έργα. Ο Παπαδιαμάντης όμως με αφορμή μια ιστορία που επινοεί, παρουσιάζει εκπληκτικά την καθημερινότητα των ανθρώπων της υπαίθρου, τα ήθη και τα έθιμα της Σκιάθου και τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τραγωδίες όπως η ξενιτιά, η ορφάνια, η φτώχεια και ο φόβος του θανάτου.
Ξεχωριστά διηγήματα από έναν ξεχωριστό λογοτέχνη, τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη είναι ιδανικά για όσους ενδιαφέρονται να διαβάσουν κείμενα που θα τους ταξιδεύσουν σε ένα διαφορετικό εορταστικό λογοτεχνικό κόσμο, στον Παπαδιαμάντειο λογοτεχνικό κόσμο.
Πηγές:
Γρηγόρης Καρταπάνης, Χριστουγεννιάτικα Διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Ανακτήθηκε από https://choratouaxoritou.gr/?p=33616&cn-reloaded=1
Άννα Δραγάτση(2017),Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και τα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του
Ανακτήθηκε από https://artic.gr/aleksandros-papadiamantis-dihghmata/
