Ο Νέλσον Μαντέλα αποτελεί έναν από τους πιο επιδραστικούς ηγέτες όλων των εποχών. Ήταν ένας πολύ μορφωμένος άνθρωπο, που με πλήρη συνείδηση αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην πολιτική και την εξάλειψη του ρατσισμού. Πολέμησε για την ειρήνη, φυλακίστηκε, βασανίστηκε αλλά παρέμεινε πιστός και προσηλωμένος στο έργο του. Η οικογένειά του μαρτυρά πως είχε πολύ χιούμορ και πως αναζητούσε πάντοτε τη θετική πλευρά στα γεγονότα. Η συγχώρεση ήταν βασικό στοιχείο της ανωτερότητάς και της αξιοπρέπειάς του, ο τρόπος για να συνεχίσει τη ζωή του γαλήνια. Η ιστορία του παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον κι αναδεικνύει τη βαθιά πίστη του στην ισότητα όλων των ανθρώπων.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Νέλσον Μαντέλα γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1918 στην επαρχία Τράνσκεϊ της Κέιπ Τάουν, στη Νότια Αφρική. Το όνομα που του δόθηκε κατά τη γέννησή του ήταν “Χολισάζα” και σήμαινε “ταραχοποιός”. Προερχόταν από βασιλική οικογένεια, μιας και ο προπάππους του ήταν βασιλιάς κι ακολούθως ο πατέρας του τοπικός άρχοντας και σύμβουλος του μονάρχη. Η μητέρα του ανήκε στη βασιλική οικογένεια της φυλής Ιξίμπα, της οποίας όμως οι απόγονοι δεν μπορούσαν να κληρονομήσουν το θρόνο. Η οικογένεια του Μαντέλα ήταν πολυμελής με δεκατρία παιδιά από τέσσερις διαφορετικές συζύγους, με τις οποίες ήταν ταυτόχρονα παντρεμένος ο πατέρας του.
Μεγάλωσε με τη μητέρα του και τις δύο αδελφές του στο χωριό Κουνού. Στην ηλικία των επτά έγινε μέλος μιας τοπικής θρησκευτικής σχολής κι ασπάστηκε το μεθοδισμό. Τότε έλαβε το αγγλικό όνομα “Νέλσον”. Ύστερα από τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του, την κηδεμονία του ανέλαβε ο βασιλιάς της περιοχής Τεμπού με τη σύζυγό του. Ο χριστιανισμός διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του. Παρακολουθούσε μαθήματα σε μια θρησκευτική σχολή δίπλα από το παλάτι, όπου σπούδασε αγγλικά, ιστορία και γεωγραφία. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας υπεβλήθη σε μια τελετουργία περιτομής, που συμβόλιζε τη μετάβαση του από παιδί σε άνδρα. Τότε μετονομάστηκε σε “Νταλιμπούνγκα”.
Οι σπουδές του Νέλσον Μαντέλα
Στην προσπάθειά του να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες που θα του έδιναν τη δυνατότητα να ανελιχθεί σε σύμβουλο της βασιλικής οικογένειας, ο Νέλσον Μαντέλα ξεκίνησε το 1933 τη φοίτησή του στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ασχολήθηκε παράλληλα με τον αθλητισμό κι ανακάλυψε την αγάπη του για την κηπουρική. Κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του σε δύο χρόνια κι από εκεί συνέχισε στο κολέγιο Φορ Μποφόρ, όπου φοιτούσαν τα περισσότερα βασιλικά μέλη. Ο Μαντέλα εκδήλωσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον αφρικανικό πολιτισμό. Περνούσε τον ελεύθερό του χρόνο τρέχοντας μεγάλες αποστάσεις και κάνοντας προπονήσεις πυγμαχίας. Ενώ βρισκόταν στο κολέγιο, εργάστηκε κι ως νομάρχης.
Με τη στήριξη του βασιλιά, ο Μαντέλα μετέβη στο Πανεπιστήμιο Φορ Χερ το 1939, για τις προπτυχιακές σπουδές του. Επρόκειτο για ένα ελίτ ίδρυμα στο ανατολικό Κέιπ Τάουν, με περίπου 150 φοιτητές. Εκεί σπούδασε αγγλικά, ανθρωπολογία, δημόσια διοίκηση, πολιτική και την ολλανδική νομοθεσία κατά το πρώτο έτος σπουδών, με επιθυμία να γίνει είτε διερμηνέας είτε υπάλληλος στο τμήμα Ιθαγενών Υποθέσεων. Έλαβε μαθήματα χορού, συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις και παρέδιδε μαθήματα στην τοπική κοινότητα με θέμα τη Βίβλο.
Παρότι είχε στενούς φίλους που εργάζονταν στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και στήριζαν την ανεξαρτητοποίηση της Νότιας Αφρικής από τη Βρετανική Αυτοκρατορία, ο Μαντέλα απέφυγε κάθε ανάμειξη. Αντ’ αυτού έγινε υποστηρικτής της αντιπολεμικής προσπάθειας της Βρετανίας, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Στο τέλος του πρώτου έτους συμμετείχε στο μποϊκοτάζ του Φοιτητικού Συλλόγου ενάντια στην ποιότητα των τροφίμων, εξαιτίας του οποίου αποβλήθηκε από το Πανεπιστήμιο. Δεν επέστρεψε ποτέ για να ολοκληρώσει τις σπουδές του.
Η μετάβαση στο Γιοχάνεσμπουργκ
Επιστρέφοντας από το Πανεπιστήμιο το 1940, ο Νέλσον Μαντέλα διαπίστωσε πως ο βασιλιάς σχεδίαζε να τον παντρέψει. Η ιδέα του γάμου τον φόβισε, γι’ αυτό κι έφυγε κρυφά από το Τεμπουλάντ κι έφτασε στο Γιοχάνεσμπουργκ τον Απρίλιο του ’41. Εργάστηκε ως νυχτοφύλακας σε ορυχεία, ώσπου απολύθηκε μόλις ο υπεύθυνος έμαθε πως το είχε σκάσει από την οικογένειά του. Έγινε γραμματέας σε δικηγορικό γραφείο και ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Παρακολουθούσε τις συνελεύσεις, αλλά δεν έγινε μέλος της παράταξης διότι ο αθεϊσμός ερχόταν σε αντίθεση με τιν πίστη του.
Στην προσπάθειά του να συνεχίσει τις σπουδές του στην τριτοβάθια εκπαίδευση, εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Ν.Αφρικής και παρακολουθούσε μαθήματα δια αλληλογραφίας. Η επιτυχία του στις προπτυχιακές εξετάσεις τον έκανε να αντιληφθεί πως τον ενδιέφερε ο τομέας της νομικής. Στα τέλη του 1942 ο βασιλιάς ταξίδεψε στο Γιοχάνεσμπουργκ για να τον συναντήσει. Παρά την φυγή του, τον συγχώρησε. Λίγους μήνες αργότερα πέθανε κι ο Μαντέλα επέστρεψε στο Τεμπουλάντ για την τελετή.
Ο Νέλσον Μαντέλα εμπλέκεται στην πολιτική
Ο Νέλσον Μαντέλα εμπλέκεται για πρώτη φορά στην πολιτική επίσημα το 1944. Τέθηκε επικεφαλής στην αντιρατσιστική πολιτική εκστρατεία της νοτιοαφρικανικής κυβέρνησης για είκοσι χρόνια. Ήταν ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Συμμετείχε ενεργά στο κίνημα κατά του Άπαρτχάιντ, δηλαδή της πολιτικής που είχε επιβληθεί από λευκούς, κι αποσκοπούσε μέσα από διακρίσεις και φυλετικά κριτήρια να περιορίσει τις επαφές μεταξύ λευκών κι έγχρωμων. Η αντιρατσιστική δράση του τον οδήγησε το 1963 στη φυλακή. Κατηγορήθηκε για σαμποτάζ και προετοιμασία επανάστασης. Η ποινή του ήταν ισόβια φυλάκιση. Υπέστη βασανιστήρια κι απομόνωση.
Η αποφυλάκισή του το Φεβρουάριο του 1990, σηματοδότησε την έναρξη του τέλους του Απαρτχάιντ. Το ρατσιστικό καθεστώς της Νοτίου Αφρικής έπεσε. Ο Μαντέλα βγήκε από τη φυλακή, αισθανόμενος τύψεις για όσα αντιμετώπιζε η οικογένειά του. Ήταν προετοιμασμένος να κάνει ό,τι έπρεπε για να επανορθώσει. Δεν ήθελε να πάρει διαζύγιο από τη σύζυγό του Γουίνι όμως γνώριζε πως ήταν μονόδρομος. Του απονεμήθηκε τιμητικά Νόμπελ Ειρήνης για την προσφορά του το 1993. Το επόμενο έτος, το 1994 ήταν η πρώτη φορά που οι αυτόχθονες μαύροι, που αποτελούσαν και την πλειονότητα των κατοίκων της Νοτίου Αφρικής, ψήφισαν στις εκλογές. Αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική δράση τον Ιούνιο του 1999.
Η ενασχόληση του Νέλσον Μαντέλα με τη φιλανθρωπία
Ύστερα από χρόνια απομόνωση, ο Μαντέλα επέστρεψε στη πολυτάραχη δημόσια ζωή του, η οποία περιελάμβανε καθημερινές συναντήσεις με ηγέτες και διασημότητες. Εργάστηκε για αρκετά χρόνια στο Γιοχάνεσμπουργκ στο Ίδρυμα Νέλσον Μαντέλα που επικεντρωνόταν στην αγροτική ανάπτυξη και την καταπολέμηση του HIV/AIDS (ο θάνατος του γιου του από AIDS, τον ευαισθητοποίησε πολύ σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα). Διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη αλλά κατάφερε να θεραπευτεί τον Ιούλιο του 2001. Προσέφερε υποτροφίες σε αφρικανούς φοιτητές, συμμετείχε σε διαλέξεις κι οργάνωσε πολυάριθμες εκστρατείες για την αντιμετώπιση του AIDS. Εξέφραζε ανοιχτά τη γνώμη του για την πολιτική της Δύσης και ήλθε σε ρίξη με Αμερικανούς Προέδρους.
Ο Νέλσον Μαντέλα αποσύρεται από τη δημόσια ζωή
Τον Ιούλιο του 2004,ο Νέλσον Μαντέλα ανακοινώνει στην ηλικία των ογδόντα πέντε πως αποχωρεί από τη δημόσια ζωή. Χαρακτηριστικά είπε: ” Μη μου τηλεφωνείτε, θα σας τηλεφωνήσω εγώ”. Δεν εμφανιζόταν σε δημόσιες εκδηλώσεις και έδινε περιορισμένες συνεντεύξεις. Παρά την απομάκρυνσή του, διατήρησε κάποια συμμετοχή σε διεθνείς υποθέσεις.
Τα ενενηκοστά του γενέθλια εορτάστηκαν σε ολόκληρη τη Νότια Αφρική. Το 2004, έκανε μια επιτυχημένη εκστρατεία υπέρ της Νότιας Αφρικής ώστε να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου το 2010, τη χρονιά που θα σηματοδοτούσε μια δεκαετία από την πτώση του Άπαρτχάιντ. Παρόλο που διατήρησε ένα χαμηλό προφίλ λόγω προβλημάτων με την υγεία του, έκανε την τελευταία δημόσια εμφάνισή του στην τελετή λήξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2010.
Ο θάνατος του Νέλσον Μαντέλα
Ο Νέλσον Μαντέλα τα τελευταία χρόνια της ζωής του, αντιμετώπιζε σημαντικά προβλήματα υγείας, που τον οδήγησαν αρκετές φορές σε νοσηλεία. Έχοντας υποφέρει από μια παρατεταμένη αναπνευστική λοίμωξη έφυγε από τη ζωή στις 5 Δεκεμβρίου του 2013 σε ηλικία ενενήντα πέντε ετών, στο σπίτι με την οικογένειά του. Η είδηση του θανάτου του προκάλεψε τεράστια θλίψη. Η Νότια Αφρική τέθηκε σε δεκαήμερο πένθος και το σώμα του σε λαϊκό προσκύνημα. Ακολούθησαν εκατοντάδες αφιερώματα σε διεθνή μέσα που εξιστορούσαν την πορεία του.
Χαρακτηρίστηκε “σύγχρονος ήρωας της ειρήνης”. Με τη δράση του επέφερε ριζικές αλλαγές στη χώρα του σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ήταν διατεθιμένος να θυσιάσει τη ζωή του στο βωμό της ειρήνης και να πολεμήσει με κάθε τρόπο το ρατσισμό. Είχε τα στοιχεία ενός χαρισματικού ηγέτη, που ενέπνεε εμπιστοσύνη στο λαό του. Δεν ήταν μονάχα ηγέτης της Νοτίου Αφρικής, αλλά ολόκληρου του κόσμου, γιατί δίδαξε τι σημαίνει αυταπάρνηση, προσφορά και αφοσίωση.
Ο Νέλσον Μαντέλα σε συνέντευξή του στην Όπρα:
Πηγές πληροφοριών που χρησιμοποιήθηκαν στο Αφιέρωμα:
-Wikipedia | Nelson Mandela| https://en.wikipedia.org/wiki (Τελευταία πρόσβαση 2/12/2022)
-The New York Times | Nelson Mandela | https://www.nytimes.com/international (Τελευταία πρόσβαση 3/12/2022)
-Oprah Winfrey Show | Nelson Mandela’ s Interview (Τελευταία πρόσβαση 3/12/2022)
-YouTube | How Mandela changed South Africa | youtube.com (Τελευταία πρόσβαση 3/12/2022)
