Οι εκδόσεις Μεταίχμιο έκλεισαν εντυπωσιακά την χρονιά με την έκδοση του βιβλίου της Brunhilde Pomsel η οποία και αποτέλεσε την γραμματέα ενός από τους πιο απεχθείς ανθρώπους στην σύγχρονη ιστορία, του Ναζί Υπουργού Προπαγάνδας Joseph Goebbels. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όλους μας, ιδιαίτερα στις εποχές της έκφρασης ακραίων ιδεών -από το σύνολο του πολιτικού φάσματος- που ζούμε τα τελευταία χρόνια.
Η Brunhilde γεννήθηκε το 1911 και ήταν το μοναδικό κορίτσι σε σύνολο πέντε παιδιών της οικογένειας. Ως μεγαλύτερη από όλα τα παιδιά και με δεδομένο ότι τα κορίτσια της εποχής έφταναν μέχρι ένα συγκεκριμένο σημείο στην εκπαίδευσή τους, η Brunhilde είχε επιφορτιστεί με την προσοχή των τεσσάρων νεαρότερων αδερφών της.
Όσο μεγάλωνε, γινόταν κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο πως όσο και αν ήταν υπόδειγμα μαθήτριας, η εκπαίδευσή της θα σταματούσε και θα ξεκινούσε η αναζήτηση εργασίας ώστε να συμπληρωθεί το οικογενειακό εισόδημα. Όπερ και εγένετο και μάλιστα σε έναν Εβραίο εργοδότη. Τα πρωινά, η Brunhilde εργαζόταν κάνοντας ό,τι γραμματειακή δουλειά της ανέθεταν και τα απογεύματα λάμβανε βασικές γνώσεις λογιστικής στην εμπορική σχολή. Τα πρώτα χρόνια κυλούσαν ήρεμα και η Brunhilde σιγά σιγά ατένιζε με αισιοδοξία το μέλλον.Όλα αυτά μέχρι το 1933 που σταδιακά το ναζιστικό κόμμα λάμβανε μεγαλύτερης προσοχής και άρχισε να αριθμεί περισσότερους οπαδούς. Η γνωριμία της Brunhilde με έναν νεαρό οπαδό του κόμματος ήταν το πρώτο βήμα προς την δική της πορείας μέσα στο ναζιστικό κόμμα. Θέλοντας να βρει πιο κερδοφόρα εργασία, καθώς ο Εβραίος εργοδότης της τής είχε μειώσει το ωράριο, η Brunhilde γνωρίζει ένα Ναζί μετέπειτα εκφωνητή του ραδιοφώνου ο οποίος και της άνοιξε την πόρτα προς τον πανίσχυρο Υπουργό προπαγάνδας. Η γνωριμία της αυτή ήταν κομβική καθώς μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα, η Brunhilde λόγω των γνώσεών της στη στενογραφία, προωθήθηκε στο Υπουργείο προπαγάνδας.
Η αφήγηση της Brunhilde παρουσιάζει μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία για την καθημερινή ζωή στο Βερολίνο του Β’ παγκοσμίου πολέμου που σε κάνουν να απορείς. Πως είναι δυνατόν, στην ίδια πόλη να γίνονται κοσμικά πάρτυ και βίαιες δολοφονίες σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων; Κανείς, πραγματικά κανείς δεν ήξερε τι γινόταν; Το «Δε θέλαμε να ξέρουμε» μήπως αποτελεί μια δικαιολογία ώστε να φύγει η ευθύνη από τους δικούς μας ώμους;
Δεν είμαι ιστορικός, ούτε φυσικά μπορώ έστω να φανταστώ τι βάρος μπορεί να κουβαλά κάποιος γνωρίζοντας πως έστω και λίγο, έστω και παρά την θέλησή του αποτέλεσε γρανάζι της μηχανής εξολόθρευσης. Η σπουδαία ιστορικός Hannah Arendt είχε θίξει το κατά πόσο ένας άνθρωπος μπορεί να αδυνατεί να διακρίνει το καλό από το κακό. Υπάρχουν πλήθος κινηματογραφημένων σκηνών που δείχνουν την αντίδραση ανθρώπων που οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να διαπιστώσουν όσα δεν ήξεραν ή καλύτερα, όσα δεν ήθελαν να ξέρουν. (Προειδοποίηση: αυστηρά ακατάλληλο υλικό. Μπορείτε να βρείτε σκηνές από τα παραπάνω ντοκιμαντέρ εδώ) Άραγε είμαστε σε αυτήν την περίπτωση;
Η απάντηση είναι πως όχι. Η Brunhilde δηλώνει πως δεν ήξερε γιατί δε την ενδιέφερε η πολιτική, επειδή ήταν μια χαζή και ανώριμη κοπέλα και πως την ένοιαζαν μόνο τα καλά ρούχα και τα λίγα παραπάνω χρήματα. Κλεισμένη στην δική της σφαίρα, πάλευε για την επιβίωσή της και παρόλο που συνόδευσε τον Goebbels σε σημαντικές συναντήσεις η Brunhilde δεν υποψιάστηκε ποτέ, τίποτα…
Υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούμε να πούμε. Ευτυχώς για εμάς, το δεύτερο μέρος του βιβλίου περιέχει ένα επίμετρο από τον Thore D. Hansen ο οποίος παρουσιάζει και αναλύει την εξομολόγηση της Brunhilde η οποία μπορεί να μείνει στο μυαλό μας και ως μια προειδοποίηση: να μη φτάσουμε και εμείς στο σημείο να πούμε «Δε θέλαμε να ξέρουμε».
